منیسک زانو چیست؟ (Knee meniscus)
منیسک زانو (Knee meniscus)، به دو غضروف دیسک مانند که ساختار کلی مفصل زانو را تشکیل می دهد، گفته می شود. سه استخوان ران(femur) ، درشت نی (tibia) و کشکک زانو (patella)، برای تشکیل مفصل زانو به هم متصل می شوند. مینیسک زانو دقیقا بین استخوان ران (femur) و درشت نی (tibia) قرار می گیرد. دو غضروف قرار گرفته بین استخوان ران و درشت نی، مقاوم، مستحکم و انعطاف پذیر هستند تا به پایداری و خاصیت بالشتکی مفصل زانو کمک کنند.
مینیسک زانو (Meniscus)، نقش مهمی در جذب نیروی زانو دارد و به نقش مفصل زانو در بدن نیز کمک می کند. بنابراین، بروز آسیب می تواند باعث تغییر بیومکانیک مفصل زانو و درد در این ناحیه شود. پارگی مینیسک زانو شایع ترین ضایعه است که به دنبال آن اختلال در راه رفتن و کیست مینیسک ایجاد می شود. کیست منیسک ممکن است با علائم و نشانه هایی مطابق با آسیب های معمولی منیسک ظاهر شود. مینیسک دیسکوئید نیز اختلالی مادرزادی بدون علامت در محل قرار گیری معمول مینیسک است. این اختلال، در صورت ایجاد پارگی مینیسک ممکن است علامت دار شود.
علت آسیب دیدگی مینیسک زانو
آسیب مینیسک زانو به طور کلی به دلیل حرکت پیچشی بین استخوان ران و درشت نی در ساق پا، تحت تحمل وزن، در حرکتی مانند چمباتمه زدن، ایجاد می شود. آسیب های مینیسک زانو، اغلب در ورزشکاران به دلیل آسیب ها و صدمات ورزشی بروز می کند. به صورت تقریبی، 15 درصد از کل آسیب های ورزشی پیش آمده، آسیب دیدگی مینیسک زانو است. پارگی مینیسک می تواند جزئی، کلی، جانبی و یا داخلی باشد. علاوه بر پارگی مینیسک در ورزش، آرتروز نیز می تواند به دلیل تحلیل ساختار مینیسک، منجر به پارگی خود به خود مینیسک زانو شود.
محققان با مطالعه در مورد ضایعات منیسک، متوجه شده اند که علت بسیاری از آسیب دیدگی ها، هرگز شناخته نمی شوند. زیرا پارگی مینیسک، لزوماً با علائم مشخصی وجود ندارد و برخی از آنها ممکن است خود به خود ایجاد شده و بهبود یابند.
آسیب های مینیسک زانو در مردان بیشتر دیده می شود، زیرا مردان بیشتر در فعالیت های بدنی نقش دارند. در زنان این آسیب دیدگی بیشتر به صورت جدا شدگی محیطی مینیسک زانو، وجود دارد. واقعیت بارز دیگری که در افراد مسن مشاهده می شود این است که یک ضربه جزئی باعث صدمه زیادی به یک مینیسک تحلیل رفته و حساس می شود. به دلیل زندگی مدرن امروزه، میانگین سنی آسیب دیدگی مینیسک زانو از 28 به 40 سال رسیده است.
آسیب های مینیسک زانو در کودکان زیر 10 سال بسیار نادر است. در نوجوانان نیز، پسران 32 درصد و دختران 10 درصد در خطر آسیب دیدگی مینیسک زانو هستند که اغلب به دلیل اضافه وزن و یا افزایش حضور در ورزش های رقابتی در این سنین است.
انواع آسیب دیدگی منیسک زانو
آسیب دیدگی ها می تواند شامل پیچ خوردگی زانو یا حرکت اجباری آن باشد. متداول ترین نوع از آسیب دیدگی مینیسک، پیچ خوردگی زانو است. برای تعریف آسیب دیدگی مینیسک، دو تعریف وجود دارد. این دو تعریف عبارتند از:
- پارگی های حاد منیسک: پارگی حاد، معمولاً نتیجه یک ضربه یا آسیب ورزشی است. پارگی حاد می تواند به اشکال مختلفی باعث آسیب دیدگی شود. اگر بیمار به فیزیوتراپی آسیب دیدگی منیسک پاسخ ندهد، ممکن است به جراحی منتهی شود.
- پارگی های مزمن منیسک: این موارد اغلب در افراد مسن که بافت مینیسک تا حدودی آسیب پذیر شده است، اتفاق می افتد و پارگی منیسک دژنراتیو نام دارد. پارگی دژنراتیو ممکن است در جوانی رخ دهد، برای مثال، یک ورزشکار جوان که فعالیت بدنی زیادی دارد. این آسیب دیدگی، بیشتر با فیزیوتراپی و داروهای ضد التهاب درمان می شود.
تشخیص آسیب دیدگی مینیسک زانو
روند معاینه بدنی و تشخیص انواع آسیب دیدگی مینیسک زانو شامل بررسی، لمس، مشاهده مانور ها و دامنه حرکت (ROM)، راه رفتن، آزمایشاتی برای یکپارچگی مینیسک و سایر ساختارهای مفصل زانو می شود. قد و وزن بیمار، تراز شدن مفصل زانو، عمل جراحی و وجود زخم یا برش، آتروفی عضله، درد در اثر خم شدن کامل زانو یا عدم انعطاف کامل زانو، حساسیت یا ناراحتی با لمس خط مفصل و سایر آزمایشات بالینی در معاینه بدنی، تعیین کننده سطح آسیب دیدگی است.
