چگونه عکاسی به داغ‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذاری در دنیای هنر تبدیل شد

ثروتمندان در حالی از خریدن آثار نقاشی اجتناب می‌کنند که قیمت‌های آثار عکاسی رو به افزایش است؛ اما آیا این سرمایه‌گذاری برای همه افراد کارایی دارد؟

گزیده‌ای از مقاله پاتریک کالینسِن (Patrick Collinson) برای گاردیین (The Guardian)

موسسه هنری شیکاگو (The Art Institute of Chicago) یکی از بهترین و شناخته شده‌ترین گالری‌های جهان است. بازدیدکنندگان هر روزه از نقاط مختلف برای دیدن اثر «شب‌ زنده‌داران» (Nighthawks) از ادوارد هاپر (Edward Hopper) و «گوتیک آمریکایی» (American Gothic) اثر گرنت وود (Grant Wood)، که از آثار مهم هنر مدرن آمریکا محسوب می‌شوند به سمت این گالری سرازیر می‌شوند. در این بین اما چیزی که بیشتر از همه باعث شگفتی مجموعه‌داران شده عکسی از ورود بازدیدکنندگان به داخل گالری است که توماس استروث (Thomas Struth) آن را در سال ۱۹۹۰ ثبت کرده است. این عکس در حراجی در سال ۲۰۱۶ با قیمت ۷۷۷ هزار دلار، بالاتر از هر اثر عکاسی دیگری به فروش رفت. نکته جالب توجه این بود که این تنها نسخه از این عکس نیست و استروث نُه نسخه دیگر از این عکس را چاپ کرده است.

با بررسی گزارش‌های مربوط به سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بانک‌ها و موسسات مالی خصوصی مانند کوتس (Coutts) اینطور به نظر می‌رسد که علاقه به آثار استادکارهای قدیمی حدود چهل درصد نسبت به ده سال قبل که تقاضا در اوج خود بود کاهش پیدا کرده است. برای فرش و گلیم غرب آسیا که زمانی بازار را تحت سلطه خود داشتند اوضاع به مراتب سخت‌تر شده است، این محصولات به کل از عرصه کنار گذاشته می‌شوند و با توجه به گزارش‌ها قیمت‌ آن‌ها به سال ۲۰۰۵ برگشته است. بازار اتومبیل‌های قدیمی که برای مدتی شکوفایی را تجربه می‌کرد متوقف شده و کمپانی فِراری (Ferrari) قیمت‌های خود را تا ده درصد کاهش داده است. با این حال موسسه مالی کوتس اعلام کرده که در این شرایط تنها هنر عکاسی به داغ‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. فروش عکس‌های گیلبرت و جورج (Gilbert & George)، رابرت مپلتورپ (Robert Mapplethorpe) و آندریاس گورسکی (Andreas Gursky) بیش از چهارصد هزار دلار در حراجی های سال ۲۰۱۶ فروخته شده است.

نکته جالب توجه این بود که تا به امروز عکاسی از جایگاه مشخصی در دنیای هنر برخوردار نبود و البته دلایلی متعددی برای این امر وجود داشت که مهم‌ترین آن این اصل بود که مجموعه‌داران به دنبال آثار کمیاب هستند. برای مثال تنها یک نسخه از اثر «شب زنده‌داران» وجود دارد حال آنکه استروث می‌توانست صدها یا حتی میلیون‌ها نسخه از عکس «بازدیدکنندگان گالری» را چاپ کند.

