ارز دیجیتال Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که یک نوع پول مجازی است که می توان آن را از طریق اینترنت انتقال داد. پی پال ، وبمانی ، پاییر ، پرفکت مانی ، بیت کوین ، اتریوم ، لایت کوین ، دوج کوین و … نمونه هایی از پول مجازی هستند. هدف ارزهای دیجیتال امنیت بیشتر، حذف واسطه ها و ناشناس بودن است.
کلمه Cryptocurrency
این واژه انگلیسی از دو عبارت crypto به‌معنای رمز و currency به‌معنای ارز تشکیل‌شده‌است. ارزهای‌مجازی همواره از جمله مهم‌ترین مباحث دو سال اخیر بوده و کارشناسان و متخصصان متعددی بر‌این باورند که ارزهای دیجیتال، بخش جدانشدنی از آینده بشریت به حساب می‌روند و قطعاً در سال‌های آینده شاهد نفوذ این ارزها به بازار‌های معتبر جهانی خواهیم‌بود.
تاریخچه پیدایش ارز دیجیتال Cryptocurrency
رمزنگاری در جنگ‌جهانی دوم برای اولین‌بار جهت انتقال پیام و فرمان‌های نظامی مورد استفاده قرار گرفت و در سال ۱۹۸۳ دانشمند آمریکایی به‌نام David Chaum برای نخستین بار ایده ارز دیجیتال را در تحقیقات خود ارائه کرد. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته‌اند.
کریپتوکارنسی‌ها در‌حقیقت نوعی پول اینترنتی هستند که با استفاده از تکنولوژی کریپتوگرافی (رمزنگاری) رمزگذاری می‌شوند و تمام ویژگی‌های پول‌های رایج را بجز ماهیت فیزیکی دارا هستند. می‌توان آنها را با ارزهای دیگر مبادله کرد، با آنها تراکنش‌های مالی انجام داد، و برای خرید کالا و خدمات از آنها استفاده کرد.
ارز دیجیتال یا همان پول رمزنگاری شده، اولین قدم در مسیر این تکامل است. پول رمزنگاری شده، پولی دیجیتال است که توسط هیچ دولت یا بانکی هدایت نمی‌شود. پولی است که طراحی شده تا جهانی بدون واسطه‌ها کار کند.
ریشه‌های پول دیجیتال به حباب دات-کام در دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد. یکی از اولین ای-گلدها که با پشتوانه طلا بود، در سال ۱۹۹۶ ایجاد شد. یکی از پول‌های دیجیتال مطرح دیگر رزرو آزادی (به انگلیسی: Liberty Reserve) بود که در سال ۲۰۰۶ به‌وجود آمد. این سرویس به کاربران اجازه می‌داد تا پول دلار یا یوروی خود را به رزرو آزادی تبدیل کرده و بتوانند آن‌را آزادانه با دستمزد ۱٪ بین یکدیگر رد و بدل کنند. هر دوی این سرویس‌ها متمرکز بوده و برای استفاده در پولشویی شهرت داشتند. همین امر سبب شد تا دولت آمریکا هر دو سرویس را تعطیل کند. گسترش تازهٔ رمز‌پول‌ها، علاقه به استفاده مجدد از پول‌های دیجیتال را افزایش داده است. این امر با معرفی بیتکوین در سال ۲۰۰۹ همراه بود که آن‌را به بزرگترین و مورد قبول‌ترین پول دیجیتال تبدیل کرد.
اولین ارز دیجیتال بیت کوین است
اولین ارز دیجیتال بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد. بیت کوین (bitcoin) فراگیر‌ترین پول رمزنگاری شده است. اما اکنون صدها از این نوع وجود دارند. اتریوم، لایتکوین،زی کش، مونرو، و اینها تنها تعدادی از معروف ترین ها هستند. و اینها همه واقعا پول هستند.
اولین ارز دیجیتال در ایران
متخصصان شرکت خدمات انفورماتیک موفق به توسعه‌ی ارز دیجیتال ملی پایه ریال (تومان‌کوین) بر بستر زنجیره بلوک شدند.
