اگر تاکنون واژهی متاورس به گوشتان خورده و این سوال برایتان پیش آمده است که معنی آن چیست، در این مقاله دقیقا به این پرسش، پاسخ خواهیم داد، همچنین نحوه عملکرد متاورس را توضیح خواهیم داد. به طور خلاصه متاورس به معنی جهانی مجازی در اینترنت است. مثل همیشه با « تهران ولت » همراه باشید.
اگر تاکنون واژهی متاورس به گوشتان خورده و این سوال برایتان پیش آمده است که معنی آن چیست، در این مقاله دقیقا به این پرسش، پاسخ خواهیم داد، همچنین نحوه عملکرد متاورس را توضیح خواهیم داد. به طور خلاصه متاورس به معنی جهانی مجازی در اینترنت است. مثل همیشه با « تهران ولت » همراه باشید.
متاورس چیست و چه اهمیتی دارد؟ , واقعیت مجازی متاورس از ترکیب دو واژهی متا (meta) به معنی فرا و ماورای چیزی و یونیورس (universe) به معنی جهان ایجاد شده است، یعنی متاورس می‌خواهد چیزی فراتر از جهان واقعی را پیش روی ما قرار دهد. متاورس در اساس، جهانی دیجیتالی است که در آن افراد به بوسیله‌ی اشیا و چیزهای دیجیتال، نمایش داده می‌شوند.
ایده اصلی این است که با ترکیب جنبه‌های مختلف تکنولوژی مانند رسانه‌های اجتماعی، هولوگرام‌های سه بعدی، واقعیت افزوده ( AR)، واقعیت مجازی (VR)، بازی‌های آنلاین و ارزهای دیجیتال، چنین جهانی دیجتالی را خلق کرد. در این جهان مجازی افراد می‌توانند با هم به تعامل بپردازند، خرید کنند، فعالیت‌های مختلف انجام دهند یا چیزهای جدید یاد بگیرند.
واژهی متاورس برای اولین بار توسط آرتور نیل استفانسون ابداع شد، او در رمان معروف خود به نام اسنو کرش (Snow Crash)، این ایده را مطرح کرد که افراد به بوسیله‌ی آواتارهایی در محیط‌های مجازی مانند ساختمانی سه بعدی، با یکدیگر ملاقات می‌کنند. جالب است که بدانید رمان این نویسنده‌ی پیشرو در سال 1992 میلادی نوشته شده است.
واژهی متاورس مخصوصا برای افرادی که با گیمرهایی که با فورتنایت یا کسانی که با کتاب و فیلم Ready Player One آشنایی دارند، مفهومی جدیدی نیست . واژهی متاورس بار دیگر در سال 2021 با تغییر نام فیس بوک به متا و همچنین ایجاد مفاهیم جدید در این حوزه توسط مایکروسافت، سر زبان‌ها افتاد. این دو شرکت برجسته در نظر دارند از تمام جنبه‌های متاورس بهره ببرند.
متاورس در حال حاضر از لحاظی در تعدادی از پلفرم‌های بازی آنلاین مانند ماینکرفت، فورتنایت و روبلاکس (Roblox) وجود دارد. حتی اپلیکیشن‌هایی مانند مایکروسافت تیمز و زوم نیز گونه‌ای از متاورس هستند زیرا افراد از در جهانی مجازی با یکدیگر تعامل پیدا می‌کنند. با این‌حال متاورس مفهومی گسترده‌تر از فضای دیجیتال است که هدف آن نزدیک‌تر کردن افراد به یکدیگر است، چه از طریق برگزاری کنسرت‌ها یا کنفرانس‌های مجازی.
دنیای آینه‌ای یا Mirrorworld، نسخه‌ی دیجیتالی دنیای واقعی است که در آن معادل‌های دنیای واقعی مانند افراد، مکان‌ها و اشیا به صورت مجازی ایجاد شده‌اند. دنیاهای آینه‌ای اغلب در داستان‌های علمی تخیلی مانند سریال Stranger Things یا سری ماتریکس یا Ready Player One دیده شده‌اند. متاورس می‌توان دنیایی آینه‌ای باشد و به طور صحیح دنیای فیزیکی را به نمایش بگذارد، همچنین دنیای آینه‌ای می‌توان دنیایی تخیلی مانند بازی‌های ویدیویی را نشان دهد.
