بتازگی صفحه ای با عنوان «جنبش بازگشت به کشور ایران» در سایت ویکی پدیا دیدم. ویکی پدیا در صدر این صفحه نوشته است: این صفحه مطابق سیاست حذف ویکیپدیا برای حذف در نظر گرفته شده‌است. به نظر شما علت حذف صفحه جنبش بازگشت به ایران چیست؟ چرا یک سایت میخواهد صدای یک اقلیت مثلا در نخجوان را خفه کند؟
متن صفحه «جنبش بازگشت به کشور ایران»: در دوران معاصر به موازات تلاش برخی کشورها و گروهها برای تجزیه ایران، تلاشهایی نیز از سوی مردم سرزمین‌های جدا شده از کشور ایران برای بازگشت به زیر پرچم ایران و الحاق مجدد به این کشور در مناطق جدا شده آغاز شد.
در سال 1401 جنبش مردمی نخجوان ایران با هدف الحاق نخجوان که قرن‌ها بخشی از ایران بوده است اعلام موجودیت کرد. شبکه تلویزیونی یوتیوبی «کانال سیزده» جمهوری آذربایجان از تأسیس گروهی به نام «جنبش مردمی نخجوانی ایران» و فعالیت رسانه ای آن در تلگرام خبر داد.[۱]
کردستان عراق
پس از فروپاشی شوروی گروهی از مردم تالشان در جمهوری آذربایجان اعلام استقلال کرده و جمهوری مغان را تأسیس کردند. رهبران این جریان پس از شش ماه دستگیر شدند.علی‌اکرم همت‌زاده در نامه ای که در مهر ماه سال 1387 شمسی خطاب به مردم ایران نوشت از آنان برای احقاق حقوق هم وطنانش درخواست کمک نمود.[۲]: متقابلاً در سال ۲۰۲۱ اسراییل تلاش برای نزدیک شدن به تالشی ها را آغاز کرد.[۳]
مقالهٔ اصلی: جمهوری خودگردان تالش-مغان
مقالهٔ اصلی: جمهوری شوروی مغان
حیدر علی آف رییس جمهور آذربایجان در دهه هفتاد و شکست پیاپی در برابر ارمنستان و احتمال محاصره باکو از ایران می خواهد که اداره جمهوری آذربایجان را بر عهده بگیرد اما بر اساس خاطرات هاشمی رفسنجانی مقامات ایران پس از بحث و بررسی به این نتیجه می رسند که درخواست هایش صادقانه نیست زیرا از یک سو خواستار اداره آذربایجان توسط ایران است و علیه روسیه موضع گیری می کند و از سویی در مذاکرات مربوط به اداره دریای خزر به نفع روس‌ها حرف می زند لذا ایران از وارد شدن عملی به درگیری اجتناب می کند اما کمک های غذایی و تسلیحاتی برای آنان می فرستاد. رفسنجانی در خاطرات خود نوشته است : «7 آبان 1372: تقریبا همه‌جا در حركت‌ها و بازدیدها، رئیس‌جمهور همراه من بود و فرصت زیادى داشتیم كه در مسیرها، در اتومبیل صحبت كنیم و سفیرمان هم مترجم خوب و مطمئنی بود و همیشه همراهمان. از نكات جالب همین است كه اعتمادشان به سفیر ما در این حد بالا بود كه آن مسائل محرمانه را مطرح كردیم.
یكى از حرف‌هاى مهم و تكراری‌اش این بود كه ایران از این فرصت جنگ با ارامنه استفاده كند و حضور خودش را در آذربایجان بالا ببرد و گاهى تعبیر مى‌كرد که اینجا از آن ایران بوده و حالا هم بیایید دفاع كنید و اداره كنید. در نخجوان هم كه بود، شبیه این حرف‌ها را مى‌زد و تحلیل مى‌كرد که اگر شما آذربایجان را تحت قدرت خود بگیرید، حاكمیت روسیه در كل قفقاز متزلزل مى‌شود.
گاهى مى‌گفت ایران و آذربایجان، با هم مى‌توانیم روسیه را تا روى سنگ مرز اصلی‌اش عقب برانیم؛ چون داغستان و تاتارستان و چچن اینگوش و اوستیا، همه از حاكمیت روس‌ها ناراضى‌اند؛ البته چون به‌خاطر استیصال در جنگ و حمایت روسیه از ارامنه به این مواضع افتاده‌اند، نمى‌توانیم اطمینان كنیم، به‌خصوص كه براساس اظهارات آقاى نیازُف، اینها در مشترك‌المنافع و بحث [رژیم حقوقی] دریاى خزر با خواسته‌هاى روس‌ها هماهنگ هستند.»[۴]
روحانی ایرانی سیدمحمدباقر خرازی دبیرکل تشکیلاتی به نام "حزب‌الله ایران" به تازگی در مراسمی در بندرعباس ضمن اعلام کاندیداتوری خود در انتخابات آینده ریاست جمهوری وعده داده بود: در روابط قانونی با غرب به معامله خواهیم پرداخت و آن‌ها را واردار خواهیم کرد همان‌گونه که پس از 99سال گسست هنگ کنگ به چین را پذیرفتند، باید با عمل به قرارداد ترکمانچای که 99سال از آن گذشته، سرزمین‌های شمالی را شرعا به ایران بازگردانیم.[۵]
همچنین اردشیر زاهدی در سال 1399 نوشت : «هربار که مواضع ضدایرانی بحرین را می‌بینم، خود را لعنت می‌کنم! هم اعلیحضرت و مشاورانش و هم منی که به‌خاطر روابطم با شاه به استقلال بحرین کمک کردیم خیانتکاریم. ای کاش ذره‌ای از وجود سلیمانی در ما بود تا امروز نبینیم کشوری که اندازه رباط‌کریم هم نمی‌شود برای ما .... زیادی تناول می‌کند.»[۶]
قره سو منطقه ای استراتژیک در شمال غربی ایران است. این دالان کوتاه که در دوره رضا شاه مالکیت ترکیه بر آن پذیرفته شد سبب متصل شدن ترکیه به نخجوان و تقویت تمایلات ترکیه برای نفوذدر قفقاز گردیده است.خبرگزاری آنا طی مقاله ای نوشت که ایران می تواند با شکایت به محاکم بین المللی خواستار بازگشت این منطقه به کشور شود.[۷]