شرکت خدمات انفورماتیک همگام با سیاست‌های کلان بانک مرکزی جمهوری اسلامی، با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و راه اندازی آزمایشگاه‌های فنی، گونه‌های مختلف ارز دیجیتال را تولید و کاربری‌های آن را در مقیاس آزمایشی مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
هدف از توسعه‌ی زیرساخت ارز دیجیتال ملی پایه ریال، امکان‌سنجی و ارزیابی قابلیت‌های این فناوری در تسهیل مبادلات اقتصادی، افزایش شفافیت و توسعه‌ی خدمات مالی و پرداخت در نظام بانکی کشور است.
بر اساس گزارش شرکت خدمات انفورماتیک، این زیرساخت می‌تواند ارز دیجیتال ملی را به پشتوانه‌ی پول ملی کشور صادر کرده و در فاز اول در اختیار بانک‌های تجاری کشور قرار دهد تا از آن به‌عنوان توکن و ابزار پرداخت برای تبادلات، تسویه‌ی بین بانکی و توسعه‌ی خدمات خود بهره گیرند. به این ترتیب، بانک‌ها قادر خواهند بود با تعریف انواع قراردادهای هوشمند در این بستر، به توسعه و بهبود زیرساخت خدمات مالی و پرداخت خود، از جمله خدمات مبتنی برکیف پول و پرداخت‌های خرد اقدام کنند.
نسخه‌ی نهایی این زیرساخت پس از آزمایش‌هایی که روی آن انجام می‌شود، به شکل یک اکوسیستم باز طی سه ماهه‌ی آینده در اختیار بانک‌ها، شرکت‌های حوزه فناوری و فعالان نظام پولی و بانکی قرار می‌گیرد.
ارزهای دیجیتال مشهور
بیتکوین: بیتکوین (Bitcoin) اولین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال موجود در بازار است. بیتکوین توسط فردی ناشناس به‌نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ عرضه شد. ارزش کل بازار بیتکوین در زمان نگارش این مقاله بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار است.
اتریوم: اتریوم (Ethereum) در سال ۲۰۱۵ طراحی شده‌است و دومین ارز دیجیتال پرطرفدار و ارزشمند است. اتریوم بلاکچین مخصوص خود را دارد به‌همین دلیل به آن بلاکچین دوم هم گفته می‌شود. اتریوم فقط یک روش پرداخت نیست. روی بلاک‌چیناتریوم، قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز اجرا می‌شود.
بیش از ۹۰درصد توکن‌های موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت می‌کنند. با‌این‌حال، اتریوم سفر پرفراز و نشیبی داشته است. اتریوم به‌عنوان سکویی برای شروع دیگر ارزهای رمزی در ۲۰۱۷ مورد توجه قرار گرفت که این ارزها از کد بلاکچین اتریوم استفاده می‌کنند.
ریپل: ریپل (Ripple) یکی دیگر از پلتفرم‌های غیرمتمرکز مشهور است. ریپل در سال ۲۰۱۲ با هدف ایجاد ظرفیت تراکنش‌های بالا عرضه شد. ریپل قابل استفاده برای پیگیری انواع بیشتری از تراکنش‌ها است، و نه فقط ارزهای رمزی. این سیستم درحال گسترش توسط بانک‌هایی معتبر زیادی در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته‌است.
لایت کوین: این ارز با تغییراتی در بیت کوین مانند انجام سریع تر تراکنش ها و استخراج راحت تر، در سال ۲۰۱۳ عرضه شد.
ارزهای دیجیتال چگونه کار می کنند؟
ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت نام یا استفاده از بانک ها و سازمان های واسطه می دهند. اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده ای به نام بلاک چین اجرا می شوند. بیشتر واحد های اصلی ارز دیجیتال (به جزتوکن ها) توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می شوند.
