عقیل بهرا
عقیل بهرا
خواندن ۲ دقیقه·۱۲ روز پیش

منیرالسلطنه

این متن معرفی مختصری است از رجال دوره قاجار که با باغات پیرامون خیابان امیریه آن زمان و ولیعصر فعلی مرتبط بوده اند
تصویر بازسازی شده از منیرالسلطنه
تصویر بازسازی شده از منیرالسلطنه


منیرالسلطنه دختر محمدتقی‌خان معمارباشی، همسر صیغه‌ای ناصرالدین و مادر کامران میرزا نایب السلطنه امیرکبیر بوده است. با توجه به تولد کامران میرزا در سال 1272ق (هشتمین سال سلطنت ناصرالدین شاه)، مشخص است که منیرالسلطنه از جمله زنانی بوده که ناصرالدین شاه در جوانی اختیار کرده است. منیرالسلطنه مورد تفقد و توجه شاه بوده و با بدنیا آوردن فرزند پسر، این توجه بیشتر نیز شده بود. به همین دلایل، او از جمله زنان نسبتاً قدرتمند و محترم حرمسرای ناصرالدین شاه به شمار می‌رفته است.

تا پیش از سفر اول ناصرالدین شاه به اروپا، ملک جهان خانم مهدعلیا مادر قدرتمند شاه همه ساله در روز بیستم جمادی الثانی جشن زنانه بزرگی به مناسبت تولد حضرت فاطمه زهرا (س) برگزار می‌کرد. پس از آنکه مهدعلیا فوت می‌کند، مسئولیت برگزاری این جشن به منیرالسلطنه یا آنگونه که شاه بعضاً در خاطراتش ذکر کرده است، والده آقا محول می‌شود. وی که زنی معتقد و مومنه بود، از جمله زنان اندرونی بود که پس از انتشار فتوای تحریم تنباکوی میرزای شیرازی، از استعمال قلیان خودداری نمود. همچنین گفته می‌شود که مراسم نماز جماعت اندرونی همواره به همت وی برقرار بود. خانم منیرالسلطنه در سال 1300ق عَلَمی را به بارگاه حضرت ابوالفضل العباس (ع) اهداء کرد. علاوه بر اینها، وی بنای تیمچه مجمع الصنایع را نیز خریداری کرده و آن را به مکانی برای برگزاری عزاداری ماه محرم و صفر اختصاص داده بود که به تیمچه حسینیه معروف شد.

منیرالسلطنه
منیرالسلطنه


پس از فوت محمدابراهیم خان وزیر نظام برادر منیرالسلطنه، اموال وی به خواهرش رسید و وی نیز که فردی خیر و نیکوکار بود، بخشی از این اموال را صرف امور خیریه و موقوفات کرد؛ از جمله ساخت مدرسه و مسجد منیریه در جوار امامزاده سید نصرالدین. طبق وقفنامه باقی مانده از منیرالسلطنه، وی املاک متعددی در مازندران داشته است که عواید آنها را وقف روضه‌خوانی در عتبات عالیات و تهران و مشهد، اعانه به فقرا و زوار و مجاورین قبور ائمه اطهار، درمان بیماران و برگزاری عروسی برای مستمندان کرده است. همچنین وصیت نموده است که درآمدهای حاصل از اجاره مستغلاتش در تهران صرف تعمیر و نگهداری و پرداخت مخارج مدرسه منیریه گردد.

پس از گسترش شهر تهران در دوران ناصرالدین شاه و خرید باغ و ملکی بزرگ در محدوده غربی شهر جدید توسط کامران میرزا (باغ امیریه)، منیرالسلطنه نیز باغی در جوار آن خریداری کرد که به نام وی، منیریه نامیده شد. هنگامی که پس از ترور ناصرالدین شاه مظفرالدین شاه بر تخت نشست و زنان قدیمی اندرون را اخراج نمود، منیرالسلطنه نیز به منیریه نقل مکان کرد و تا پایان عمر در آنجا زندگی کرد. پس از فوت وی، پیکرش به نجف اشرف منتقل و در جوار بارگاه امام علی (ع) دفن گردید.

ناصرالدین شاهمنیرالسلطنهمنیریهرجال قاجارتاریخ تهران
معمار | فعال در طراحی، بازسازی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی | علاقمند به سفر، عکاسی، ادبیات
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید