صرفه جویی های مرگبار
مقدمه اول مدل تصمیم گیری
حقیقت این است که ذهن ما برای تصمیم گیری خیلی منطقی عمل نمی کند. ایده اصلی دانیل کانمن دقیقا همین بود. ذهن ما در واقع دستگاه توجیه تصمیماتی است که قبلا گرفته شده است. به تعبیر علاقه مندان روانکاوی، فیل سوار وظیفه توجیه تصمیمات فیل را دارد. لذا اینکه توقع داشته باشیم تمامی تصمیماتمان منطقی باشد، انتظار دور از ذهنی است. پس باید پذیرفت که احتمالا تصمیماتی که می گیرد بهترین تصمیمات ممکن نیست.
مقمه دوم تصمیمات آنی
چرا در فروشگاه های بزرگ و کوچک، آبنبات و شکلات و لواشک را نزدیک صندوق می گذارند؟ چون روی تصمیمات لحظه ای و آنی ما حساب باز کرده اند. تصمیمات با درگیری ذهنی پایین که در کسری از ثانیه اتفاق می افتد و محصولی رو به سبد خری ما اضافه می کند.
مقدمه سوم
این سیستم چه اشکالی دارد؟
تصمیم گرفتن برای کالا و خدمات مهم می تواند نتایج بسیار فاجعه باری داشته باشند. مثلا انتخاب یک دندانپزشک ارزان تر یا انتخاب استفاده از مواد ارزان تر برای ترمیم دندان چه بسا در کوتاه مدت باعث صرفه جویی بشود اما در راز مدت ممکن است منجر به از دست دادن یک دندان بشود.
مثاال مشهور بعدی استفاده از آدامس برای مقابله (سریع و کوتاه مدت) با بود بد دهان است اگر بوی بد دهان ناشی از پوسیدگی دندان باشد، این راه حل کوتاه مدت عملن کار را سخت تر می کند چراکه منجر به پوسیدگی بیشتر دندان می شود.-
راه حل های کوتاه مدت یا واگذاری تصمیمات مهم به قسمت کمتر منطقی ذهن تبعات جبران ناپذیری دارد.
یا صرف نظر کردن از بخش مطالعه کارشناسی یک طرح یا پروژه قبل از اقدام منجر به هر رفت منابع مالی و فیزیکی بشود. امروز در ایران بیش از یکصد و ده هزار طرح صنعتی نیمه تمام وجود دارد. طرح هایی که بخشی از ان ها بازار مناسبی ندارند و سرمایه به کار رفته در آنها عملن بلوکه شده اند و امکان نقد شوندگی هم ندارند. سرمایه ای که میتوانست موجب توسعه کسب و کار سرمایه گذار باشد.
چه کنیم تا تصمیمات بهتری بگیریم؟
قانونگذاری کنیم.
قوانین شخصی تدوین کنیم. یعنی یکبار سعی کنیم منطقی راجع به مسائل فکر کنیم، نتیجه گیری کنیم و سپس طبق قانون عمل کنیم. کالاها یا خدماتی را که مهم هستن شناسایی کنیم و از مکانیزم تصمیمات آنی یا ناخودآگاه خارج کنیم. این قوانین چه در بعد سازمانی و چه در بعد شخصی بسیار به کمک ما خواهند آمد. مثلا درباره خدمات و کالاهایی که با سلامت دهان و دندان سر و کار دارد، صرفه جویی نکنیم. در بعد سازمانی برای راه اندازی یک کسب و کار حتما از مشاوره خبرگان کمک بگیریم. از وجود بازار برای محصول با #تحقیقات_بازار، نرخ سود واقعی و سایر پارامترهای مهم سرمایه گذاری با #امکانسنجی اطمینان حاصل کنیم.
به عنوان مثالی دیگر، بری شوارتزنویسنده کتاب دشواری انتخاب با خودش مقرر کرده است که هرگاه سوار بر خودرو میشود، کمبربند ایمنی را ببندد ولو برای مسافتی کوتاه.
منابع:
تفکر سریع و آهسته، دنیل کانمن
رفتار مصرف کننده، سولومون
