در اجرای استراتژی، تعیین ارزش ویژه یک شرکت بسیار مهم است، زیرا شرکت‌ها در اجرای استراتژی‌های تمرکز، تنوع و یکپارچگی، درصدد خرید شرکت‌های دیگر برمی‌آیند. همچنین اجرای سایر استراتژی‌ها مانند کاهش هزینه‌ها یا قطع برخی فعالیت‌ها منجر به فروش یک واحد از سازمان یا کل سازمان می‌شود.
در آمریکا سالانه تقریبا 10 هزار دادوستد در مورد خرید و فروش شرکت‌ها انجام می‌شود. در همه این موارد، تعیین ارزش مالی یا ارزش نقدی یک شرکت امری ضروری است تا بتوان استراتژی‌ها را به شیوه‌ای موفقیت‌آمیز به اجرا درآورد.
نکات مهم
- به صورت خلاصه برای تعیین ارزش یک شرکت می‌توان همه‌ی روش‌های محاسبه را در سه گروه زیر قرار داد:
آنچه یک شرکت دارد، آنچه یک شرکت به دست می‌آورد یا آنچه در بازار عاید خواهد کرد.
- تعیین ارزش یک شرکت یک علم دقیق نیست. با وجود استفاده از اعداد مالی واقعی، عقل سلیم و قضاوت شهودی هم در این فرآیند دخالت دارند. برای مثال نمی‌توان به راحتی ارزش پولی بسیاری از عوامل را تعیین و در صورت مالی اعمال کرد. مثل، میزان وفاداری یک مشتری، تاریخچه رشد، پیگیرد قانونی در دست اقدام، کارکنان از خودگذشته، اجاره بلند مدت مطلوب، بدهی مشکوک‌الوصل یا ارزش سرقفلی.
- در هر موقعیت باید با مهارت‌های کیفی و کمی لازم، بهترین روش را تجویز کرد.
1- تعیین ارزش ویژه یا حقوق صاحبان سهام شرکت. ارزش ویژه نشان‌دهنده مجموع سهام عادی، صرف سهام و سود انباشته است.
پس از تعیین ارزش ویژه باید مقدار تقریبی سرقفلی (وفاداری مشتریان و ...) و اقلامی که بیش یا کمتر از مقدار واقعی تعیین ارزش شده‌اند، کسر یا اضافه شوند.
نکته: اگر شرکتی دارای سرقفلی باشد، در ترازنامه زیر عنوان «دارایی‌های نامشهود» نوشته خواهد شد.
2- تعیین ارزش شرکت با محاسبه منافعی که در آینده، مالکان می‌توانند از محل سود خالص بدست آوند. بدین صورت که ارزش شرکت پنج برابر سود سالانه کنونی تعیین شود. در صورت استفاده از این روش باید از میانگین سود پنج سال استفاده کرد.
نکته: شرکت برای پایین آوردن مالیات‌ها می‌کوشد تا آنجا که ممکن است در گزارشات مالی سود کمتری نشان دهد.
3- اگر تعیین ارزش شرکت بر عهده بازار گذاشته شود، باید به یکی از سه روش زیر اقدام کرد:
- تعیین ارزش یک شرکت بر مبنای قیمت فروش شرکت مشابه
- روش نسبت قیمت به سود: قیمت بازار سهام عادی شرکت بر سود سالانه آن تقسیم شود. عدد به‌دست آمده در متوسط سود خالص 5 سال گذشته ضرب می‌شود.
- روش سهام در دست مردم: تعداد سهام در دست مردم را در قیمت بازار یک سهم ضرب می‌کنند و مبلغی به آن اضافه می‌افزایند. این مبلغ، مقداری است که شخص برای در دست گرفتن کنترل یک شرکت در ازای هر سهم (بر حسب دلار) خواهد پرداخت (برای به‌دست آوردن چنین امتیازی حاضر به پرداخت چنان مبلغی است).
دلایل تعیین ارزش شرکت
- خرید یا فروش شرکت
- اجرای برنامه‌هایی برای کارکنان
- تعیین مالیات
- بازنشستگی
- ادغام
- خرید واحدهای دیگر
- گسترش دادن شرکت
- روابط بانکی
- مرگ بنیان‌گذار یا صاحب اصلی شرکت
- بر هم زدن قرارداد مشارکت خصوصی
- حسابرسی‌هایی که سازمان نظارت بر درآمدها می‌کند
...
به صورت کلی تعیین ارزش شرکت موجب می‌شود منابع گروه‌های ذی‌نفع بهتر حفظ شود.
