کلید RCCB یا کلید محافظ جان یک دستگاه سیم کشی الکتریکی است و هنگامی که جریان‌های نشتی به زمین تشخیص داده شد، این دستگاه وظیفه قطع کردن مدار را بر عهده دارد. RCCB مخفف عبارت Residual current circuit breaker بوده و در جهت جلوگیری از آسیب‌های ناشی از مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دستگاه الکتریکی از کاربر در هنگام برق گرفتگی و بروز شوک‌های الکتریکی محافظت می‌کند و عملکردی مثبت دارد. ما امروز در این صفحه قصد داریم در رابطه با کلید RCCB سخن بگوییم و در این باره اطلاعات مفیدی در اختیار شما همراهان گرامی قرار دهیم و اینک به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطالب این صفحه همراه ما باشید و از مطالب این صفحه استفاده کنید.
کلید RCCB یا کلید محافظ جان بر اساس قانون کرشهوف بوده که مطابق با این قانون جریان ورودی و خروجی در یک مدار باید برابر باشد و طراحی این کلید به نحوی است که این تعادل جریان با استفاده از این کلید برقرار شود و خطایی در مدار رخ ندهد و در صورت بروز خطا این کلید جریان را قطع کند.
کلید RCCB در صورت بروز جریان نشتی به زمین مدار را قطع کرده و باید بگوییم این کلید یک سوئیچ مکانیکی با قابلیت Trip دارد. با استفاده از این کلید خطرات ناشی از برق گرفتگی به شدت کاهش می‌یابد و توان کنترلیِ جریان این کلید حدود ۱ کیلو آمپر تخمین زده شده و این مورد جزو اساس کار کلید محافظ جان RCCB میباشد.
در مبحث مدارها Fault به جریان الکتریکی غیرعادی اشاره دارد و اگر بخواهیم مثالی در این رابطه بزنیم باید بگوییم به عنوان نمونه خطایی که در آن جریان در میزان بار معمولی رد می‌شود تحت عنوان اتصال کوتاه، به عنوان یک خطا شناخته می‌شود و این مورد همان Fault در مبحث مدارها است.
اگر در جریان مبحث مدارها قرار گرفته باشید به خوبی می‌دانید در مداری مناسب جریان‌های عبوری از سیم برق باید با سری جریان‌های برگشتی مساوی باشد. اما در برخی مواقع جریان وارد سیم ارت می‌شود که نتیجه این مورد کاهش جریان برگشتی است. حال RCCB همواره میزان شدت جریان را تست می‌کند و اگر در موردی میزان جریان زیاد بود این کلید مدار را قطع می‌نماید.
در ادامه‌ی مطلب برای تکمیل محتوا به ۴ نوع کلید محافظ جان اشاره می‌کنیم و اطلاعات مختصری درباره‌ی این کلیدها به شما ارائه می‌دهیم.
این کلید محافظ جان تنها به باقی‌مانده‌ی سری جریانات متناوب سینوسیِ حساس بوده و این جریانات را کنترل می‌کند.
این کلید محافظ جان به جریانات مستقیم ضربانی و جریانات متناوب باقی مانده حساس است و کنترل این نوع جریانات را به عهده دارد.
این کلید محافظ جان به سری جریانات مستقیم ضرباتی، سری جریانات مستقیم و جریانات سینوسی باقی‌مانده‌ی متناوب البته تا ۱۰۰۰ هرتز حساس است.
این کلید با کمک درایوهای سرعت متغیر تک فاز جهت محافظت مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلید RCCB یا کلید محافظ جان به صورت کلی از نظر تعداد قطب به ۳ دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول کلید دو قطبی که در جهت اتصال تغذیه تک فاز مورد استفاده قرار می‌گیرند و این کلیدها تنها اتصال برق و نول دارند.
دسته دوم کلیدهای RCCB چهار قطبی که معمولا در جهت اتصال تغذیه سه فاز مورد استفاده قرار می‌گیرند و آخرین نوع، کلیدهای ۳ قطبی که تقربیا مشابه RCCB چهار قطبی است. با این تفاوت که این کلید دارای سه سیم از یک سیستم سه فاز است.