آواتار (Avatar) معرف شما در دنیای مجازی است. این نمایش گرافیکی از ظاهر شما می‌تواند شکلی کارتونی مانند بیتموجی‌های اسنپ چت، مموجی‌های اپل یا به صورت پوسته‌های تخیلی فورتنایت باشد.
همانگونه در بخش قبل اشاره شد، متاورس توسط توسط تکنولوژی‌های مختلف قابل دسترسی است، دو مورد از این تکنولوژی‌ها که ما کمک می‌کند وارد دنیای مجازی متاورس شویم، واقعیت مجازی (Virtual Reality یا VR) و دیگری واقعیت افزوده (Augmented Reality یا AR) است، اما منظور از تکنولوژی‌ها دقیقا چیست؟ در ادامه با این موارد بیشتر آشنا می‌شویم.
تجربه‌ی واقعیت مجازی (VR) با استفاده از قرار دادن هدست بر روی سر و غرق شدن در تصاویر دیده شده و تعامل با آنها بدست می‌آید. VR در حال حاضر به جای استفاده از عینک از هدست استفاده می‌کند، کاربران با این ابزار می‌توانند دیدی 360 درجه در دنیای مجازی داشته باشد، در این دنیا حرکت کنند و به تعامل با آن بپردازند.
از طرفی واقعیت افزوده (AR)، نمایی دیجیتالی است و اشیایی را به دنیای واقعی اضافه می‌کند. منظور از این جمله چیست؟ برای درک بهتر بازی پوکی من گو یا هات داگ رقصان اسنپ چت را به یاد بیاورید. کاربران از طریق دوربین موبایل خود، به محیط اطراف نگاه کرده و اشیایی سه بعدی را مشاهده می‌کنند. همچنین گوگل برای این موضوع عینک واقعیت افزوده‌ی خود به نام Google Glass را معرفی کرده است، از جمله موارد مشابه دیگر می‌توان به استوری‌های ری بن فیس بوک و Spectacles اسنپ چت اشاره کرد.
از متاورس می‌توان در برگزاری کنسرت‌های مجازی، سفرهای مجازی، خرید و تفریحات مجازی و موارد این چنین استفاده کرد، اما دامنه‌ی متاورس به این موارد ختم نمی‌شود. متاورس مخصوصا در دنیای امروزه که در اثر پاندمی کرونا تحت تاثیر قرار گرفته است و افراد مجبورند از منزل کار کنند، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در چنین مواردی، کارمندان می‌توانند به جای دیدن همکاران خود از طریق تماس‌های تصویری، وارد دفترهای کار مجازی شوند.
همانگونه مارک زاکربرگ می‌گوید که تجربه متاورس شامل تلپورت از تجربه‌ای به دیگری است، کاربران می‌توانند از دنیای به دنیای مجازی دیگری بروند. با این حال برندهای بزرگ تکنولوژی در حال مشارکت با یکدیگر برای اتصال این جهان‌های مجازی با یکدیگر هستند، آنها باید در مورد استاندارهایی خاص برای اتصال این دنیاهای مجازی به توافق برسند.
جالب است بدانید کشور باربادوس، اولین سفارت مجازی دنیا را در متاورس ایجاد کرده است. این کشور کوچک در دریای کارائیب، اولین کشوری است که دارای ساختمانی دولتی در متاورس است. باربادوس طی توافقی با پلتفرم فضای مجازی سه بعدی دیسنترالند (Decentraland)، سفارت مجازی خود را در 14 نوامبر 2021 افتتاح کرد.
شرکت معروف گوچی (Gucci) نیز در همکاری با پلتفرم آنلاین گیمینگ روبلاکس، بخشی جدید به نام «طراحی متاورس» را راه‌اندازی کرده است. گیمرها می‌توانند آوتفیت‌ها یا اصلاحا لباس‌های مجازی را برای آوتارهای خود از این پتلفرم خریداری کنند. اخیرا کیف دیجیتالی با برند گوچی به قیمت چهار هزار دلار در پلتفرم گوچی به فروش رسیده است، این بدین معنی است که مد مجازی می‌تواند به صنعتی میلیون دلاری تبدیل شود.
