تسمه نوار نقاله یکی از وسایل کاربردی در صنایع به شمار می‌رود. اکثر شما عزیزان این سیستم حمل و نقل را به صورت حضوری یا در رسانه ها دیده اید. تسمه نقاله یکی از اجزای اصلی سیستم انتقال مواد به صورت تسمه ای است. اگر بخواهیم از نظر لغوی این وسیله را مورد تعریف و بررسی قرار دهیم، می‌توان گفت؛ به دلیل اینکه سیستم به صورت نواری و در یک راستا به حرکت در می‌آید و همچنین برای حمل و نقل از تسمه استفاده می شود، آن را سیستم تسمه نوار نقاله می‌نامند. (نقاله: ترکیبی از نقل و انتقال، نوار: مثل یک رول که به صورت مداوم در حال گردش است و تسمه: حالت اصلی سیستم نوار نقاله به شکل تسمه است و بدین صورت شروع به کار می‌کند.)
?
نمونه تسمه کانوایر
?
نمونه تسمه کانوایر
همان گونه که در بالا به آن اشاره نمودیم، تسمه نقاله جزء اصلی حمل کننده در یک سیستم انتقال تسمه‌ای است. بدین شکل که به وسیله یک موتور و گیربکس برقی تسمه به حرکت درآمده و در طول یک مسیر ثابت و مشخص حول یک محور به گردش در می‌آید. برای سهولت چرخش و به حداقل رساندن میزان اصطکاک و سروصدا از بلبرینگ و قرقره در بخش‌هایی از این سیستم استفاده می شود. در آخر نیز با قرار دادن مواد، کالا و محصولات روی این سیستم انتقال، تسمه نقاله آن را از نقطه ابتدا به انتها و بالعکس هدایت می کند. از این وسیله اکثراً برای بارگیری و تخلیه بار استفاده می‌شود. از میان تولید کننده‌های مطرح تسمه نقاله در جهان می‌توان از کشور ایتالیا، آلمان، انگلستان و آمریکا نام برد.
با توجه به گسترش و رونق سیستم نوار نقاله، می توان گفت تسمه نقاله یکی از اجزای اساسی و جدایی ناپذیر در هر صنعتی است. به طوری که شاهد استفاده از این سیستم به روز در اکثر صنایع و کارخانه ها هستیم.
نمونه طراحی تسمه کانوایر
?
نمونه تسمه نوار نقاله
در واقع وسیله یا جزء حمل کننده یک سیستم انتقال مواد تسمه ای می‌باشد (که اغلب این سیستم به صورت خلاصه تسمه یا نوار نقاله نامیده می‌شود) سیستم انتقال مواد تسمه ای که کانوایر تسمه ای هم گفته می‌شود یکی از انواع متعدد سیستم‌های نقاله ای می‌باشد. یک سیستم انتقال نقاله ای از دو یا چند قرقره (گاهی اوقات از آن‌ها به عنوان درامز یا طبلک یاد می‌شود) تشکیل شده‌است به همراه یک حلقه بی پایان از تسمه یا نواری که مواد را حمل می‌کند و به دور آن‌ها می‌چرخد. از آنجایی که تسمه یا لاستیک این نوع کانوایر از جنس های مختلفی می توانند ساخته شوند ، این نوع کانوایر فوق العاده متنوع است. سیستم های کانوایری با تسمه تخت اغلب برای محیط های صنعتی ، خطوط شستشو و خطوط مونتاژ آهسته مناسب هستند.
?
نمونه تسمه کانوایر
?
نمونه طراحی شده تسمه کانوایر
1. نوار نقاله ثابت (برای مواردی که نوارنقاله تنها باید در یک محل و یک ارتفاع ثابت بماند)
2. نوار نقاله متحرک (در این حالت ارتفاع و محل قرار گیری قابل تغییر می باشد.)
انواع تسمه نوار نقاله
تسمه نقاله صنایع سبک و سنگین ( عمومی )
تسمه نقاله مقاوم دربرابر سایش
تسمه نقاله مقاوم در برابر حرارت
تسمه نقاله مقاوم در برابر روغن
تسمه نقاله مقاوم در برابر اسید
تسمه نقاله مقاوم در برابر مواد شیمیایی
تسمه نقاله وی شکل ( V )
تسمه نقاله آجدار ( گریپ – Grip )
تسمه نقاله های منجید دار ( ای پی – EP )
تسمه نقاله های استیل کرد ( اس تی – ST )
تسمه نقاله های پی وی سی ( PVC )
تسمه نقاله های پی وی جی ( PVG )
تسمه نقاله های PU ( صنایع غذایی و سبک )
تسمه نقاله های ( زمانی – Timing )
و سایر تسمه ها با مصارف تخصصی
رولیک ها یکی از اجزا مهم تسمه نقاله بوده که به عنوان هرزگرد درکل سیستم عمل می نمایند.
انواع رولیک : ( رولیک های صنعتی و نیمه صنعتی )
1- رولیک رفت
رولیک رفت در سطح جانبی نوار نقاله ، متحمل وزن تسمه ( نوار ) و مواد انتقالی می باشد.
2- رولیک ضربه گیر
رولیک ضربه گیر، در مکانهای ریزش مواد بر روی تسمه نقاله قرار می گیرد. این رولیک ها به دلیل داشتن روکش لاستیکی منجر به ایجاد فاصله گردیده و از ایجاد خسارت در سایر رولیک ها جلوگیری به عمل می آورند.
3- رولیک برگشت
رولیک برگشت در سطح زیر نوارنقاله قرار می گیرد و وظیفه تحمل وزن تسمه را بر عهده دارد.
