تست کاربردپذیری یکی از مهمترین مراحل در فرایند طراحی تجربه کاربری (UX) است. این همان لحظه هیجانانگیزی است که طراحان شاهد تعامل کاربران با محصولی هستند که با تلاش بسیار ساختهاند. با انجام تست کاربردپذیری بهصورت تکرارشونده (iterative)، طراحان میتوانند از همان مراحل ابتدایی، به مشکلاتی که بر تجربهکاربری تأثیر میگذارند پی ببرند (قبل از آنکه زمان و منابع بیشتری صرف طراحی شود).
در مسیر حرکت از طراحی کاغذی تا رسیدن به پیکسلهای بینقص، تست تکرارشونده کاربردپذیری بهترین روش برای بررسی و اطمینان از این است که محصول ما تجربهای قابل استفاده و لذتبخش برای کاربران فراهم میکند. ما میدانیم که تجربه کاربری ضعیف منجر به عملکرد ضعیف محصول میشود. شرکتها به طور فزایندهای در حال سرمایهگذاری روی این هستند که طراحان UX بهطور مداوم محصول را از نظر مسائل مربوط به تجربه کاربر در طول فرایند طراحی آزمایش کنند، تا بتوانند نقاط اصطکاک را شناسایی و حذف کنند، پیش از آنکه ویژگیهای جدیدی به محصول اضافه شود.
این رویکرد تکرارشونده امکان بهبود مستمر طراحی فعلی را در هنگام ارائه ویژگیهای جدید فراهم میکند. در این مقاله، با بهترین روشهای تست تکرارشونده کاربردپذیری آشنا خواهید شد تا بتوانید تجربه کاربری فوقالعادهای ارائه دهید و موفقیت شرکت و محصول خود را بیشتر کنید.
تعریف تست تکرارشونده، روشی است که در آن یک محصول در مراحل مختلف طراحی، بهطور مکرر روی کاربران آزمایش شده و بر اساس بازخوردها و نتایج تست، تغییر داده میشود. این نوع تست به حذف مشکلات مربوط به تجربه کاربر قبل از عرضه محصول کمک میکند. این فرایند از نمونههای اولیه کاغذی آغاز شده و تا وایرفریمهای با دقت بالا ادامه پیدا میکند. بهعنوان یک روش تحقیق در UX، تست تکرارشونده یکی از ابزارهای قدرتمند در جعبهابزار تجربه کاربری محسوب میشود.
یک طراح موفق تجربه کاربری همیشه تست تکرارشونده را در مراحل ابتدایی فرایند طراحی با حضور کاربران آغاز میکند. این روش، راهی ارزان و ساده برای جمعآوری بازخورد درباره تجربه کاربری محصول است.
تست تکرارشونده به طراح کمک میکند که مشکلات احتمالی را از همان ابتدا شناسایی کند تا پیش از رفتن به مرحله بعد، بتوان آنها را بهبود داد. این روش به حداقل رساندن بازگشت به مراحل قبلی طراحی کمک کرده و فرایندی مؤثر و روان را فراهم میکند. تست تکرارشونده به شما این امکان را میدهد که طراحیتان را آزمایش، تأیید و اصلاح کنید، بهطوری که هنگام عرضه محصول به بازار، مطمئن باشید که محصولتان تجربه کاربری فوقالعادهای را ارائه میدهد—که این مسئله برای موفقیت محصول، حیاتی است.
اکنون که متوجه شدید رویکرد تکرارشونده در تست کاربردپذیری شامل چه چیزهایی میشود، این پرسش مطرح است که طراحان چگونه تجربه کاربری مؤثر در یک محصول را ارزیابی میکنند؟ برای داشتن یک تست کاربردپذیری مفید، باید بدانید چگونه میتوان آن را اندازهگیری کرد.
