اسطوخودوس گیاهی معطر است که همیشه سبز بوده و خواص دارویی فراوانی دارد. اسطوخودوس از خانواده نعناع است و در آذربایجان، مرند و هشترود می روید. اسطوخودوس یا لاوندر از دیرباز در طب سنتی و برای مصرف روزمره مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر علمای طب سنتی بر این باورند که این گیاه طبیعتی گرم و خشک دارد. ترکیبات زیادی در عصاره اسطوخودوس شناسایی شده است که مهمترین آنها عبارتند از ژرانیول، لینالول و بورنئول. این مواد ممکن است اثر گیاه را بر روی نواحی CNSتشدید کرده و از طریق گیرنده های GABAباعث ایجاد اثرات آرام بخش و تسکین دهنده شوند.
اسطوخودوس به عنوان جارو مغز عمل می کند و مغز را از مواد زائد و عوامل بیماری زا پاک می کند. افزایش گردش خون در بدن، موجب می شود خواص اسطوخودوس برای اعصاب بهبود یابد و خواص ضد التهابی آن خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری آلزایمر را کاهش می دهد. اسطوخودوس اثر آرام بخشی بر مغز و سیستم عصبی انسان دارد. پخش رایحه اسطوخودوس در محل کار یا خانه می تواند به آرامش شما کمک کند. در واقع اسطوخودوس اثرات مفیدی بر روی مغز و اعصاب از جمله تقویت حافظه و جلوگیری از فراموشی زودرس دارد. استفاده از گیاهان دارویی برای بهبود حافظه گزینه بسیار مناسب و بهتری نسبت به استفاده از مواد شیمیایی است. به طور کلی خواصاسطوخودوس برای اعصاب را می توان به صورت ذیل بیان کرد:
· کاهش اضطراب و استرس
· تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز
· ایجاد حس آرامش
· بالاتر رفتن تمرکز
به گفته درمانگران، مصرف عرق اسطوخودوس قبل از خواب می تواند تاثیر بسزایی در کاهش استرس، بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه داشته باشد. اسطوخودوس گیاهی معطر است که می توان آن را به عنوان دمنوش نیز مصرف کرد. اما باید در نظر داشته باشید خواص اسطوخودوس فقط به همین موارد خلاصه نمی شود و شامل موارد دیگری نیز هست.
عرق اسطوخودوس که عصاره مقطر گل ها و شاخساره های گیاه اسطوخودوس است به اندازه خود گیاه گرم و خشکی است و علاوه بر تقویت سیستم عصبی، می تواند از بروز انواع ناراحتی ها و بیماری های جسمی از جمله اسپاسم و گرفتگی عضلات جلوگیری کند.
در هنگام سرماخوردگی، بخور اسطوخودوس باعث باز شدن مجاری تنفسی می شود. از آنجایی که گرما باعث گشاد شدن رگ های خونی و افزایش جریان خون می شود، واکنش سیستم ایمنی را تسریع می کند. لازم به ذکر است که بخور این گیاه در درمان سرماخوردگی و ضد عفونی کردن محیط تاثیر بسیاری دارد.
اسطوخودوس همچنین برای تقویت ذهن، هوش و حافظه مفید است و همچنین برای کنترل رشد، رفع خستگی و به عنوان یک مسکن مفید می باشد. اسطوخودوس گیاهی فوق العاده است که می توان از آن برای درمان اختلالات جزئی خواب استفاده کرد و خاصیت خواب آور دارد. این به این دلیل است که سردرد، اضطراب، استرس، تنظیم ضربان قلب و اختلالات عصبی را کاهش می دهد و همچنین خواب را بهبود می بخشد.
روغن اسطوخودوس قلب را آرام می کند و می تواند به کاهش فشار خون بالا کمک کند. در نتیجه، اسطوخودوس به عنوان یک درمان مکمل برای فشار خون بالا توصیه می شود. از دم کرده اسطوخودوس استفاده کنید یا 2 قطره روغن اسطوخودوس را با 20 قطره روغن گیاهی رقیق کنید و روی ستون فقرات، انحنای کف پا یا کف دست بمالید. این کار را حداقل دو بار در روز انجام دهید تا شاهد تاثیر فوق العاده این گیاه باشید.
در گذشته از دمنوش اسطوخودوس برای درمان مشکلات گوارشی ای مانند ناراحتی معده و سوء هاضمه استفاده می کردند. بر اساس مطالعات جدید , و از نظر علمی نیز، استفاده از اسطوخودوس برای این ثابت شده است. در مطالعات نشان داده شده است که ماساژ روغن اسطوخودوس به آرامش عضلات صاف روده کمک می کند. همچنین این مطالعات نشان می دهد که روغن اسطوخودوس به جلوگیری از ایجاد زخم معده و به هضم غذا کمک می کند.
توانایی برگ اسطوخودوس در درمان سردرد یکی از خواص لاوندر است. نوشیدن عصاره برگ اسطوخودوس به بهبود و تسکین سردرد کمک می کند. این نوشیدنی برای درمان افرادی که به سردرد به ویژه سردرد های میگرنی دچار هستند، عالی است. اگرچه این داروی گیاهی طعمی تلخ دارد، اما خواص و اثربخشی آن به حدی است که بسیاری از بیماران می توانند آن را تحمل کنند. اما اگر برخی از بیماران تحمل تلخی عصاره اسطوخودوس را ندارند، کمی رقیق کردن و چشیدن آن کافی است.
اسطوخودوس حاوی غلظت بالایی از لینانول است که به کاهش فشار خون بالا و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی کمک می کند. از آنجایی که اسطوخودوس گردش خون را در بدن بهبود می بخشد، مصرف موضعی و خوراکی این گیاه دارویی باعث تنظیم و کنترل ضربان قلب می شود.
با توجه به خواص اسطوخودوس برای اعصاب، بهترین روش دم کردن این دمنوش گیاهی آن است که حدود یک قاشق غذاخوری سنبله خشک شده اسطوخودوس را در قوری ریخته و آن را با آب حدود 80 درجه (نه آب جوش) پر کنید. پس از آن به مدت 15 دقیقه روی حرارت ملایم قرار دهید تا دمنوش مقوی شما آماده شود. اسطوخودوس به دلیل داشتن ترکیبات آلکالوئیدی و فلاونوئیدی تلخ است و در واقع دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است. توصیه می شود برای رفع و از بین بردن مزه تخی که این گیاه دارد، از کشمش، عسل یا خرما استفاده نمایید.
