زانو درد دلایل مختلفی دارد که یکی از علت‌های آن بیماری استئوارتریت است. در مقالات قبلی در مورد درمان آرتروز زانو به طور مفصل صحبت کرده‌ایم. در این مقاله در مورد آب درمانی آرتروز زانو توضیح داده و به شما کمک می‌کنیم تا اطلاعات مفیدی در این زمینه به دست آورید.
بیماری آرتروز زانو یا استئوارتریت یکی از بیماریهای رایج در سطح جهان است که در نهایت میزان رضایت از زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع این بیماری به صورت پیشرونده باعث تخریب غضروف‌های مفصلی شده و عملکرد بیمار را به شدت کاهش می‌دهد.
در نهایت ممکن است بیمار آنقدر عملکرد و توانایی خود را از دست بدهد که کاملا وابسته شود. اجتناب از فعالیت زمینه تخریب بیشتر مفاصل زانو را فراهم می‌کند. به همین دلیل انجام به موقع و صحیح ورزش می‌تواند در این بیماران بسیار مفید باشد. در واقع امروز دنیای پزشکی، در بیماران ارتروز زانو و لگن به اهمیت مداخلات غیر دارویی مانند برنامه‌های آموزشی و ورزشی تاکید می‌کند.
آب درمانی یک انتخاب عالی برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو به ویژه افراد مسن است، چرا که خطر سقوط در آب برای آنها کمتر است. اما اینکه چگونه آب درمانی در این بیماران موثر است و چه تمریناتی باید انجام داد تا در ادامه مقاله به آن اشاره شده است.
آب درمانی که به آن هیدروتراپی هم گفته می‌شود محیطی مناسبی برای ورزش بیمارانی که دچار زانو درد هستند ایجاد می‌کند، چرا که نیروی شناور آب با نیروی جاذبه زمین مقابله کرده و وزن تحمیل شده روی مفاصل بدن کاهش می‌یابد.
به صورتیکه در آب به عمق تا کمر حدود پنجاه درصد از وزن بدن و آب عمیق‌تر به اندازه عمق گردن تا ۹۰ درصد وزن بدن را کاهش می‌دهد.
وقتی از آب درمانی برای آرتروز زانو صحبت می‌شود صرفا رفتن به استخر مهم نیست، بلکه آب درمانی به تمریناتی اشاره می‌کند که در استخر انجام می‌شود که سطح آن حداقل تا ارتفاع سینه، کمر یا شانه باشد.
آب درمانی امکان انجام تمریناتی را برای این بیماران فراهم می‌کند که در حالت عادی انجام این تمرینات برای بیماران با درد شدیدی همراه هست. بنابراین آب درمانی به تقویت عضلات پرداخته و حتی در زمانی که بیمار درد زیادی دارد باعث تحرک اولیه او می‌شود. در نتیجه از تحلیل بیشتر عضلات و مفاصل جلوگیری می‌کند.
انجام تمرین در آب، محیط درمانی گرمی را فراهم می‌کند که اجازه می‌دهد با تحمل وزن کمتری به انجام تمرینات خود بپردازد. علاوه بر این محیط گرم آب باعث کاهش احساس درد در حین و حتی بعد از ورزش می‌شود.
اگر تا به حال در استخر راه رفته باشید، می‌دانید که راه رفتن در آب نسبت به راه رفتن در خشکی دشوارتر می‌باشد. این مسئله به خاطر مقاومتی است که آب ایجاد می‌کند. همین مقاوت آب باعث تقویت عضلات می‌گردد.
از طرفی همان طور که در بالا اشاره شد، مزیت بزرگ آب درمانی حذف یا کاهش نیروی جاذبه است که باعث می‌شود بیماران با تحمل وزن کمتر و درد کمتری به فعالیت بپردازند. این بیماران در آب از عضلاتی استفاده می‌کنند که معمولا در خشکی از آنها استفاده نمی‌کنند.
آب درمانی علاوه بر تاثیراتی که روی عضلات و مفاصل این بیماران دارد، از لحاظ خلق و خوی نیز تاثیرگذار است. چراکه احساس خوب بودن و کاهش درد و افزایش توانایی این بیماران باعث بهبود کیفیت زندگی در این بیماران می‌شود که خود سبب بهبود خلق و خوی این بیماران می‌گردد.
مانند تمریناتی که خارج از آب انجام می‌شود، تمرین درمانی در آب نیز براساس نیازهای فرد و برای هر بیمار به صورت جداگانه باید در نظر گرفته شود. برای اینکه تاثیر این تمرینات دیده شود بیمار حداقل باید هفته‌ای دو بار و حدود سه تا شش ماه این برنامه را ادامه دهد.