تفاوت ارزهای مجازی متمرکز و غیرمتمرکز
در حوزه پول های مجازی غیرمتمرکز تراکنش ها توسط پایگاه داده توزیع شده به اسم بلاک چین، انجام می شوند و شرکت خاصی مالک آن ها نیست. کاربران بدون نیاز به ثبت نام می توانند با نصب کیف پول ارز مورد نظر در کامپیوتر یا موبایل خود تراکنش های خود را بدون واسطه و به صورت همتا به همتا انجام دهند. این ارزها پشتوانه ارزهای دیگر را ندارند و به صورت کاملا یکتا فعالیت می کنند. مثلا بیت کوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که بدون واسطه فعالیت می کند و واحد های آن به صورت غیرمتمرکز استخراج و توزیع می شوند و قیمت آن متغیر خواهد بود.
در پول های مجازی متمرکز، ارز توسط ارزهای سنتی پشتیبانی می شود. مثلا پشتوانه پی پال دلار است. به نوعی نمی توان گفت که پی پال یک ارز است. مثلا شما با شارژ کردن ۱۰۰۰ دلار ، ۱۰۰۰ واحد پی پال دریافت خواهید کرد و زمان فروش آن باز هم به اندازه ۱۰۰۰ دلار پول دریافت خواهید کرد. ارز های متمرکز توسط شرکتی خاص ارائه می شود و به عبارت دیگر کیف پول آن فقط روی یک یا چند سایت مخصوص قابل دسترسی است. همچنین برای استفاده از آن ها نیاز به ثبت نام دارید.
تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست؟
ارزهای رسمی مثل ریال، دلار یا یورو توسط بانک‌مرکزی هر کشور منتشر می‌شود. بانک‌مرکزی باید مقداری شیء با ارزش نظیر طلا را به‌عنوان پشتوانه این پول منتشرشده در اختیار داشته‌باشد. اما ارز دیجیتال این‌گونه نیست و بیشتر آنها بدون هر نوع پشتوانه فیزیکی منتشر می‌شوند.
البته استثناهایی نیز در‌این میان وجود دارد. برای نمونه ارز دیجیتال «وان‌گرم که توسط یک استارتاپ اماراتی عرضه شده و منطبق با قوانین شرعیت اسلامی است، دارای پشتوانه طلا است.
دومین تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست ؟ این تفاوت به ساختار تراکنش آنها مربوط می‌شود. در تراکنش‌های آنلاین بین دو نفر، معمولا یک واسطه مانند بانک وجود دارد که بر آن نظارت می‌کند. اما نقل‌‌و‌انتقال ارز دیجیتال بین دو نفر به‌صورت همتا‌به‌همتا (P2P) صورت می‌گیرد. به‌جای وجود یک نهاد واسطه مرکزی مثل بانک درستی تراکنش در ارز دیجیتال توسط شبکه‌ای از کاربران که بر روی شبکه بلاکچین حضور دارند تایید می‌شود.
ارز دیجیتال تفاوت‌هایی اساسی با پول رسمی دارد. بازگشت‌ناپذیری تراکنش‌های ارز دیجیتال سومین تفاوت است. در حالت عادی و در خریدهای آنلاین، درصورت بروز مشکل و یا اعتراض پرداخت‌کننده، امکان پیگیری و کنسل‌کردن تراکنش وجود دارد. اما تراکنش در ارزهای دیجیتال قدری متفاوت است. بگذارید با یک مثال این موضوع را برای شما روشن کنیم.
فرض‌کنید شما با ارز دیجیتال یک خرید اینترنتی از یک فروشگاه ورزشی انجام داده‌اید. رسید تراکنش شما و مبلغ انتقال داده شده موجود‌است. درصورت پشیمان‌شدن و کنسل‌نمودن این خرید، فروشگاه می‌تواند مبلغ تراکنش را به‌شما بازگرداند اما ارسال یک تراکنش به آدرس اشتباه به‌این‌معنا‌است که آن پول برای همیشه از دست رفته‌است، مگر‌آنکه صاحب آن آدرس آدم با وجدانی باشد و پول را به‌شما برگرداند.