در این میان یکی از جالب‌ترین کاربردهای متاورس در صنعت گیمینگ است. بازی متاورس، بازی است که به میلیون‌ها بازی‌کننده این امکان را می‌دهد که در یک دنیای مجازی با یکدیگر تعامل داشته باشند. روبلاس، فورتنایت، اکنالجر (Acknoledger)، کروکیبل نتورک (Crucible Network)، اکس-پاپیولس، نتورک (Netvrk)، متا اسپیشیال و سندباکس تنها چند مورد از بازی‌های متاورس موجود هستند، این بازی‌های از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند. همچین فیس بوک یا بهتر بگویم متا، جهان واقعیت مجازی خود به نام هورایزن (Horizon) را راه‌اندازی کرده است.
علاوه بر کاربردهای گفته شده، بعضی از شرکت‌ها به استفاده از متاورس برای ارتقای تولید خود بهره می‌گیرند. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
انتظار می‌رود هر پلتفرم متاورس دارای رمزارز یا توکن منحصر به خود باشد که کاربران به کمک آنها بتوانند به خرید و فروش و استفاده از خدمات در آن پلتفرم مجازی اقدام کنند. در حال حاضر توکن‌هایی مانند دیسنترالند با نماد مانا (MANA) و سندباکس با نماد سند (SAND)، در فضای ارزهای دیجیتال به فروش می‌رسند. این دو رمزارز را می‌توان در بازی‌های متاورس مربوطه استفاده کرد.
در این بخش به بررسی شرکت‌های و پروژه‌های فعال در ضمینه متاورس می‌پردازیم.
متا (Meta): غول تکنولوژی که قبلا با نام فیس بوک شناخته می‌شد و اکنون نام خود را به متا تغییر داده است، تاکنون سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در واقعیت مجازی انجام داده که شامل خرید Oculus در سال 2014 است، این شرکت تولید‌کننده‌ی هدست‌های VR است. متا، دنیایی مجازی را تصور می‌کند که در آن آواتارها در کار، مسافرت و تفریح از طریق هدست‌های واقعیت مجازی با یکدیگر در ارتباط هستند. مارک زوکربرگ، مدیرعامل متا اعلام کرده است که برنامه‌های برای ایجاد متاورس دارد. او در این باره گفته است: « معتقدم که متاورس، فصل بعدی اینترنت است. شکل مجسم از اینترنت که در آن به جای تماشای صرف در آن حضور دارید. هدف ما تبدیل متاورس به واقعیت است. »
مارک زوکربرگ: « پلتفرم و رسانه‌ی بعدی بسیار جذاب‌تر است و اینترنت را هرچه بیشتر در برمی‌گیرد، شما در آن حضور خواهید داشت و تنها به آن نگاه نمی‌کنید، به این تجربه‌ی جدید متاورس می‌گوییم.»
مایکروسافت: این غول نرم‌افزاری در حال حاضر در پتلفرم مایکروسافت مش (Mesh)، از هولوگرام و واقعیت مختلط استفاده می‌کند. واقعیت مختلط از ترکیب واقعیت افزوده و واقعیت مجازی ساخته شده است. این شرکت همچنین برنامه‌ی خود را برای اضافه کردن واقعیت مختلط و هولوگرام به مایکروسافت تیمز در سال 2022، اعلام کرده است. همچنین این شرکت برنامه‌‌ای برای ایجاد فضای مجازی سه بعدی و قابل کاوش دارد که برای خرده‌فروشی‌ها و فضاهای کاری قابل استفاده است. ارتش آمریکا نیز هم‌اکنون در حال همکاری با مایکروسافت است تا هدست‌های Hololens 2 را برای آموزش سربازان این کشور تولید کند. علاوه بر موارد ذکر شده، ایکس باکس لایو نیز میلیون‌ها گیمر را در سرتاسر جهان به هم متصل کرده است
.
اپیک گیمز (Epic Games): تیم سوینی، مدیرعامل شرکت تولید‌کننده‌ی بازی فورتنایت گفته است: « این امر که اپیک در ساخت متاورس سرمایه‌گذاری کرده است، راز نیست.» این شرکت کنسرت‌های آریانا گرانده، تراویس اسکات، تریلر فیلم‌ها و معرفی آهنگ‌های جدید و حتی سخنرانی معروف مارتین لوتر کینگ به نام «رویایی دارم» را در محیط متاورس برگذار کرده است. اپیک گیمز همچین بر توسعه‌ی MetaHuman Creator کار کرده است که برای طراحی انسان‌های دیجیتالی واقعی برای بازی‌های جهان‌باز در آینده به کار می‌رود.
