شکستگی مچ پا
شکستگی مچ پا آسیب به استخوان است که یک یا چند استخوان تشکیل دهنده مفصل شکسته می‌شود. شکستگی‌ها می‌توانند از ترک‌های ریز تا شکستگی که پوست را سوراخ می‌کنند، متغیر باشند. درمان شکستگی مچ پا به محل دقیق و شدت شکستگی بستگی دارد. شکستگی شدید ممکن است نیاز به جراحی برای کاشت صفحات، میله‌ها یا پیچ‌ها در استخوان شکسته داشته باشد تا موقعیت مناسب در طول بهبودی حفظ شود.
شکستگی مچ پا به این معنی است که یک یا چند استخوان تشکیل دهنده مفصل مچ پا شکسته است. شکستگی مچ پا می‌تواند از یک شکستگی ساده در یک استخوان که ممکن است مانع راه رفتن شما نشود، تا چندین شکستگی که باعث می‌شود مچ پای شما از جای خود خارج شود و ممکن است نیاز باشد که برای چند ماه روی آن وزن نگذارید، متغیر باشد.
هر چه تعداد استخوان‌های بیشتری شکسته شود، مچ پا ناپایدارتر می‌شود و هرچه استخوان‌های بیشتری بشکند، آسیب جدی‌تر است. شکستگی‌های جدی نیاز به جراحی مچ پا دارند. بهبودی کامل از شکستگی مچ پا ممکن است چند هفته تا دو سال طول بکشد. ممکن است رباط‌ها نیز آسیب دیده باشند. رباط‌های مچ پا، استخوان‌های مچ پا و مفصل را در موقعیت خود نگه می دارند.
شکستگی مچ پا ممکن است به صورت جزئی و یا کامل رخ دهد. همچنین این شکستگی، در تعدادی از بیماران در یک طرف پا و در مواردی دیگر در دو طرف پا صورت می‌گیرد. به طور کلی، شکستگی مچ پا بر اساس تعداد استخوان‌های شکسته به سه دسته تقسیم می‌شود که این سه دسته عبارتند از:
- شکستگی قوزک جانبی: در این نوع از شکستگی، تنها ناحیه استخوان خارجی مچ پا دچار شکستگی می‌شود.
- شکستگی قوزک داخلی: در این مورد، ناحیه استخوان داخلی مچ پا، استخوان درشت نی دچار شکستگی می‌شود.
- شکستگی دو قوزکی: از حاد‌ترین نوع شکستگی می‌توان به شکستگی دو قوزکی مچ پا اشاره نمود که دو استخوان نازک نی و درشت نی دچار شکستگی می‌شوند.
از اصلی‌ترین علت شکستگی مچ پا می‌توان به وارد شدن فشار بیش از حد اشاره نمود. اما موارد دیگری هستند که در شکستگی مچ پا بسیار تاثیرگذار هستند که این موارد عبارتند از:
- زمین خوردن
- ضربه در هنگام تصادف
- تصادفات اتومبیل
- پیچ خوردگی مچ پا
- کشیده شدن و یا پاره شدن رباط پا
- شکستن استخوان پا پیچاندن بیش از اندازه مچ پا
- چرخاندن مچ پا به هر طرف
- خم و راست کردن بیش از حد مفاصل
- وارد شدن بیش از حد فشار برروی قسمت مفصل‌ها، همراه با فرود امدن برروی پا ( پریدن از ارتفاع)
در صورت شکستگی مچ پا، ممکن است برخی از علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنید:
- درد فوری و ضربان‌دار: درد ناشی از شکستگی به گونه‌ای است که شما را از حرکت منع خواهد کرد.
- تورم: در صورت شکستگی، اطراف مچ پا دچار تورم و التهاب می‌شوند.
