درود به همراهان همیشگی.
تصمیم گرفتم که علاوه بر پست های سینمایی در حیطه موسیقی و کتاب هم فعالیت داشته باشم. با اینکه علاقه اصلی به من هنر سینماست ولی در زمینه موسیقی و کتابخوانی هم علایقی دارم که از به اشتراک گذاشتن آن ها با شما بسیار لذت می‌برم. به عنوان نخستین پست غیر سینمایی خود، قرار است کارنامه خوانندگی نصرالله معین نجف آبادی ملقب و مشهور به معین را مورد بررسی قرار دهیم. با من تا پایان این مقاله همراه باشید.
نصرالله معین نجف آبادی مشهور به معین خواننده پاپ و سنتی محبوب کشورمان است که اندک افرادی هستند او را نشناسند. آهنگ های خاطره انگیزی که او برای ایرانیان آفریده تا همیشه در اذهان عمومی جاودانه خواهد ماند. در این مقاله قصد داریم آلبوم ها و تک آهنگ های این خواننده را بررسی کنیم و با آن ها آشنا شویم.
معین در طول دوران هنری خویش ۲۱ آلبوم ظبط کرده است که هر کدام آن ها به نوبه خود خاطراتی را در ذهن ایرانیان پدید آورده است. البته در کنار این آلبوم ها، وی با خوانندگان دیگر هم آلبوم هایی ظبط کرده که در این فهرست لحاظ نشده اند ولی شما برای مشاهده آن های می‌تواند به این صفحه مراجعه کنید. نخستین آلبوم این خواننده، آلبوم «می‌پرستم» بود که در سال ۱۳۶۲ توسط شرکت ترانه منتشر شد.
همانطور که پیش تر گفتیم، «می‌پرستم» نخستین آلبوم کارنامه هنری معین بود. این آلبوم توسط شرکت ترانه منتشر شد و شامل ۶ ترانه مشهور و زیبا است. فعالیت معین در نخست بیشتر در حیطه موسیقی سنتی و ایرانی بود. این آلبوم نیز تماما در قالب موسیقی سنتی منتشر شده است. ترانه های «می‌پرستم»، «وقتی سرت رو شونمه»، «یکی را دوست می‌دارم» و «مست» از مشهور ترین و برترین ترانه های این آلبوم هستند.
دومین آلبوم معین که در دوره خود تبدیل به یکی از محبوب ترین آلبوم های زمان خود شد، آلبوم «آرزو» بود. ترانه «آرزو»، ترانه فولکلور کردی بود که توسط معین اجرا شد و سایر ترانه ها نیز مانند «راز»، «کوچه» و «بیا دستم بگیر» به شهرت رسیدند و برای او محبوبیت بیشتری به ارمغان آوردند. آلبوم «آرزو» تلفیقی از موسیقی پاپ و سنتی در دستگاه های شور و آواز دشتی است.
آلبوم «کعبه» بی شک یکی از ماندگار ترین آلبوم های معین است. با اینکه بخش بسیاری از ترانه های این آلبوم مربوط به آلبوم «می‌پرستم» است (همه ترانه ها جز «کعبه و دعای شب») ولی خود ترانه «کعبه» به تنهایی بار این آلبوم را به دوش می‌کشد. اگر تنها یک بار این آهنگ را با آهنگسازی فوق العاده خود او گوش داده باشید، بی شک ناخوداگاه در ذهنتان قطعه تو مکه عشقی و من عاشق رو به قبله تم؛ من اولین قربونی عیدای فطر کعبه تم ، طنین انداز خواهد شد.
«بی بی گل» یکی از خاطره انگیز ترین آلبوم های معین است که بی تردید بسیاری از ایرانیان با آن خاطره دارند. این آلبوم از آن دسته آلبوم هاست که باید در جاده پخش کنی و در حال حرکت به آن ها گوش کنی تا نهایت لذت را ببری. ترانه های «بی بی گل» (هر دو نسخه) و «دلبرم دلبر» بیشترین میزان محبوبیت را در میان ترانه های این آلبوم کسب کردند.
«صبحت بخیر عزیزم» نخستین آلبوم در میان کارنامه هنری معین بود که تلاش کرد مسیر کارنامه او را تغییر دهد و از یکنواختی خارج کند. ترانه های «صبحت بخیر عزیزم»، «ترمه اطلس» و بسیاری از ترانه های دیگر این آلبوم به جرات می‌توان گفت در فرهنگ عامه وارد شدند و نخستین گام معین برای دگرگونی در صنعت موسیقی ایران بودند.
