آیا آزمایش بتن الزامی است؟

تست بتن اجباری است؟

اخیرا وزارت راه و شهرسازی به منظور کنترل کیفت ساختمان ها، آزمایش بتن و میلگرد را در ساخت و ساز شهری اجباری کرده و ناظر بعنوان عامل این وزارت خانه ملزم است از سازنده بخواهد که در مراحل مختلف ساخت، بتن و میلگرد مصرفی در ساختمان را مورد آزمایش قرار دهد. برای این منظور شرکت های خدمات آزمایشگاهی در چندین مرحله ،اقدام به تست مقاومت و التراسونیک بتن می نمایند.

برای بسیاری از افراد متخصص عمران و معماری بسیار مهم است که استحکام یک سازه و ساختمان را تخمین بزنند و متوجه قدرت آن در مواقع ضروری بشوند.بهترین کار برای بررسی میزان مقاومت و استحکام یک بتن این است که آن را آزمایش کنند تا متوجه مقدار قدرت آن در برابر فشار و شرایط سخت شوند میزان مقاومت یک بتن بسیار مهم است چرا که قرار است از آن برای ساخت و ساز ساختمان استفاده شود. در پاراگراف بعدی به اهداف تست بتن می پردازیم.

هدف از تست بتن

قبل از هر چیز باید بدانیم چرا و با چه هدفی بتن را مورد آزمایش قرار می دهیم :کدام ویژگی های بتن مورد تست قرار می گیرد:

• تخمین مقاومت فشاری بتن
• ارزیابی کیفیت بتن
• تشخیص ترک داخلی بتن
• تشخیص همگن یا ناهمگن بودن بتن
• تشخیص محل، کاور و قطر آرماتور

آزمایش ها به دو شکل انجام می شود:

الف) آزمایش های مخرب (آزمایش مقاومت بتن)

• آزمایش مقاومت فشاری
• آزمایش مقاومت کششی

ب) آزمایش های غیر مخرب(آزمایش‌های سختی بتن)

• آزمایش چکش اشمیت
• آزمایش مقاومت در برابر نفوذ
• آزمایش بیرون کشیدن میله فولادی
• آزمایش سرعت امواج اولتراسونیک

آزمایش چکش اشمیت

چکش اشمیت روشی است که بر اساس تحلیل نیروی برگشت ضربه، از سطح جسم مورد نظر استوار است. این روش از دسته آزمایشات غیر مخرب محسوب می شود و به عضو آسیبی وارد نمی کند اما از دقت کافی برخوردار نیست و درصد خطا در این روش از روشهای دیگر بیشتر است.

وسایل مورد استفاده در چکش اشمیت

• چکش بازتاب اشمیت ( ارتجاعی )
• سنگ سمباده
• سندان یا صفحه فولادی
• از سنگ سمباده جهت مسطح کردن بتن و صاف کردن سطح بتن هوازده استفاده می شود و صفحه فولادی برای کالیبراسیون به کار می رود.

باید دقت داشته باشید که:

1. حداقل ضخامت بتن مورد آزمایش باید 100 میلی متر باشد.
2. مناطق مورد تست، دچار هوازدگی و پوست پوسته شدگی نباشد.

آزمایش اولتراسونیک

از دیگر آزمایش بتن ( تست بتن ) ، آزمایش التراسونیک بتن می باشد، این آزمایش که با امواج فرا صوت کار میکند، آزمایش بسیار دقیقی است و ما به کمک این آزمایش می توانیم به کیفیت بتن پی ببریم. نام دیگر این روش سرعت موج های پالسی و ماورای صوت می باشد و مبنا و اساس آن تعیین نمودن سرعت عبورکردن این موج های پالسی ماورای صوت از بین جسم ها است.

همه ی ما میدانیم که سرعت امواج در مواد مختلف متفاوت هست مثلا سرعت ارسال موج در آب ، از هوا بیشتر است و سرعت ارسال موج در یک جسم جامد مانند فلز به مراتب از آب بیشتر است.از این رو با تشخیص سرعت ارسال موج در بتن ما به کیفیت بتن پی میبریم.