- کبودی: ایجاد کبودی‌هایی به رنگ آبی در نواحی کف پا یا انگشتان پا
- بدشکلی
- مشکل یا درد در راه رفتن یا تحمل وزن
- کشیده شدن پوست برروی استخوان شکسته شده
- بیرون زدن استخوان‌های شکسته شده
- رنگ پریدگی پوست پا
- بی‌حسی و یا عدم توانایی حرکت دادن پا و انگشتان
علائم مو برداشتن مچ پا بسیار مشابه علایم شکستگی مچ پا است که از این رو تشخیص افتراقی بین هر یک از این عارضه‌ها بسیار مشکل و نیاز به تبحر خاصی دارد. توجه کنید که جهت تشخیص نوع شکستگی خود بایستی به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید و آزمایشاتی را جهت تشخیص نوع شکستگی انجام دهید. اما به طور کلی علائم مو برداشتن مچ پا عبارتند از:
- تورم
- درد
- حساسیت به لمس
- ناپایداری مچ پا
- عدم ناتوانی در ایستادن روی پا
- تغییر رنگ در نواحی که دچار شکستگی شده ( به شکل رنگ پریدگی و یا کبودی)
- بی‌حسی
برای تشخیص شکستگی مچ پا و تعیین میزان آسیب از چندین روش استفاده می‌شود. تست‌هایی که برای بررسی شکستگی استفاده می‌شود، شامل:
- معاینه جسمی
- اشعه ایکس
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- اسکن استخوان
راه رفتن روی مچ پا شکسته سخت و دردناک خواهد بود. فراتر از آن، راه رفتن روی مچ پا شکسته می‌تواند به تاندون‌ها و رباط‌های حامی مچ پا آسیب برساند.
موارد زیر می‌تواند شما را بیشتر در معرض شکستگی قرار دهد:
- ورزش‌های پرتحرک: استرس‌ها، ضربه‌های مستقیم و آسیب‌های پیچشی که در ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال، ژیمناستیک، تنیس و فوتبال رخ می‌دهد، می‌تواند باعث شکستگی مچ پا شود.
- از تکنیک یا وسایل ورزشی نامناسب استفاده کردن: تجهیزات معیوب، مانند کفش‌هایی که بیش از حد پوشیده شده‌اند یا تجهیزاتی که به درستی نصب نشده‌اند، می‌توانند منجر به شکستگی‌های استرسی و افتادن شوند. تکنیک‌های تمرینی نامناسب، مانند گرم نکردن بدن و کشش، نیز می‌تواند باعث آسیب مچ پا شود.
- افزایش ناگهانی سطح فعالیت: چه یک ورزشکار آموزش دیده باشید و چه فردی که به تازگی ورزش را شروع کرده است، افزایش ناگهانی دفعات یا مدت جلسات ورزشی می‌تواند خطر شکستگی استرسی را افزایش دهد.
- خانه در هم ریخته یا کم نور: قدم زدن در خانه‌ای با درهم‌ریختی زیاد یا نور کم ممکن است منجر به زمین خوردن و آسیب مچ پا شود.
- پوکی استخوان: کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان) می‌تواند شما را در خطر آسیب به استخوان‌های مچ پا قرار دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. مطالعات همچنین نشان می‌دهد که بهبودی پس از شکستگی ممکن است در افرادی که سیگار می‌کشند بیشتر طول بکشد.
عوارض شکستگی مچ پا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آرتروز: شکستگی‌هایی که به داخل مفصل کشیده می‌شوند می‌توانند سال‌ها بعد باعث آرتروز شوند. اگر مدت طولانی بعد از استراحت مچ پا شروع به درد کرد، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید.
- عفونت استخوان (استئومیلیت): اگر شکستگی باز دارید، به این معنی که یک انتهای استخوان از پوست بیرون زده است، ممکن است استخوان شما در معرض باکتری‌هایی قرار گیرد که باعث عفونت می‌شوند.
- سندرم کمپارتمان: این وضعیت به ندرت ممکن است با شکستگی مچ پا رخ دهد. باعث درد، تورم و گاهی ناتوانی در عضلات آسیب دیده پاها می‌شود.
- آسیب عصبی یا عروق خونی: ضربه به مچ پا می‌تواند به اعصاب و رگ‌های خونی آسیب برساند و گاهی اوقات آنها را پاره کند. در صورت مشاهده هرگونه بی‌حسی یا مشکلات گردش خون، فورا به پزشک مراجعه کنید. کمبود جریان خون می‌تواند باعث مرگ و فروپاشی استخوان شود.
بهبودی مچ پا شکسته شده به عوامل مختلفی بستگی دارد که این عوامل عبارتند از:
در صورتی‌که جهت درمان شکستگی مچ پا خود دیر اقدام نمایید، ممکن است این سهل انگاری شما منجر به درمان سخت‌تر و طولانی‌تر شود. همچنین در مواردی ممکن است، عوارض‌های جبران ناپذیری همانند: شکستگی‌های مکرر، بدشکلی پا، دردهای مزمن رخ دهد.