آلبوم «به تو می‌اندیشم» راه آلبوم قبلی معین را ادامه داد و تاثیر به سزایی در فرهنگ عامه گذاشت. ترانه «ننه» از این آلبوم به یکی از برجسته ترین ترانه های ایران در وصف مادر تبدیل شد و سایر ترانه های این آلبوم نیز در خاطرات ایرانیان برای همیشه ثبت گشتند. «به تو می‌اندیشم» ادامه دهنده مسیری بود که معین برای ایجاد دگرگونی در موسیقی ایران پیش گرفته بود.
آلبوم «سفر» بی تردید در میان پنج آلبوم برتر معین حضور دارد. این آلبوم با ترانه هایی بسیار خاطره انگیز و ارزشمند توانست در همان سال ها محبوبیت فراوانی کسب کند و هنوز هم پس از گذشت چندین سال با یک نگاه ساده به عناوین آن می‌توان یاد گذشته ها کرد و بدون دسترسی به متن آهنگ، بخش زیادی از ترانه ها را زیر لب زمزمه کرد. آلبوم «سفر» انقلابی در کارنامه هنری معین بود که مسیر هنری او را به سمت بالا سوق داد.
«یکی را دوست می‌دارم» در حقیقت نخستین ترانه ای بود که به دست معین اجرا شد. او آلبومی با همین نام نیز منتشر کرد که به نوعی گلچینی از ترانه های خاطره انگیز اوست. ترانه های «طناز»، «قسم به عشق» و باقی ترانه ها که در آلبوم های پیشین او نیز جا داشتند، همگی سبب موفقیت این آلبوم شدند و کاری کردند تا این آلبوم در اذهان عمومی ماندگار شود.
«هوس» به دلایل گوناگونی از آلبوم های کم تر شنیده شده معین است. با اینکه ترانه های این آلبوم به شهرت قابل توجهی رسیدند ولی خود آلبوم به تنهایی زیاد شنیده نشد و ترانه ها به صورت پراکنده مشهور شدند. در این آلبوم ما شاهد ترانه های با ارزشی هستیم که پس از گذشت سال ها همچنان ماندگاری خود را حفظ کرده اند و چیزی از ارزش آن ها کم نشده است.
«پریچه» یکی از محبوب ترین و پر طرفدار ترین آلبوم های معین است که با گنجینه ای از آثار مشهور و پر خواهان او، توانست خود را در میان برترین آلبوم های این خواننده جا کند. گفتنی است که این آلبوم با وجود ترانه های تکراری، به خاطر ترانه های «اصفهان»، «بانو» و «دل شکسته» توانست تاثیر به سزایی در کارنامه هنری معین داشته باشد.
در آلبوم «نماز» به قدری ترانه هایی دلنشین و زیبا وجود دارد که حیف است آن را در میان فهرست خاص ترین و برجسته ترین آلبوم های معین قرار ندهیم! این آلبوم با ترانه های «تا از در اومد»، «نماز»، «ایران» و «زندگی» تا همیشه یکی از بهترین آلبوم های این خواننده باقی خواهند ماند و هیچ گاه نمی‌توان ترانه های این آلبوم را از خاطر برد. به شخصه این آلبوم ایشان را یکی از برترین آلبوم های موسیقی ایران در دهه ۷۰ است.
آلبوم «تولد عشق» نه مانند سایر آلبوم ها ولی باز هم با ترانه های ماندگارش تاثیر به سزایی روی کارنامه هنری این خواننده گذاشت. ترانه های «بابا»، «حلقه طلایی» و «میلاد» تا حد زیادی روی فرهنگ عامه تاثیر گذاشتند و به جمع ترانه های مشهور این خواننده پیوستند. پس از انتشار این آلبوم، معین بار دیگر انقلابی در کارنامه هنری اش پدید آورد که در ادامه آلبوم های آن را برای شما معرفی خواهیم کرد.
آلبوم «مسافر» یا «گل های غربت شماره ۳»، با وجود اینکه تنها چهار ترانه در خود جای داده است یکی از زیبا ترین آلبوم های معین است. شاید دلیل این زیبایی همین کوتاه بودن آن باشد که سبب شده از تک تک ترانه ها نهایت لذت را ببرید و تا مدت زیادی حیف است که ارباب وفا را نشناسی؛ ما یار تو باشیم و تو ما را نشناسی... را زیر لب زمزمه کنید.