جریان ۱۰، ۳۰، ۱۰۰، ۳۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی آمپر حساسیت جریان باقیمانده در کلید محافظ جان است و معمولا سطح خاموشی محافظت در مقابل ضربه این کلیدها حدود ۳۰ میلی آمپر البته به صورت حداکثری است. اما این مورد تنها در صورتی است که استفاده از دستگاه ۳۰ میلی آمپری وجود داشته باشد. چرا که در غیر این صورت سطح خاموشی ۱۰۰ میلی آمپر محافظت را بر عهده دارد.
1. حفاظت در مقابل نشتی کلیه جریانات و نشتی‌های اضافه بار زمین
2. محافظت دستگاه‌ها در مقابل نوسانات ولتاژ
3. قطع مدار با عبور از حساسیت رنج
4. امکان قطع اتصالات کابل و اتوبار
کلیدهای محافظ جان چه محدودیت‌هایی دارند؟
1. محافظت در مقابل اضافه بارهای جریان یا همان current overload را این کلیدها ساپورت نمی‌کنند.
2. در برابر شوک‌های خنثی، این کلید عملکرد مثبتی برای کاربر لحاظ نمی‌کند.
3. در مواقعی به علت میزان حساسیت بالا این کلیدها مدار را قطع می‌کنند و این مورد گاهی قطع بی دلیل جریان را موجب می‌شود.
پیش از پاسخ به این سوال ابتدا باید شما را با قطع کننده‌های مدار مینیاتوری آشنا کنیم. در این باره باید بگوییم این قطع کننده‌های مدار مینیاتوری وظیفه قطع مدار در هنگام اتصال کوتاه و اضافه بار را دارند و با حس کردن جریانات غیر عادی می‌توانند از آسیب به مدار جلوگیری کنند.
گرچه MCB نسبت به شوک‌های الکتریکی و نشتی زمین حساسیت ندارند و در هنگام برق گرفتگی از شما محافظت نمی‌کنند.
حال که در رابطه با کلید مینیاتوری اطلاعاتی دریافت کردید نوبت به تفاوت این کلیدها با کلید محافظ جان است. در این رابطه باید بگوییم کلیدهای مینیاتوری تنها در هنگام اضافه جریان و اتصال کوتاه می‌توانند محافظت ایجاد کنند در صورتی که RCCB ها در صورت نشت زمین و شوک الکتریکی این کار را انجام می‌دهند.
همچنین کلیدهای مینیاتوری به شوک الکتریکی حساس نیستند و RCCB ها به اتصال کوتاه و اضافه بار، به علاوه اینکه MCB در نسخه‌های تک قطبی، دو قطبی، سه قطبی و چهار قطبی موجود بوده حال آن که RCCB تنها در نسخه‌های دو قطبی و چهار قطبی موجود هستند. و در آخر باید بگوییم محدوده جریان مدار شکن مینیاتوری (MCB) ۶ تا ۱۲۸ آمپر است، و در مقابل محدوده جریان کلید RCCB حدود ۱۰، ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ آمپری است.
کلام پایانی
ما در مطالب این صفحه در رابطه با کلید RCCB سخن گفتیم و اطلاعات مفیدی در این باره در اختیار شما عزیزان قرار دادیم و اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما عزیزان مفید بوده باشد.
سوالات متداول
در کجا از کلید RCCB باید استفاده کرد؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم RCCB با MCB مورد استفاده قرار گرفته و بیشتر جهت حفاظت در برابر جریان نشتی ۳۰۰ و ۳۰۰۱۰۰ می آمپر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اتصال زمین برای RCCB لازم است یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم با توجه به اینکه احتمال وجود خطا و اختلاف جریان وجود دارد با ارتینگ مناسب تشخص مشکلات سریع‌تر خواهد بود و اتصال زمین برای RCCB می‌تواند مسئله‌ای مهم باشد.