به طور معمول حداقل ۶ هفته لازم است تا استخوان شکسته شده مچ پا ترمیم و بهبود یابد. در صورتی‌که علاوه بر شکستگی مچ پا، نواحی همانند قوزک، تاندون پا و رباط پا دچار آسیب شده باشد، جهت بهبودی، به مدت زمان بیشتری نیاز دارید.
وقتی مچ پایتان آسیب دیده است، تشخیص اینکه آیا استرسی است یا خیر، سخت است. شکستگی استرسی یک ترک کوچک در استخوان است. به طور کلی، اگر درد مچ پا به مرور زمان بدتر شود، دچار شکستگی استرسی هستید. شکستگی استخوان زمانی است که شکستگی، شکل استخوان را تغییر می‌دهد.
درمان شکستگی مچ پا به عواملی مانند تعداد شکستگی استخوان مچ پا بستگی دارد. همه شکستگی ها نیاز به جراحی ندارند، اما تمام مچ پاهای شکسته نیاز به سطحی از مراقبت برای بهبود دارند. اگر شکستگی استرسی داشته باشید احتمالا نیازی به جراحی نخواهید داشت. ممکن است به یک بریس یا گچ برای حمایت از مچ پا در هنگام بهبودی نیاز داشته باشید. شکستگی‌های جدی‌تر مچ پا نیاز به جااندازی یا جراحی دارند.
- استراحت
- ماساژ درمانی
- یخ: برای کمک به کاهش تورم و التهاب، ناحیه مورد نظر را به مدت ۲۰ دقیقه در یخ قرار دهید.
- فشرده سازی: پیچیدن آسیب به کنترل تورم کمک می کند.
- ارتفاع: پا و مچ پا را کمی بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید تا به کاهش التهاب کمک کند.
- گچ و بی حرکت سازی: در صورتی که در این شکستگی ها، جابه جایی رخ نداده باشد و با انجام ازمایش و تصویربرداری اشعه ایکس تعیین گردد که ساختار استخوان ها دچار اختلال نشده است، پزشک برای چند هفته استفاده از مواردی همچون عصا یا کفش محافظ یا مچ بند یا بی‌حرکت‌سازی با استفاده از گچ را تجویز می‌کند.
- فیزیوتراپی: چند جلسه فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی تعادلی و استقامتی، انعطافی، بدون درد را جهت بهبود و توانبخشی برای بیمار تجویز می‌شود تا بهبودی سرعت پیدا کند و عضلات تقویت شوند و تعیین کننده این حرکات ورزشی، تنها فیزیوتراپیست شما است.
- جراحی: در صورتی‌که شکستگی‌های استخوان مچ پا با جابه‌جایی همراه بوده باشد، جهت درمان بایستی جراحی شکستگی مچ پا انجام شود.
برای پیشگیری از شکستگی مچ پا می‌توان:
- کفش مناسب بپوشید. از کفش‌های پیاده روی در زمین‌های ناهموار استفاده کنید و کفش ورزشی مناسب برای ورزش انتخاب کنید.
- کفش‌های ورزشی را به طور مرتب تعویض کنید. به محض اینکه آج یا پاشنه کفش فرسوده شد یا کفش‌ها ناموزون شدند، کفش‌های کتانی را تعویض کنید. اگر دونده هستید، هر ۳۰۰ تا ۴۰۰ مایل کفش‌های ورزشی خود را تعویض کنید.
- استحکام استخوان را افزایش دهید. کلسیم و ویتامین D کافی دریافت کنید. غذاهای غنی از کلسیم شامل شیر، ماست و پنیر است. از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامین D دارید یا خیر.
- عضلات مچ پا را تقویت کنید. اگر مستعد پیچ خوردن مچ پا هستید، از پزشک خود بخواهید تمریناتی را آموزش دهد تا به تقویت عضلات حمایت‌کننده مچ پا کمک کند.
- جهت تقویت عضلات مچ پا، مواد غذایی مقوی مصرف نمایید.
- از زمین خوردن‌های مکرر خودداری و تعادل خود را حفظ کنید.
- سعی کنید وزن ایده‌آلی داشته باشید.
- هر روز تعدادی از ورزش‌های کششی مخصوص پا و مچ پا را انجام دهید.
- حتما قبل از ورزش کردن به طور کامل بدن خود را گرم کنید.
- زمین‌های صاف و مناسب را برای فعالیت‌های خود انتخاب نمایید.