انواع لاستیک سرند
توری های فولادی ( پرکربن )
توری های آهنی
توری های پلی اورتان
توری های پرسی بصورت بافت و با چشمه های مربع و یا مستطیل تولید می گردد. سیم مفتول توری پرسی در ابعاد گوناگون و سفارشی تولید گردیده و بصورت کنگره دار توسط دستگاه بافت بصورت تار و پود بافته می شوند.
تاریخچه
با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه مشخص گردید که برای اولین بار در قرن نوزدهم تسمه نقاله مورد استفاده قرار گرفته است. در سال 1892 شخصی به نام توماس رابینز با به‌کارگیری یک مجموعه منظم از محصولات، دستگاهی به نام تسمه نقاله اختراع کرد. در آن زمان از این محصول برای جابه‌جایی مواد معدنی نظیر زغال سنگ و سنگ معدن استفاده می کردند. پس از گذشت تقریباً یک دهه در سال 1901 تغییر و تحول عظیمی در این سیستم به وقوع پیوست. به طوری که آقای ساندویک موفق به ساخت و تولید تسمه نوار نقاله استیل کورد یا فولادی شد. این تسمه نقاله با مقاومت و استحکام بالا در آن سال‌ها به عنوان یکی از بهترین تسمه نقاله در دنیا شناخته شد.
سپس در سال 1905 مخترعی به نام ریچارد ساتکلیف برای اولین بار در دنیا تسمه نقاله ویژه حمل و جابه‌جایی زغال سنگ در معادن طراحی و تولید کرد. اختراع وی یک انقلاب عظیم در صنعت معدن به وجود آورد؛ به طوری که با استقبال فراوان این سیستم جابه‌جایی در اقصی نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفت. به طور کلی می‌توان گفت این سیستم در سال 1913 در کارخانه خودروسازی فورد و در سال 1957 در شرکت لاستیک سازی گودریچ به اوج تغییر و تحول خود رسید. تا جایی که در سال 1972 موفق با طراحی و تولید طولانی‌ترین سیستم انتقال در دنیا به طول 8/13 کیلومتر در کشور فرانسه شدند.
در سال 1970 شرکت اینترالاکس در شهر لوبیزیانا موفق به ساخت و تولید تسمه نقاله لاستیکی شد. این سیستم انتقال با کیفیت مناسب در ساخت به نسبت از دیگر مدل‌ها از عمر طولانی تر و لایه های بیشتر برخوردار بود. با توجه به شرایط گفته شده، این شرکت توانست حق انحصاری محصول را به نام خود ثبت کند.
پس از پاسخگویی به سؤال «تسمه نقاله چیست ؟» لازم است تا با ساختار این سیستم بیشتر آشنا شویم. به همین جهت در این بخش به بررسی ساختار تسمه نوار نقاله می‌پردازیم.
در حالت کلی تسمه نقاله دارای یک یا چند لایه است. در کمترین حالت ممکن این سیستم دارای سه لایه پوشش لاستیکی بالا، منجید و پوشش لاستیکی پایین است. برای افزایش مقاومت در طول و عرض تسمه نقاله منجیدها به صورت تاروپود بافته می‌شوند. با توجه به نوع، محل و میزان استفاده جنس منجیدها متفاوت است.
به طور کلی متداول‌ترین منجیدهای موجود در بازار از نوع فولادی، پلی‌استر، نایلون، کتان و آرامید هستند. برای کارایی بهتر و همچنین زیبایی تسمه نقاله در دو طرف آن لایه های پوششی از جنس لاستیک یا پلاستیک قرار داده می‌شود. البته به یاد داشته باشید در صورتی که هدف از راه اندازی سیستم نوار نقاله استقامت بیشتر باشد، از تسمه نقاله فلزی استفاده می‌کنند. به طور مثال از تسمه نقاله فولادی در معادن حمل سنگ و قطعات سنگین استفاده می‌شود. این تسمه نقاله ها مقاومتی افزون بر 10 هزار نیوتن بر میلیمتر دارند. علاوه بر این تسمه نقاله با لایه‌های آرامید با طول عمر و بهره وری بیشتر توان مقاومت 2250 نیوتن بر میلیمتر را دارند. از این رو در اکثر معادن زغال سنگ در چین نظیر بائودین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
?
نمونه تسمه نقاله
?
نمونه تسمه نقاله در کارخانه
تسمه نوار نقاله دارای انواع زیر است:
امروزه با توجه به نوع صنعت ازتسمه نوار نقاله استفاده می‌شود. به طور معمول جنس تسمه نقاله ها از نوع لاستیک یا پی وی سی است. علاوه بر این وزن سیال و نوع جنس مواد حمل شونده در انتخاب نوع و جنس تسمه نقاله تأثیر مستقیم دارد. به عبارتی هر چه وزن و اندازه سیال بیشتر باشد، باید از تسمه نقاله با استحکام و مقاومت بیشتر استفاده کرد. بعضی از مواد را باید به صورت عمودی روی تسمه نقاله قرار داد. در این حالت از تسمه نقاله با تیغه‌هایی با عنوان الوانور بلت یا باکت الواتور استفاده می‌شود.
این سیستم انتقال اغلب برای بارگیری و تخلیه بار کامیون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از تکنولوژی نوار نقاله در پله برقی، فرودگاه‌ها، فروشگاه‌ها، گمرک و همچنین در خطوط مختلف تولید و مونتاژ کارخانه‌ها استفاده می‌گردد. در صنایع مادر نظیر معدن، فولاد، سیمان، کشاورزی، بازیافت و … برای جابه‌جایی، بارگیری و تخلیه از سیستم نوار نقاله بهره گرفته شده است.
