نقدینگی دیجیتال (Digital currency) یا نقدینگی رمزپایه (Cryptocurrency) در مدت اخیر با توجه به رشد چشم‌گیر قیمت آن توجه افراد مختلف را در حوزه فعالیت‌های مالی به خود جلب کرده و صحبت از ارزهای دیجیتال به‌ویژه مشهورترین آنها یعنی «بیت‌کوین» (Bitcoin) که نوسانت شدیدی را نیز در این مدت تجربه کرده، بالا گرفته است.
بسیاری از مردم اطلاعات دقیقی از چیستی ارزهای دیجیتال و کارکرد آنها به‌ویژه بیت‌کوین ندارند و فقط خبرهایی را از افزایش یا کاهش قیمت آن می‌شنوند و شاید نمی‌دانند که چرا مباحث مربوط به بیت‌کوین آنقدر در جهان و حتی در ایران داغ شده است. زمزمه‌هایی نیز شنیده می‌شود که بعضی افراد در ایران نیز بعد از افزایش خیره‌کننده قیمت بیت‌کوین، پول‌های خود را به جای سرمایه‌گذاری دربازارهای واقعی مثل طلا صرف خرید بیت‌کوین کرده‌اند و این روند در حال افزایش است که باید تبعات این اتفاق هرچه زودتر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی بررسی و تصمیمات جدید گرفته شود. این گزارش باتوجه به اهمیت موضوع به بررسی ماهیت و ابعاد گوناگون ارز دیجیتال با مصداق بیت‌کوین پرداخته است. لازم به توصیه است پیش از ورود کردن به این بازار پر تلاطم حتما دوره های رایگان نقطه صفر آموزش ارزهای دیجیتال و نقطه صفر معامله گری را ثبت نام کنید.
?
هر کشوری واحد رسمی پول و یا ارز خود را دارد، مثلا اکثر کشورهای اروپایی از یورو استفاده می‌کنند، ارز روسیه روبل و ایالات متحده دلار آمریکا است و در بانک‌ها یا مبادلات خارجی از ارز مشخصی برای انتقال به حساب افراد و شرکت‌ها استفاده می‌شود. اکنون چند سالی است که در مقابل این ارزهای رسمی هر کشوری، ارز دیجیتال که یک فرم از پول الکترونیکی است، مطرح گردیده که از رمزنگاری برای انتقال در اینترنت استفاده می‌شود.
ابتدا رمزنگاری در جنگ جهانی دوم برای انتقال پیام و فرمان‌های نظامی مورد استفاده قرار گرفت؛ در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته‌اند. اولین ارز دیجیتال بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و اکنون پادشاه دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. در چند سال گذشته ارزهای دیجیتال زیادی معرفی و عرضه شده‌اند و در حال حاضر حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال در بازارهای جهانی تجارت می‌شود که به غیر از بیت‌کوین، ارزهای دیگری به نام اتریوم، ریپل و لایت کوین و کاردانو و تتر مشهور هستند.
?
بیت‌کوین یک شبکه و ارز پرداخت جدید است؛ تراکنش‌های این شبکه به صورت همتا به همتا و بدون نیاز به واسطه‌ها انجام می‌شوند؛ این بدان معناست که برای انجام تراکنش‌ها نیاز به نهادهای متمرکز مانند بانک یا موسسات دیگر وجود ندارد.
مهم‌ترین اظهارات جنجالی در این مورد مربوط به ناتالیا کسپراسکای است؛ وی یکی از موسسان کسپراسکای و مدیر اجرایی ارشد گروه شرکت‌ها و متخصصان سیستم‌های امنیت سایبری اینفوواچ است که در سخنرانی خود در دانشگاه ایتمو در سنت پترزبورگ فاش کرد که بیت‌کوین برای تامین مالی پروژه‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس در سراسر جهان طراحی شده است. کسپراسکای معتقد است که این تکنولوژی درست مثل اینترنت، جی‌پی‌اس و تور، خصوصی‌سازی شده است. در واقع این ارز دیجیتال نسخه دوم دلار «دلار ۲» است چراکه نرخ آن توسط صاحبان بورس‌ها کنترل می‌شود
شبکه بیت‌کوین در ظاهر هیچ مالکی ندارد، درست همان‌طور که هیچ فردی مالک هوا نیست؛ در بیت‌کوین کاربران سراسر جهان به شبکه متصل می‌شوند و آن را باهم کنترل می‌کنند. البته این نکته نیز که چه دولت‌هایی بیت‌کوین را ممنوع کرده و چه دولت‌هایی آن‌را به رسمیت شناخته‌اند، مهم است؛ چراکه نشان می‌دهد چه کسانی بر بیت‌کوین سوارند و از رشد قیمت و مقبولیت آن بهره می‌برند.
بسیاری فکر می‌کردند که دولت‌هایی مثل دولت آمریکا در نهایت نقدینگی‌های دیجیتال را ممنوع خواهند کرد، اما این‌که امروز دولت‌هایی مثل چین آن‌را ممنوع کرده‌اند و نقدینگی دیجیتال خود را ایجاد کرده‌اند، نشان می‌دهد که احتمالا آمریکا به بیت‌کوین مسلط است، بر آن اشراف دارد و از آن نفع می‌برد.
تمام تراکنش‌های بیت‌کوین به طور دائمی در یک دفترکل توزیع شده به اسم "بلاک‌چین" (BlockChain) ثبت می‌شوند.
جزیئات تراکنش‌های هرکیف پول در بلاک چین برای تمام کاربران قابل مشاهده است. تراکنش‌ها در بلاک‌ها قرار می‌گیرند که مانند برگه‌های این دفترکل توزیع شده است. حدود هر ۱۰ دقیقه بلاک جدیدی از تراکنش‌ها تولید می‌شود و بلاک‌های قبلی به بلاک‌چین می‌پیوندند. ماینرها یا استخراج کننده‌ها برای تایید هر بلاک در حال حاضر ۱۲٫۵ بیت کوین پاداش دریافت می‌کنند.
در پروتکل مشخص شده بیت‌کوین، تعداد بیت کوین به ۲۱ میلیون محدود شده، یعنی وقتی تعداد بیت‌کوین‌ها به ۲۱ میلیون واحد برسد، تولید بیت‌کوین‌ها متوقف خواهد شد و بیت‌کوین‌ها به گردش می‌افتند. محدود بودن تعداد بیت‌کوین‌ها بدان معنی است که بعد از آن هیچ‌کس نمی‌تواند بیت‌کوینی چاپ کند و تعداد آن مشخص است. بنابراین بیت کوین یک ارز ضدتورمی است. در ارزهای سنتی، دولت وقتی به مشکل می‌خورد، اسکانس‌های زیادی چاپ می‌کند و همین کار یکی از دلایل اصلی تورم است. یکی از دلایل رشد بیت‌کوین هم همین کمیاب بودن است.
?