روبلاکس (Roblox): این پلتفرم که در 2004 تاسیس شد، شامل بازی‌های تولید شده توسط کاربران است، از جمله‌ی آنها می‌توان به Bloxburg و Brookhaven اشاره کرد که در آن کاربران می‌توانند خانه بسازند، کار کنند و سناریو‌هایی را بازی کنند. شرکت روبلاکس پس از عرضه‌ی عمومی در 2021، اکنون بیش از 45 میلیارد دلار ارزش دارد. دیوید باسزوکی، مدیر عامل این شرکت در روز عرضه‌ی عمومی آن در توییتی از تمامی کسانی که به این پلتفرم برای هرچه نزدیک کردن رویای متاورس به واقعیت تشکر کرد. از آن زمان تاکنون روبلاکس در همکاری با شرکت تولید‌کننده‌ی کفش Vans، دنیای ونس را ساخته است. دنیای ونس، پارک اسکیت بورد مجازی است که در آن کاربران می‌توانند محصولات جدید ونس را بپوشند و همچنین در باغ گوچی، لباس‌های و اکسسوری‌ها را امتحان و برای شخصیت مجازی خود خریداری کنند.چ
ماینکرفت: بازی محبوب ماینکرفت،دنیای مجازی دیگری است که محبوب کودکان است. ماینکرفت که متعلق به مایکروسافت است، در حقیقت معادل مجازی لگو است که در آن بازیکنان شخصیت مجازی خود را ساخته و هر چه که دلشان بخواهد، طراحی می‌کنند. در آگوست 2021، این بازی دارای بیش از 140 میلیون کاربر فعال ماهانه است. ماینکرفت در زمان پاندمی کرونا که کودکان مجبور به ایجاد ارتباطات مجازی بودند، به شدت محبوب شد.
تعداد دیگر از شرکت‌های کوچک دیگر نیز دنیاهای آنلاین خود را راه‌اندازی کرده‌اند. Second Life یا زندگی دوم، دنیای فانتزی آنلاینی است که در 2003 شروع به کار کرد و در حال حاضر در دومین دهه‌ی زندگی خود قرار دارد.
پلتفرم آنلاین Nowhere نیز فضای مجازی موقتی را برای استفاده‌ی شخصی را عمومی برای برگزاری کنسرت، فستیوال یا دیدارهای دوستانه ارائه می‌کند. شرکت نیویورکی Windmill، این پلتفرم را در 2020 راه‌اندازی کرد است و تاکنون پروژه‌هایی برای لیدی گاگا و Nine Inch Nails اجرا کرده است.
کهکشان سنسوریم (The Sensorium Galaxy) نیز در اوایل 2021، دو کهشکان را برای کاوش توسط هدست‌های VR و کامپیوترهای شخصی افتتاح کرده است. اولین کهشکان Prism نام دارد و شامل موسیقی، دی‌جی مجازی و گروه‌های موسیقی است.
همانگونه که اشاره کردیم، متاورس برای ایجاد جهانی مجازی برای نزدیک‌تر کردن افراد به یکدیگر استفاده می‌شود. کاربران به جای تماشای صرف موضوعات، واقعا در این دنیای مجازی حضور پیدا می‌کنند، حتی ملاقات‌ها نیز در آینده از طریق متاورس انجام خواهد شد. اما کی و چگونه این اتفاق خواهد افتاد؟
در این باره نظرات مختلفی وجود دارد. مارک زوکربرگ بازه‌ی زمانی ده ساله‌ای را برای تبدیل این تکنولوژی‌ها برای پذیرش توسط عموم، عنوان کرده است. از طرفی بیل گیتس گفته است که اغلب ملاقات‌های مجازی تا سه سال آینده در متاورس و از طریق هدست‌های واقعیت مجازی و آواتارها انجام خواهد شد. متیو بال که سرمایه‌گذاری ریسک پذیر است، گفته است که دهه‌ها زمان برای ساخت متاورس واقعی لازم است.