«پنجره» یکی از برجسته ترین آلبوم های تاریخ موسیقی ایران و از محبوب ترین آلبوم های معین است. می‌توان با جرات گفت که تک تک ترانه های این آلبوم دارای ارزش هنری بالا هستند و همین موضوع سبب می‌شود که این آلبوم در فهرست آلبوم های برتر معین جا بگیرد.
آلبوم «معما» به شکلی انگار دنباله آلبوم «پنجره» است؛ زیرا جنس ترانه ها یکی است و هر دو در یک سبک منتشر شده اند. هر چند تفاوت هایی در میزان زیبایی دو آلبوم وجود دارد و «معما» نسبت به «پنجره» یک درجه پایین تر است. البته این چیزی از ارزش های این آلبوم نمی‌کاهد و ما همچنان با ترانه های شگفت انگیزی همچون «معما»، «سوز دل» و «عشق موندگار» طرف هستیم که هر کدام به نحوی در خاطر ما جاودان شده اند.
درباره «پرواز» اظهار نظر های زیادی می‌توان کرد. با یک نگاه به گذشته آلبوم های معین به این درک خواهیم رسید که از آلبوم های سبک کلاسیک دور شدیم و اکنون با یک مدرنیزه طرف هستیم. مدرنیزه ای که به زودی دچار تحولاتی خواهد شد. «پرواز» با ترانه هایی بسیار ماندگار، گام نخست را برای تغییر سبک معین بر می‌دارد و این تغییر سبک در آلبوم بعدی ادامه خواهد یافت.
«لحظه‌ها» طبق گفته خود معین جایی بود که مدرنیزه پایش را به ترانه شناسی او باز کرد. در این آلبوم تنظیم ها به مراتب مدرن تر شدند و شاهد ترانه هایی بسیار جذاب و البته شاد هستیم. این آلبوم همچنین یکی از تحسین برانگیز ترین آلبوم های کارنامه هنری معین است که بیشتر به خاطر همین تغییر سبک مناسب و به جا، به این محبوبیت دست پیدا کرده است.
در این آلبوم، معین سری به ترانه های کلاسیکش زده و با ایجاد تغییری جزئی در آن ها، دوباره در آلبومی به نام «عاشقانه‌ها» به انتشارشان رسانده. آلبوم «عاشقانه‌ها» ها را نمی‌توان خیلی درباره اش سخن گفت، زیرا ترانه هایش اکثرا برای آلبوم های پیشین اند.
«دنیای عشق» از آن آلبوم هایی است که خوراک جاده است. تمام ترانه هایش هم از آلبوم های پیشین معین برداشته شده اند و هیچ ترانه جدیدی به عرضه نرسانده. شاید این موضوع باعث دلخوری شود ولی در زمانی نه چندان دور چنین چیزی در میان آلبوم های موسیقی هنرمندان مرسوم بوده است.
در «طلوع» ما شاهد تفاوت های زیادی هستیم. معین در این آلبوم با استفاده از تنظیم های جدید و آهنگسازی های متفاوت، یک آلبوم تماما مدرن به کارنامه هنری خود افزود و تمام کلیشه ها و رسوم قدیمی را پاک نمود و به گونه ای به عصر جدید موسیقی وارد شد. آلبوم «طلوع» همچنین برای مدتی به عنوان آخرین آلبوم معین تصور می‌شد که البته تصور اشتباهی بود.
«ماندگار» پس از مدت طولانی غیبت معین در بخش عرضه آلبوم (وی در این مدت به تولید تک آهنگ مشغول بود)، سرانجام در سال ۱۳۹۸ منتشر شد و با استقبال فراوانی از سوی هواداران مواجه شدند. این موضوع نشان داد که معین در آلبوم هایش دچار ضعف و پسرفت نشده و همچنان می‌تواند برای ما خاطره سازی کند.
معین در کنار خاطره سازی به آلبوم های زیبا و ماندگارش، در میان غیبت طولانی اش میان دو آلبوم «طلوع» و «ماندگار»، به تولید و انتشار تک آهنگ هایی پرداخت که هر کدام به نوبه خود زیبا هستند و بخشی از کارنامه هنری این هنرمند محسوب می‌شوند. این تک آهنگ ها همراه با سال انتشارشان به شرح زیر اند:
خیلی ممنون که تا پایان این مقاله ما را همراهی کردید. مقاله ای که خواندید نخستین قسمت از مجموعه ترانه شناسی هنرمندان بود. در قسمت های بعدی ما سراغ خوانندگان دیگری نیز خواهیم رفت و کارنامه هنری آن ها را مانند همین مقاله مورد بررسی قرار خواهیم دید. تا مقاله های بعدی بدرود.
