این متن معرفی مختصری است از رجال دوره قاجار که با باغات پیرامون خیابان امیریه آن زمان و ولیعصر فعلی مرتبط بوده اند
کامران میرزا متولد 19 ذیقعده الحرام 1272ق- ۳۱ تیر ۱۲۳۵- فرزند ناصرالدین شاه و منیرالسلطنه همسر صیغه‌ای شاه و دختر محمدتقی‌خان معمارباشی دربار بود. کامران میرزا پانزدهمین فرزند و دهمین فرزند پسر ناصرالدین شاه بود اما از آنجایی که اغلب پسران شاه در سنین خردسالی فوت کرده بودند، هنگامی که کامران میرزا به نوجوانی رسید، تنها دو برادر بزرگتر از خود (مسعود میرز ظل السلطان و مظفرالدین میرزا ولیعهد) داشت. کامران میرزا بسیار مورد علاقه و توجه ناصرالدین شاه قرار داشت و شاه در خاطراتش او را «آقا» خطاب کرده است. همچنین عمارت‌های خورشید و سروستان که از بناهای عهد فتحعلی شاه در کاخ گلستان بود را نیز برای سکونت به کامران میرزا داد.
کامران میرزا در شعبان سال 1275ق در حالی که کمتر از 3 سال داشت، با وزارت و پیشکاری حاجی سلیمان‌خان قاجار به نیابت سلطنت انتخاب شد و لقب نایب‌السلطنه گرفت. در سال 1277ق حکومت تهران از فیروز میرزا نصرت الدوله عموی شاه گرفته شد و با پیشکاری پاشاخان امین‌الملک، به کامران میرزا محول شد. با عزل عزیزخان مکری سردارکل در سال 1285ق، کامران میرزا با پیشکاری فیروز میرزا نصرت الدوله به ریاست کل قشون رسید و مدت 3 سال در این منصب بود. کامران میرزا در همین سال لقب امیرکبیر دریافت کرد و در حقیقت تنها فردی است که در دوره قاجار لقب رسمی امیرکبیر را دارا بود و سجع یکی از مهرهای او نیز چنین بوده است: «کامران عبد شاه مِهرسریر / نایب السلطنه امیرکبیر».
کامران میرزا در سال 1288ق با سرورالدوله دختر شاهزاده سلطان‌مراد میرزا حسام السلطنه (فرزند عباس میرزا) ازدواج کرد و از این ازدواج صاحب فرزندانی شد که معروف‌ترین آنها، ملکه جهان خانم است که در سال 1311ق با محمدعلی میرزا اعتضادالسلطنه (محمدعلی شاه بعدی) ازدواج می‌کند. در سال 1297ق پس از عزل میرزا حسین‌خان مشیرالدوله سپهسالار از وزارت جنگ، بار دیگر این وزارتخانه به کامران میرزا رسید و وی تا پایان سلطنت ناصرالدین شاه در سال 1313ق، به مدت 16 سال وزیر جنگ بود. علاوه بر این، در دوره‌های مختلف حکومت‌های قزوین، گیلان، مازندران، دماوند، فیروزکوه، قم، کاشان، ساوه، ملایر، تویسرکان، نهاوند، زرند، استرآباد، شاهرود، بسطام، دامغان و سمنان سپرده کامران میرزا بودند.
با ترور ناصرالدین شاه در سال 1313ق، کامران میرزا از ترس بروز اتفاق مشابه و همچنین از ترس آنکه مبادا مظفرالدین شاه با رسیدن به سلطنت در صدد قتل او برآید، به باغ و عمارت امیریه پناه برد. حتی با وجود اصرار رجال و بزرگان مبنی بر اینکه تا زمان رسیدن مظفرالدین شاه به تهران، کامران میرزا به عنوان نایب السلطنه باید بر امور نظارت داشته باشد، بازهم وی حاضر به ترک امیریه نشد و حتی در مراسم تغسیل و تکفین و تشییع پیکر ناصرالدین شاه نیز حضور نداشت. اگرچه مظفرالدین شاه با رسیدن به تهران اطمینان داد که خطری متوجه کامران میرزا نخواهد بود، اما او را هم از حکومت تهران و هم از وزارت جنگ عزل کرد و تا سال آخر سلطنتش، هیچ شغل و منصبی به کامران میرزا اعطا نشد. تنها در اواخر سلطنت مظفرالدین شاه بود که کامران میرزا بار دیگر به منصب وزارت جنگ رسید، اما با بروز جنبش مشروطه و تأسیس مجلس شورای ملی، این منصب نیز دوام چندانی نداشت. در حقیقت انتصاب کامران میرزا به وزارت جنگ یکی از تنش‌های نمایندگان مجلس شورای ملی با دربار محمدعلی شاه در ماه‌های ابتدایی فعالیت مجلس بود؛ زیرا دولت از معرفی وی مجلس خودداری می‌نمود و کامران میرزا نیز بر خلاف قانون اساسی، در مقابل مجلس پاسخگو نبود. با انتخاب میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان اتابک اعظم رقیب دیرینه کامران میرزا به ریاست الوزرایی، کامران میرزا از وزارت جنگ برکنار شد. از این تاریخ تا پایان عمر، کامران میرزا تنها یک بار در سال 1335ق به حکومت خراسان منصوب شد که آن نیز تنها یک سال و اندی دوام داشت و پس از آن هیچ منصب دولتی دیگری به او رجوع پیدا نکرد. در نهایت کامران میرزا در سال 1307ش در سن 72 سالگی درگذشت و در مقبره ناصرالدین شاه در حرم حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد.
کامران میرزا املاک بزرگی در تهران و اطراف آن داشت که باغ کامرانیه در شمیران و باغ امیریه در غرب تهران ناصری از مشهورترین آنها هستند. وی مانند پدر و برادر تاجدارش علاقه بسیاری به گل‌ها و اشجار و گیاهان داشت و مهندسین و باغبان‌های ایرانی و فرنگی مختلفی را برای آراستن باغ‌هایش استخدام کرده بود که توانسته بودند باغچه‌ها، حوض‌ها، آبشارها و نهرهای زیبایی در این باغ‌ها پدید آورند. در باغ‌های کامران میرزا انواع و اقسام گل‌ها و گیاهان ایرانی و فرنگی یافت می‌شد و حتی باغبان‌های او با استفاده از گلخانه توانسته بودند در باغ کامرانیه آناناس پرورش دهند.