بدتر از آن ارسال به آدرسی است که صاحبی ندارد. در این صورت آن تراکنش از بین رفته و پول شما هیچوقت به شما باز نمی‌گردد.
حفظ هویت کاربر تفاوت بعدی است. در تراکنش‌های معمول آنلاین، هویت کاربر احراز می‌شود، اما در ارزهای دیجیتال هویت کاربر محفوظ می‌ماند. البته هر از گاهی اخباری در زمینه احتمال شناسایی هویت کاربران در این فضا نیز منتشر می‌شود. همچنین کارمزد تراکنش‌های ارز دیجیتال پایین‌تر از شیوه معمول بوده و یا حتی گاهی برابر صفر است.
ویژگی های استفاده از ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال یک روش پرداخت است که فقط به فرم الکترونیکی وجود دارد، قابل لمس نیست و وجود فیزیکی ندارد.
عدم امکان تقلب
یکی از چالش‌های موجود در پول‌های رسمی کشورها، جعل و چاپ تقلبی این پول‌ها بوده که مشکلاتی را برای سیستم مالی کشورها در دوره‌های مختلف به‌همراه داشته است. ویژگی منحصر‌به‌فرد رمزارزها، نبود امکان جعل و چاپ تقلبی آن‌هاست. یعنی اگر قرار است کسی به کیف پول رمزارزی شما بیتکوین انتقال دهد؛ فقط و فقط باید بیتکوین انتقال دهد و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند در این بستر بجای بیتکوین منتقل شود.
انجام سریع نقل و انتقالات
انتقال پول در این سیستم، به‌صورت فرد به فرد صورت می‌گیرد و به‌طور میانگین، در کمتر از ۱۰ دقیقه، وجه از حساب فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. فرض کنید شما در کمتر از ۱۰ دقیقه میتوانید از ایران مبلغی را برای فرزندان در استرالیا منتقل کنید. از سوی دیگر درصورت نیاز به‌سرعت بالاتر، هر فرد می‌تواند با تعریف کارمزدی برای تراکنش خود، سرعت انتقال وجه را افزایش دهد. در‌حالی‌که در سیستم کنونی، سرعت انتقال وجه به‌دلیل وجود واسطه های مالی متعدد، بالاتر است.
هزینه های کم تر برای انجام تراکنش
معمولا در استفاده از ارزهای دیجیتال هزینهای برای انجام تراکنش از شما دریافت نمی‌شود چرا که ماینر‌ها یا استخراج‌کنندگان توسط شبکه پاداش خود را دریافت می‌کنند. اگر‌چه در استفاده از ارز دیجیتالی مانند بیتکوین هزینهای برای انجام تراکنش دریافت نمی‌شود ولی بسیاری معتقدند که در نهایت کاربرانی که از بیتکوین استفاده می‌کنند در‌نهایت می‌بایست از اشخاص و سرویس‌های سومی مانند صرافی‌ها برای ساخت و نگهداری ارزها استفاده کنند که شامل هزینه برای آنها می‌شود.
نحوه خرید و فروش ارزهای دیجیتال
برای خرید یا فروش ارزهای دیجیتال در ایران میتوانید از طریق صرافی ایران پی IRANPAY.BIZ به راحتی اقدام به خرید ارز دیجیتال مورد نظر کنید یا حتی میتوانید به راحتی ارزهای دیجیتال خود را به فروش برسانید .
در خرید و فروش ارزهای دیجیتال به علت جلوگیری از هرگونه سرقت یا پولشویی در داخل ! لازم است ابتدا در ایران پی iranpay.biz ثبت نام کرده و با ایجاد یک اکانت کاربری ، حساب خود را برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال تائید و وریفای کنید .
این تائید تنها 5 دقیقه زمان می برد و پس از آن میتوانید به راحتی اقدام به خرید یا فروش ارزهای دیجیتال در داخل ایران کنید .