اما عکاسان تصمیم گرفتند که چاپ آثار خود را محدود کنند و آن‌ها را شماره‌گذاری کرده و با امضا برای فروش در اختیار گالری‌ها قرار دهند. در گالری عکاسان (Photographers Gallery) در لندن که در سال ۱۹۷۱ آغاز به کار کرد و فضای خود را تنها به عکاسی تخصیص داد و رفته رفته به یکی از سکوهای مهم عکاسان بدل شد، آنتونی هارتلی (Anthony Hartley)، مدیر فروش توضیح می‌دهد که «باور اکثریت مخاطبین این است که نسخه‌های بسیاری از یک عکس وجود دارد و دسترسی به این آثار به ساده‌گی امکان پذیر خواهد بود، اما باید گفت که دیگر همچین چیزی وجود ندارد. نسخه‌ها به شدیدترین شکل ممکن در تعداد محدود به چاپ می‌رسند. تنها بین پنج تا ده نسخه از هر عکس چاپ خواهد شد و نِگاتیوها در اختیار عکاس خواهد ماند. نکته دیگر اینکه تمامی نسخه‌ها در یک نوبت و همزمان چاپ می‌شوند، به گونه‌ایی که خریداران اطمینان خواهند داشت که دیگر نسخه‌ای به این تعداد اضافه نخواهد شد.» اما چه عواملی باعث می‌شود تا عکاس دوباره عکس‌ها را چاپ نکند و آن‌ها را به فروش نرساند؟

هارتلی معتقد است «این یک قانون نانوشته است که خود عکاس باید از آن پیروی کند تا کسب و کار خود را ارتقا دهد. در صورتی که عکاس تصمیم به چاپ دوباره آثار خود بگیرد این کار درست مانند شلیک کردن به پای خویش است.»

نکته پر اهمیت دیگر اصالت اثر است. برندی استِس (Brandei Estes)، مدیر بخش عکاسی در ساتبیز (Sotheby's)،‌ معتقد است «مهم‌ترین بخش در یک اثر هنری وجود امضاء یا مُهر هنرمند بر روی اثر است. در غیر اینصورت باید آن اثر را فراموش کرد.»

در گالری عکاسی اطلس در لندن، که به عکاسی قرن بیستم و معاصر می‌پردازد، بن بوردت (Ben Burdett) می گوید که جمع آوری مجموعه‌‌های هنری جذابیت جدیدی است که افراد جوامع به آن رو آورده‌اند. بوردت بر این باور است که «عکاسی برای اکثریت مخاطبین که هنرمندان حرفه‌ایی نیستند بسیار ملموس‌تر و قابل درک است و همچنین قیمت‌های عکس بسیار پایین‌تر از یک اثر معاصر نقاشی یا مجسمه است. بسیاری از آثار هنری معاصر به علت قیمت‌های بالا از سبد خرید اکثریت مخاطبین کنار گذاشته شده‌اند.»

همین دلیل محکم برای گالری عکاسان در لندن کافی است تا تمام تلاش خود را برای پیدا کردن و همکاری با عکاسان نو ظهور به کار بگیرند که آثارشان قیمت‌های قابل قبولی دارد. هارتلی در ادامه اضافه می‌کند که «این‌ها هنرمندانی هستند که تازه وارد این عرصه شده‌اند و آثارشان هنوز از ارزش‌های بازار ثانویه برخوردار نیست، اما هدف ما این است که آن‌ها را به آن مرحله برسانیم. ما در گذشته عکاسانی را معرفی و نمایندگی کردیم که در بهترین حالت چند صد پوند از فروش آثارشان بدست آوردند، اما امروزه همان عکاس‌ها در گالری‌های سراسر جهان آثاری را با قیمت ده‌ها برابر بیشتر از آن زمانی که ما برایشان می‌فروختیم به فروش می‌رسانند. توصیه‌ایی که ما به خریداران می‌کنیم این است که تمامی جوانب را در نظر بگیرید زیرا هیچ ضمانتی نیست. با این حال بسیار مهم است چیزی را که دوستش داریم در زمانی که امکانش است خریداری کنیم.»

ثروتمندان در حالی از خریدن آثار نقاشی اجتناب می‌کنند که قیمت‌های آثار عکاسی رو به افزایش است؛ اما آیا این سرمایه‌گذاری برای همه افراد کارایی دارد؟
نظر شما در این باره چیه؟

برای خواندن مطالب بیشتر پیرامون دنیای هنر به وبسایت www.artunity.art مراجعه کنید.


گردآوری و ترجمه: علیرضا محسنی
منبع:‌ www.theguardian.com