تجربه کاربری یک محصول از طریق پنج مؤلفه کیفی اندازهگیری میشود که شامل: قابلیت یادگیری، کارایی، قابلیت بهخاطر سپاری، مدیریت خطا و میزان رضایت کاربر هنگام تعامل با طراحی شماست. این پنج مؤلفه به ما کمک میکنند تا بهتر بتوانیم قابلیت استفاده از یک محصول را ارزیابی کنیم:
قابلیت یادگیری (Learnability):
چهقدر برای کاربران آسان است که در اولین مواجهه با طراحی، وظایف موردنظر را انجام دهند؟ آیا محصول شما از همان ابتدا آسان و قابل فهم است؟
کارایی (Efficiency):
زمانی که کاربران طراحی شما را یاد گرفتند، با چه سرعتی میتوانند وظایف خود را انجام دهند؟ آیا امکان بهبود در جریان انجام وظایف آنها وجود دارد؟
قابلیت بهخاطر سپاری (Memorability):
آیا کاربران بعد از مدتی که از محصول استفاده نکردهاند، رابط کاربری را به خاطر میآورند؟ آیا نیاز دارند مجدداً یاد بگیرند که چگونه از محصول استفاده کنند؟ تا چه اندازه به راحتی میتوانند مهارت خود را در استفاده از محصول بازیابی کنند؟
خطاها (Errors):
کاربران چند بار مرتکب خطا میشوند؟ آیا این خطاها شدید هستند؟ آیا رابط کاربری بهخوبی به آنها آموزش میدهد که چگونه این خطاها را رفع کنند؟
رضایت (Satisfaction):
تجربه کار با طراحی تا چه اندازه خوشایند است؟ آیا در طول مسیر کاربر، عناصری از لذت یا شگفتی مثبت برای او وجود دارد؟
اگر هنگام تست، روی این پنج مؤلفه کیفی از قابلیت استفاده تمرکز کنید، میتوانید نواحی قابل بهبود را شناسایی کرده و پیش از ادامه طراحی، مشکلات را رفع کنید.
اکنون که میدانید چگونه در تستها قابلیت استفاده را اندازهگیری کنید، این پرسش مطرح است که چه زمانی زمان مناسبی برای انجام تست است؟ در تست تکرارشونده قابلیت استفاده، شما تستها را بهصورت مرحلهای و همزمان با طراحی ویژگیهای محصول انجام میدهید. شما باید تست ویژگیها را بهصورت تدریجی و در حین پیشروی در فرایند طراحی انجام دهید، نه اینکه صبر کنید و همه ویژگیها را در پایان تست کنید.
پس از انجام تحقیقات اولیه که به شما کمک میکند با کاربر همدلی کرده و مشکل اصلی را تعریف کنید، میتوانید شروع به طراحی راهحلهایی کنید که ممکن است نقاط درد کاربر را برطرف کنند. برای تبدیل این راهحلها به چیزی قابل آزمایش، باید نمونههای اولیه (prototype) ایجاد کنید که بتوانید آنها را روی کاربران آزمایش کنید. این نمونهها در ابتدا روی کاغذ رسم میشوند، بهصورت طرحهای دستی ساده که اجزای اصلی چیدمان طراحی شما را نشان میدهند.
نمونهسازی روی کاغذ روشی سریع و ارزان است، و کاربران معمولاً بازخورد صادقانهتری ارائه میدهند وقتی حس کنند شما زمان زیادی برای ساخت آن صرف نکردهاید (فرمت کاغذی به آنها کمک میکند درک کنند این فقط یک ایده اولیه است).
نمونههای اولیه کاغذی روی ایجاد تجربه کاربری در سطح کلان برای مسیریابی و چیدمان طراحی تمرکز دارند. بینشهایی که از تست نمونههای کاغذی بهدست میآورید به شما این امکان را میدهند که مشکلات تجربه کاربری را شناسایی کرده و پیش از حرکت به سمت نمونههای با دقت متوسط، آنها را اصلاح یا طراحی را تنظیم کنید.
وایرفریمهای با دقت متوسط (Medium fidelity) معمولاً بهصورت خاکستری و با حداقل استفاده از رنگ طراحی میشوند. این مرحله، زمان بسیار مناسبی برای انجام یک مرحله دیگر از تست تکرارشونده است. در وایرفریمهای با دقت متوسط، محتوای متنی (body copy) محدود خواهد بود، اما عناصر اصلی مانند عنوانهای H1، H2 و ساختار ناوبری طراحی شده و آماده تست و ارزیابی هستند.
