سینمای کوبریک از پیچیده ترین هاست. نبوغ او در فیلم سازی به همراه دقت، وسواس و علاقه ای که به این رشته داشت، سبب شده تا آثاری بسیار کم نظیر در کارنامه هنری خود ثبت کند که علیرغم تعداد کمشان، ایده ها و حرف های بزرگی برای گفتن داشتند. امروز در این مقاله قصد دارم شما را با تنها اثر کوبریک در ژانر روانشناختی و وحشت آشنا کنم. فیلم آشنای درخشش (The Shining).
داستان فیلم درباره خانواده ای است که برای زمستان به هتلی می‌روند تا به عنوان سرایدار در زمان تعطیلی هتل آنجا اقامت داشته باشند. مرد خانواده نویسنده است و این موضوع را فرصتی برای اندیشیدن و به پایان رساندن کتاب خود می‌داند. اما اتفاقات عجیبی که در این هتل می‌افتد به هیچ عنوان خوشایند نیست و آرام آرام اوضاع تغییر می‌کند.
فیلم موفقیت خود را مدیون سه چیز است: اتمسفر، کارگردانی کوبریک و جک نیکلسون.
اتمسفر در بسیاری از آثار وحشت بیشتر از موارد دیگر حائز اهمیت است. تا حدی که اگر به اندازه کافی به آن پرداخته نشود، فیلم ناقص می‌ماند و نمی‌تواند احساس ترس و هراس را به مخاطب منتقل کند. چیزی که در آثار مهم ژانر وحشت همچون The Exorcist، Halloween، The Texas Chainsaw Massacre و غیره دیده می شود نیز حرف مرا تصدیق می‌کند. حتی در آثار قدیمی تر مانند Nosferatu و یا The Cabinet of Dr. Caligari نیز این موضوع به وفور دیده می‌شود. کوبریک در خلق این اتمسفر عالی عمل کرده. به گونه ای که با دیدن فضای هتل ناخوداگاه حس ترس به شما وارد می‌شود.
اما جدای از اتمسفر، کارگردانی کوبریک یکی از نکاتی است که نمی‌توانیم به سادگی از کنارش بگذریم. حتما تاکنون حقایقی را درباره این فیلم شنیده اید. فیلم برداری های مکرر و وسواس های شدید کوبریک باعث شد تا فیلم بدین شکل در بیاید. اگر قرار بود با صحنه های آب دوغ خیاری فیلم را جمع می‌کردند به طور یقین چیزی که امروز به عنوان درخشش آن را می‌بینیم و بی نهایت مجذوبش می‌شویم، وجود نداشت.
در کنار دو موردی که در بالا به آن ها اشاره کردم، بازی جک نیکلسون به تنهایی یکی از نکات مثبت فیلم است. جک نیکلسون نقش یک مرد آرام و منطقی را که اندک اندک طی مسائل و فشار های روانی تبدیل به یک دیوانه می‌شود را به بهترین نحو ممکن ایفا کرد. به قدری که به سختی می‌توانیم شخص دیگری را جایگزین او تصور کنیم. همه این ها دست به دست هم دادند تا فیلم به عنوان یکی از متفاوت ترین فیلم های ژانر وحشت ساخته شود و با وجود مخالفانی که داشته و خواهد داشت یکی از بهترین آثار سینمای وحشت نام بگیرد. گفتنی است که فیلم در زمان اکران مورد بی مهری های فراوان قرار گرفت و نقش مکمل جک نیکلسون یعنی شلی دووال نامزد تمشک طلایی بدترین بازیگر زن شد؛ در حالی که او از سلامت جسمی و روحی اش برای فیلم مایه گذاشته بود!
در پایان می‌توانم بگویم تماشای درخشش کوبریک به عنوان کسی که قصد دارد سینمای بدنه را بشناسد از واجبات است. تماشای این فیلم را به شما توصیه می‌کنم به خصوص اگر علاقه مند به ژانر وحشت هستید.
در قسمت بعدی از سری مقاله های بررسی آثار کوبریک، فیلم راه های افتخار را مورد بررسی قرار خواهیم داد. تا مقاله بعدی خدانگهدار.