عدم امکان سرقت هویت
زمانی‌که شما مشخصات کارت اعتباری خود را به یک پذیرنده می‌دهید، در واقع به آن پذیرنده دسترسی مستقیمی به کارت اعتباری خود و سرمایه خود می‌دهید. کردیت کارت‌ها بر پایه سازوکار “کشیدن” کار می‌کنند به‌این‌معنا که یک فروشگاه پرداختی را انجام می‌دهد و مقدار مورد نیازش برای انجام تراکنش را از حساب شما می‌کشد.
ارز رمزنگاری‌شده از سازوکار “فرستادن” استفاده می‌کند که این امکان را به‌صاحب حساب می‌دهد تا دقیقا همان میزان که می‌خواهد برای شخص پذیرنده پول بفرستد بدون این که نیاز باشد اطلاعات دیگری به او بدهد.
نامتمرکز بودن
کامپیوترهای شبکه جهانی از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند تا به‌صورت اشتراکی به مدیریت پایگاه داده‌ای از رکورد‌های مربوط به تراکنش‌های بیتکوین دست پیدا کنند.
همین یعنی نامتمرکز بودن، بیتکوین که یک ارز دیجیتال است توسط شبکه‌اش مدیریت می‌شود و هیچ تایید‌کننده مرکزی در راس کار وجود ندارد تا تایید کند که شما تراکنشی انجام داده‌اید یا خیر. نامتمرکز بودن یعنی این که شبکه بر پایه ارتباط یک کاربر با یک کاربر دیگر است (نقطه به نقطه).
شناخته شده در سطح جهانی
از آنجایی که ارزهای رمزنگاری شده تحت تاثیر نرخ تبدیل، نرخ‌های سود و هزینه‌های مربوط به تراکنش‌ها یا هر هزینهای که وابسته به هر کشور باید پرداخت شود، قرار نمی‌گیرد، در‌این‌صورت می‌تواند به‌صورت جهانی مورد استفاده قرار گیرد.
همین موضوع می‌تواند باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه در انتقال پول بین کشور‌های مختلف شود. ارزهای رمزنگاری شده در سطح جهانی کار می‌کنند و همین موضوع انجام تراکنش‌ها را ساده می‌کند.
عدم امکان تصرف آن
پی‌پال (PayPal) را که یک سیستم پرداخت جهانی است در نظر بگیرید. اگر این کمپانی بنا به دلایلی تشخیص دهد که حساب بانکی شما مورد سو استفاده قرار گرفته است، این قدرت را دارد که بدون اطلاع به‌شما آن را مسدود کند و دارایی‌های شما را نیز از دسترس خارج کند. در چنین شرایطی این شما هستید که باید به‌دنبال این جریان باشید و پیگیری کنید تا بتوانید در نهایت به دارایی خود دسترسی پیدا کنید.
عدم خلق پول بی‌رویه و کنترل تورم
خلق پول مازاد بر اساس سازوکار تعریف‌شده در برخی رمزارزها مثل بیتکوین، عملاً امکان پذیر نیست و این نوع پول به‌صورت غیر متمرکز بوده و در اختیار بانک مرکزی قرارندارد، بنابراین امکان خلق بی‌رویه پول و در نتیجه کاهش ارزش شدید آن، یا ایجاد تورم افسارگسیخته امکان‌پذیر نیست.
تسهیل در جهانی شدن کسب و کارها
با پذیرش رمزارزها، شما میتوانید از تمام دنیا به مشتریان خود خدمات ارائه دهید. فرض کنید شما یک وبسایت آموزشی در اختیار دارید. کاربران وب سایت شما برای خرید ویدئوهای آموزشی شما به راحتی و در کمتر از چند دقیقه می توانند هزینه مربوطه را پرداخت کنند و مرز بین کشورها و تفاوت واحدهای پولی دیگر بی‌معنا خواهد بود.