در هر تکرار از تست، باید حداقل از پنج کاربر استفاده شود که بتوانند بازخورد دقیقی برای همان نسخه خاص ارائه دهند. پس از بهدست آوردن بینش از این کاربران، هر تغییری که لازم است را در طراحی اعمال کنید و سپس به مرحله وایرفریم با دقت بالا (high fidelity) برای تکرار بعدی بروید. وایرفریمهای دقیق شامل رنگ، تصویر و طراحی تعاملی هستند. در این مرحله میتوانید طراحی خود را پیش از انتشار نهایی، پرداخت و تکمیل کنید.
از نمونهسازی روی کاغذ تا وایرفریمهای با دقت بالا، این رویکرد تکرارشونده به شما کمک میکند تا فرایند طراحی را روان و مؤثر پیش ببرید. این روش به شما امکان میدهد که در هر مرحله، تصمیمات طراحیتان را از نظر کاربردپذیری تأیید و تثبیت کنید، پیش از آنکه ویژگیها و عناصر بیشتری اضافه شود که ممکن است مشکلات موجود را تشدید کند. یک رویکرد تکرارشونده شما را یک قدم به تجربه کاربری ایدهآل نزدیکتر میکند.
هنگام انجام تست طراحی تجربه کاربری، نکاتی وجود دارد که رعایت آنها به حفظ موفقیت تستهای تکرارشونده در طول پروژه کمک میکند. ابتدا باید بپذیرید که مانند هر روش تحقیقاتی دیگر، تست تکرارشونده نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد.
با اینحال، روشن است که مزایای این روش بر معایب آن غلبه دارند. تست تکرارشونده روشی عالی برای آزمایش و تأیید محصول شما از مرحله ایده تا پیادهسازی است. علاوه بر این، در ادامه شش نکته برای اطمینان از عملکرد بهینه تست تکرارشونده آورده شده است:
1. هرچه زودتر تست را شروع کنید.
با نمونههای کاغذی آغاز کنید، حتی قبل از آنکه لپتاپ را باز کنید. این نوع اعتبارسنجی به شما کمک میکند با اعتماد بیشتری وارد مرحله دقت متوسط شوید.
2. اهداف خود را مشخص کنید.
معیارهای مشخصی برای هر مرحله از تست تعریف کنید.
3. تمام تیم را درگیر کنید.
به همه اعضای تیم اجازه دهید در فرایند تست مشارکت داشته باشند تا درک مشترکی ایجاد شود و همدلی بیشتری با کاربران شکل بگیرد.
4. فقط به تست حضوری محدود نشوید.
از تست از راه دور (Remote Usability Testing) نیز برای بررسی ایدهها استفاده کنید.
5. تلاش نکنید همهچیز را یکباره حل کنید.
حل همهچیز بهصورت همزمان غیرممکن است. طراحی خود را به بخشهای کوچکتر تقسیم کرده و مشکلات را بهتدریج برطرف کنید.
6. همهچیز را مستند کنید.
خیلی راحت ممکن است مفاهیم تستشده را فراموش کنید. هر تکرار را ذخیره کنید و دلیل هر تغییر عمده را یادداشت نمایید. این کار بعداً و هنگام بازنگری ویژگیها بسیار مفید خواهد بود.
تست تکرارشونده یکی از بخشهای بسیار مهم در فرایند طراحی شماست. آزمایش تدریجی محصول در مراحل تکرارشونده به شما امکان میدهد نقاط قوت و ضعف کاربردپذیری را در مراحل اولیه شناسایی و متناسب با آنها اصلاحات لازم را انجام دهید—که این امر میتواند در بلندمدت موجب صرفهجویی در منابع شود. این روش به ایجاد تجربهای روان، کارآمد و در نهایت، موفق منجر میشود.
منبع: xd.adobe.com