می‌توان این تمرینات را به چهار گروه تقسیم کرد و براساس روش زیر پیشرفت داد:
انجام تمرینات کششی در آب گرم برای بیمار آسان‌تر و قابل تحمل‌تر است. انجام حرکات فعال در آب گرم باعث بهبود میزان تحرک بافت‌های نرم و مفاصل شده که خود باعث بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد می‌گردد.
به این دلیل که اندازه‌گیری دقیق فعالیت عضلانی در آب به اندازه خشکی دقیق نیست، پس باید دقت شود که یک تکرار از یک تمرین می‌تواند نیروی متفاوتی بین دو نفر ایجاد کند.
به همین دلیل مهم است که برای هر فرد به صورت جداگانه در نظر گرفته شود. برای پیشرفت تمرینات و افزایش مقاومت می‌توان از تجهیزاتی استفاده کرد که حین حرکت در زیر آب مقاومت را تا چند برابر افزایش دهند، مانند چکمه‌های مقاومتی مخصوص آب
تمریناتی مانند دویدن در آب، تمرینات مقاومتی با تکرار زیاد و شنا کردن مثال‌هایی از تمریناتی هستند که می‌توانند باعث بهبود تناسب قلبی عروقی شوند. برای این منظور این تمرینات باید سه تا پنج بار در هفته به مدت سی تا شصت دقیقه انجام شود.
این تمرینات یک راهکار عالی برای بهبود عملکرد و کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتروز زانو است.
به طور کلی از دو روش می‌توان برای این هدف استفاده کرد:
در این روش به یک فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنید که دارای استخر مخصوص خود می‌باشد. این استخر تخصصی بوده و دارای تجهیزات مختلفی مانند دوچرخه ورزشی یا تردمیل و … است. همچنین می‌تواند دارای میله‌هایی باشد که برای انجام تمرینات مقاومتی از آن استفاده نمایید.
این استخرها اختصاصی نبوده و معمولا توسط فیزیوتراپیست اداره نمی‌شوند. اغلب این استخرها دارای یک مربی بدنسازی هستند. در این حالت بیمار می‌تواند در آب راه برود که هم از عدم تحرک جلوگیری می‌کند و هم تا حدودی عضلات پا را تقویت می‌نماید.
هر دو روش در کاهش علایم بیماران ارتروز زانو مفید هستند، اما نتایج مطالعات نشان می‌دهد انجام تمرینات اختصاصی زیر نظر فیزیوتراپیست در استخر به مراتب بیشتر در کاهش علایم و برگشت افراد به فعالیت های روزانه نقش دارد.
با فیزیوتراپیست خود در این زمینه مشورت کنید. اگر از درد زیادی رنج می‌برید و احساس می‌کنید برای انجام تمرینات نیاز به نظارت دارید یا نگران این هستید که با انجام تمرینات به تنهایی آسیب بیشتری ببینید، به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید که دارای استخر اختصاصی است.
اما اگر عملکرد خوبی دارید و از عهده کنترل خود بر می‌آیید می‌توانید این تمرینات را در یک استخر عمومی شروع کنید و برای پیشرفت آنها هرچند وقت یک بار با فیزیوتراپیست خود مشورت نمایید.
اگر از استخرهای عمومی استفاده می‌کنید قبل از انجام تمرینات از گرمای آب مطمئن شوید. بیماری ارتروز زانو بعد از گذراندن مراحل حاد آن، در مفاصل سفتی ایجاد می‌کند که آب گرم برای شل کردن کپسول مفصلی و کاهش سفتی مفصل لازم است.
آب گرم امکان حرکت راحت و روان‌تر مفصل را فراهم نموده و حساسیت کمتری در مفصل ایجاد می‌کند.
آب درمانی آرتروز زانو علاوه بر تاثیر مهمی که در کاهش علائم بیماران استئوارتریت دارد، از آنجا که زمینه بهبود عملکرد و بازگشت به فعالیت‌های روزانه را برای بیماران فراهم می‌کند اثرات مثبت زیادی روی سیستم قلبی عروقی نیز دارد.
همچنین مطالعات در این زمینه نشان می‌دهد که بهبود عملکرد قلب و افزایش گردش خون عضلاتی و مفاصل منجر به تقویت قدرت و تسهیل فرایند بهبودی می‌شود.
تمریناتی که در آب انجام می‌شوند می‌توانند به عنوان یک درمان مناسب برای کاهش درد و جلوگیری از افت عملکرد بیماران ارتروز زانو استفاده شود. اما به تدریج عمق آب باید کاهش پیدا کند که هم انجام تمرینات دشوارتر گردد و هم اینکه مقدمه‌ای برای شروع تمرینات خارج از آب باشد.