وقتی صحبت از پارگی منیسک زانو می شود، باید مشخص شود که بیمار با چه نوع آسیب هایی مواجه است. با معاینه زانو، می توان به وضوح، آسیب دیدگی ها و پارگی مینیسک زانو را طبقه بندی کرد. طبقه بندی پارگی منیسک زانو را می توان با توجه به ناهنجاری آناتومیک انجام داد. در زیر به طبقه بندی های مختلف آسیب دیدگی مینیسک، خواهیم پرداخت:
- طول آسیب دیدگی مینیسک
- عمق آسیب دیدگی مینیسک
- الگوی اشک منیسک که شامل هفت ضایعه مختلف مینیسک که ترکیبی از چند نوع آسیب دیدگی است.
روش های تشخیص آسیب دیدگی مینیسک زانو
ام آر ای و سی تی اسکن: تصویر برداری به روش MRI و سی تی اسکن، آسیب دیدگی های موجود در مینیسک را نشان می دهد. شایع ترین علت استفاده از این روش ها، تغییرات طبیعی مربوط به پیری بافت، تشخیص شکستگی مشکوک و ارزیابی شکستگی پیچیده مینیسک زانو است.
- آرتروسکوپی: آرتروسکوپی مینیسکتومی، یک جراحی کوچک است که از طریق برشی کوچک و وارد کردن یک لوله نازک مجهز به دوربین به مفصل زانو، برای به دست آوردن اطلاعات از مفصل زانو انجام می شود. پزشک با این روش می تواند هر گونه آسیب دیدگی را تشخیص داده و در مورد گزینه های مدیریت درد، تصمیم گیری آگاهانه انجام دهد.
- ضایعات منیسک ضربه ای: تشخیص بی ثباتی قدامی زانو براساس معاینه بدنی و آزمایش ضربه است. تشخیص صحیح بسیار مهم است، زیرا درمان پارگی منیسک زانو و درمان بی ثباتی بر یکدیگر تأثیر می گذارند.
فیزیوتراپی منیسک زانو
همه ضایعات منیسک نیازی به جراحی ندارند. فیزیوتراپی منیسک زانو، گزینه دیگری است. فیزیوتراپی یکی از نمونه های درمان محافظه کارانه است. از فیزیوتراپی برای تقویت عضله چهار سر ران استفاده می شود. این روش درمانی در آسیب دیدگی ناقص یا پایدار و کوچک در ناحیه جانبی منیسک، موفقیت بیشتری دارد. برای مثال، پارگی مینیسک که علائم کم و نامنظمی را نشان می دهد، در ابتدا با فیزیوتراپی مینیسک زانو درمان می شود. هدف از فیزیوتراپی منیسک زانو، بهبود عملکرد زانو و محدود کردن درد مفاصل است.
- در صورت عدم نیاز به جراحی، فیزیوتراپی کرایوتراپی (سرما درمانی) در 24 ساعت اول پس از آسیب دیدگی حاد مینیسک زانو، بسیار موثر است. هنگامی که رگ های خونی آسیب دیده باشند، استفاده از یک منبع سرد باعث کاهش درجه حرارت بافت ها، کاهش درد و تورم می شود. کرایوتراپی (یخ درمانی)، باعث انقباض عروق و کاهش جریان خون محلی می شود. رایج ترین توصیه، استفاده از یخ به مدت 20 دقیقه هر 2 ساعت یک بار در 48 تا 72 ساعت اول آسیب دیدگی است. در به کار بردن یخ، باید توجه داشت که برخی از افراد نسبت به سرما، حساسیت بیشتری دارند.
- تمرینات ورزشی در کاهش علائم، بهبود قدرت عضلانی و توانایی بدنی نقش مهمی دارد. بنابراین، ورزش درمانی و تمرین درمانی به عنوان یک گزینه درمانی موثر، برای بیماران مبتلا به مینیسک زانوی تحلیل رفته، پیشنهاد می شود. ورزش های تقویتی و کششی برای عضلات چهار سر ران و عضلات همسترینگ، نقش ویژه ای دارد. تمرینات قدرتی نیز شامل انواع تمرینات ایزومتریک می شود و برای آسیب دیدگی مینیسک زانو موثر است.
- تمرینات انعطاف پذیری و تحرک مفصلی تکنیک هایی هستند که دامنه حرکت و انعطاف پذیری را بهبود می بخشند از دیگر تمرینات فیزیوتراپی مینیسک زانو است.
- از دیگر موارد فیزیوتراپی مینیسک زانو تمرینات تعادلی و چابکی با فعالیت های تحمل کننده وزن است که با حمایت فیزیوتراپیست شروع می شود و به سمت حفظ تعادل در یک سطح پایدار پیش می رود.
بهبودی کامل، استفاده از یک برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی مینیسک زانو جامع بین 3-4 ماه طول می کشد و ورزشکاران درگیر در ورزش های سطح بالا، می توانند حدود 6-8 ماه پس از عمل به میادین ورزشی برگردند.
کلینیک فیزیوتراپی آرنیکا در اهواز آماده ارائه خدمات فیزیوتراپی تخصصی از جمله فیزیوتراپی منیسک زانو به همشهریان است. مرکز فیزیوتراپی آرنیکا به عنوان بهترین مرکز فیزیوتراپی در اهواز همچنین ارائه دهنده سایر خدمات فیزیوتراپی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سایر خدمات تخصصی و ویژه فیزیوتراپی این مرکز، به دیگر صفحات سایت مراجعه کنید.
