منطقیترین ترجمهای که تا الان از توکل پذیرفتهام این است: توکل یعنی خوشبینی فرد به خدا در موفقیت کاری که شروع کرده. توکل یکی از لوازم شروع و ادامه هر کاری هست. تا کاری را شروع نکنیم توکل کردن معنا ندارد.
«ریشه قوت قلب، توکّل بر خدا است». اصْلُ قُوَّةِ الْقَلْبِ التَّوکلُ عَلَی اللَّهِ. |غرر الحکم|
اَلطِّيَرَةُ شِرْكُ وَ ما مِنّا إِلاّ و َلكِنَّ اللّه يُذْهِبُهُ بِالتَّوَكُّلِ؛ هيچ كس نيست مگر اين كه به نحوى دستخوش فال بد زدن مى شود، لکن با توکل به خداوند از بين مى رود.
شاید یکی از مهمترین مولفههای موفقیت در یک کار پیدا کردن «اعتماد به نفس انجام آن» باشد. اگر ما در شروع هرکاری به این ایمان و اعتماد به نفس برسیم که از پسش برمیام مطمئن باشید نصف بیشتر راه را رفتهایم. در آغاز هر کاری، کارهای موفقیت آمیزی که پیش از این شروع کردیم و به نتیجه رساندیم را به خودمان یادآور شویم و بدانیم که این بار هم میتوانیم. همچنین باید بدانیم خداوندی که تاکنون یار و یاور ما در همه جا بوده این بار هم ما را تنها نخواهد گذاشت. به طور خلاصه اعتماد به نفس و توکل بر خدا لازمه موفقیت در کارهاست.
توکل بدون اعتقاد به «از تو حرکت؛ از خدا برکت» معنا ندارد. توکل بدون حرکت معنا ندارد. امام معصوم درخصوص توضیح مفهوم قرآنی توکل دو نکته مطرح کرده است: یکی اینکه در تکتک کارها باید به خداوند تکیه کرد. یعنی هر کاری را که شروع میشود با خوشبینی به اینکه خداوند در کنار ماست پیش ببریم. نکته دوم این است که توجه داشته باشیم خداوند در این مسیر از هیچ لطف و کمکی فروگذار نخواهد کرد.
امام موسی كاظم علیه السلام: فَقَالَ التَّوَكُّلُ عَلَى اللَّهِ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ تَتَوَكَّلَ عَلَى اللَّهِ فِي أُمُورِكَ كُلِّهَا ... و تَعْلَمُ أَنَّهُ لَا يَأْلُوكَ خَيْراً وَ فَضْلًا... توكل كردن بر خدا درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه در تمام كارهايت به خدا توكل كنى... و بدانى كه او نسبت به تو از هيچ خير و تفضّلى كوتاهى نمىكند...