حضرت معصومه فرزند امام هفتم شیعیان است و در خانواده‌ای که سرچشمه علم و تقوا بود،چشم به جهان گشودند. او «بنت » رسول الله صلی الله علیه و آله و «بنت » ولی الله و «اخت » ولی الله و «عمة ولی الله » است به همین دلیل ایشان از فضایل،کمالات معنوی و روحانی برخوردار بوده اند.پدر ایشان امام کاظم (ع)،هفتمین امام شیعیان و مادر بزرگوار حضرت معصومه نجمه خاتون هستند.حضرت معصومه در زمان وفات حدود 28 ساله بوده اند.
دوران کودکی حضرت معصومه با زندانی شدن و شهادت امام کاظم(ع) در زندان هارون در شهر بغداد مصادف بود.به همین دلیل ایشان به مدت21 سال تحت سرپرستی امام رضا (ع) بوده اند. زیرا حضرت معصومه(س)در آن زمان تنها 6 سال داشتند و تا زمان قبول ولایتعهدی امام رضا (ع) و هجرت ایشان به شهر مرو در سال 200 ه. ق تحت کفالت حضرت رضا (ع) بودند.مشهور است که حضرت معصومه(س) هرگز ازدواج نکرده اند و برای ازدواج نکردن ایشان هم دلایلی ذکر شده است.گفته شده است که چون کسی هم شأن و یا هم کفو آن بانوی فرزانه و محدثه نبود، امکان ازدواج ایشان فراهم نشد.
حضرت فاطمه معصومه(س) یک سال بعد از هجرت امام رضا (ع)به مرو به شوق دیدار برادر، برای زیارت ایشان از مدینه به مرو عازم سفر می شوند.به محض ورود کاروان حضرت معصومه ع به شهر ساوه سربازان حکومت به کاروان حمله می کنند و طی این درگیری عده ای از کاروانیان شهید و عده ای هم متواری می شوند.در این بین حضرت معصومه(س) نیز با دو کنیز، یک خادمه و سه نفر از خواهران خود به نام های فاطمه صغری، خدیجه خاتون و میمونه تنها باقی می مانند و سربازان حکومت به دلیل اینکه آنها زن بودند آنها را به شهادت نرساندند.وقتی خبر ورود کاروان آن حضرت به گوش گروهی از شیعیان و دوست‌داران اهل بیت علیهم السلام می رسد برای استقبال از ایشان به ساوه می روند تا آنها را به قم دعوت کنند.حضرت معصومه (س)قصد داشتند بعد از بهبودی از بیماری راهی خراسان شوند اما بعد از ز 17 روز در دهم ربیع الثانی سال 201 قمری در شهر قم از دنیا می روند.
