فرهاد میرزا معتمدالدوله

این متن معرفی مختصری است از رجال دوره قاجار که با باغات پیرامون خیابان امیریه آن زمان و ولیعصر فعلی مرتبط بوده اند

فرهاد میرزا پانزدهمین پسر شاهزاده عباس میرزا نایب السلطنه متولد جمادی الاول 1233ق بود. در سال 1250ق در حالی که تنها 17 سال داشت، به حکومت لرستان منصوب شد. هنگامی که برادر تاجدارش محمدشاه غازی در سال 1253ق به هرات لشکر کشید، اداره امور پایتخت را به وی سپرد و همین مسئولیت در سال 1255ق و هنگام لشکرکشی به اصفهان نیز تکرار شد. در سال 1256ق فرهاد میرزا به نیابت ناصرالدین میرزای ولیعهد (ناصرالدین شاه بعدی) به حکومت فارس منصوب شد و لقب نایب‌الایاله گرفت. در سال 1259ق شایعاتی مبنی بر وابستگی و همکاری فرهاد میرزا با سفارت انگلستان پراکنده گردید که سبب عزل او از حکومت فارس و تبعید محترمانه او تحت عنوان حکومت طالقان شد. وی بعدها در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه و دوران صدارت میرزا آقاخان نوری، به سفارت انگلستان پناهنده شد و سفارت نیز او را تحت الحمایه خود قرار داد، اما این رفتار اقدام فرهاد میرزا دیری نپایید و با اطمینان از امنیت جانی خود، از حمایت سفارت خارج شد. فرهاد میرزا در سال 1278ق به معتمدالدوله ملقب شد و در سال‌های بعد به تناوب به حکومت ایالت‌های مختلف همچون لرستان، خوزستان، کردستان، همدان و فارس مأمور شد. در سال 1290ق که ناصرالدین شاه برای اولین بار عزم سفر فرنگ داشت، معتمدالدوله را از کردستان به تهران خواست تا به عنوان پیشکار کامران میرزا نایب السلطنه، اداره امور کشور در غیاب شاه را به عهده بگیرد. اما پس از بازگشت شاه از سفر، از حکومت کردستان عزل شد و بیکار ماند. فرهاد میرزا از فرصت پیش آمده برای سفر حج استفاده کرد و به بیت الله الحرام مشرف شد. فرهاد میرزا معتمدالدوله در سال 1305ق مبلغ زیادی (مابین 200 تا 340 هزار تومان) خرج بازسازی و گسترش حرم کاظمین (ع) نمود و در همان سال نیز درگذشت و پیکرش به همان حرم مطهر منتقل و دفن گردید. فرهاد میرزا اگرچه در حکومت و سیاست سنگدلی و سختگیری داشت، اما شاهزاده‌ای عالم و فاضل بود و تألیفاتی چند از او برجای مانده است.