ویژگی های جالبی که این آزمایش رو منحصر به فرد می کند تشخیص نا همگنی و ترک و حفره داخل بتن است. از آن جا که سرعت موج در هوا بسیار کمتر از بتن است ، در هنگام ارسال موج اگر بتن ما دارای فضای خالی باشد، سرعت موج بسیار کم می شود.

در مواردی که داخل بتن ترک وجود دارد ، موج برای رسید به سطح بتن مجبور می شود ترک را دور بزند و مسافت بیشتری را طی کند و به همین علت سرعت آن کم می شود.در بعضی موارد که ترک بسیار عمیق است و موج ارسال شده توانایی رد شدن از آن رو ندارد ، موج برگشت خورده و ما تشخیص میدهیم که داخل بتن ترک وجود دارد.

محدودیت های تست التراسونیک

• با وجود کارآمدی تست التراسونیک اما این روش آزمایش بتن محدودیت هایی نیز دارد.
• از جمله اینکه اپراتوری که سنجش التراسونیک را انجام می دهد، باید دقت و مهارت زیادی داشته باشد.
• قطعات زبر و ناهموار بتن، برای تست معمولا خیلی مناسب نیستند و سنجش التراسونیک آن ها سخت می باشد.
• ناپیوستگی های بسیار کوچک و سطی ممکن است از گستره تشخیص این روش، جا بمانند.
• برای کالیبره کردن دستگاه،  به استاندارد های مرجع نیاز می باشد

در ایران به دلیل مسایل اقتصادی و بالا بودن هزینه دستگاه های اولتراسونیک، تحقیق زیادی روی این آزمایش صورت نپذیرفته است. برای آزمایشگاه های خصوصی نیز به دلیل عدم آشنایی کامل مهندسان و نبود مشتری در این باب صرفه اقتصادی وجود نداشته و اکثر آزمایشگاه ها مجهز به این دستگاه نیستند.

تست اسلامپ

یکی از ساده ترین تست های بتن تازه که برای کنترل روانی بتن مورد استفاده قرار می گیرد تست اسلامپ است.

وسایلی که برای تست اسلامپ نیاز دارم

• یک مخروط استوانه ای شکل فلزی با ارتفاع 30 سانتی متر که قطز بالای آن 10 سانتی متر و قطر پایین آن 20 سانتی متر است
• فلزی به شکل مربع با ابعاد 40 در 40 سانتی متر
• میله ی مخصوص به طول 35 سانتی متر

نکات آزمایش بتن

طبق استاندارد های جامعه فنی و مهندسی ایران نمونه گیری از بتن آماده، عمل آوری آزمونه ها، انجام آزمایش مقاومت فشاری و سایر آزمایشات مرتبط با بتن ریزی در پروژه ها باید طبق اصول انجام گیرد. در غیر این صورت قابل استناد نبوده و واحد آزمایشگاه باید در خصوص ایرادهای نمونه گیری و عمل آوری پاسخگو باشد. در ادامه برخی از مراحل آزمایش نمونه گیزی از بتن را ذکر میکنیم:

• قالب نمونه گیری باید تمیز و عاری از هرگونه بتن و مواد سیمانی باشد.
• ابعاد قالب باید ثابت و استاندارد باشد. استفاده از قالب های پیچی مشروط به اندازه گیری دقیق ابعاد آن است.
• تعداد آزمونه های مورد قبول در هر سری نمونه گیری باید ۲ آزمونه جهت تست مقاومت فشاری ۲۸ روزه، ۲ آزمونه جهت تست ۷ روزه، یک آزمونه جهت تست ۹۰ روزه طبق توافق کارفرما و واحد تولیدی باشد.
• استفاده از روغن سوخته و سایر مواد نفتی به جای روغن قالب مجاز نمی باشد.
• روغن قالب به صورت یک لایه بسیار نازک تمامی سطوح را پوشانده و روغن اضافی باید از داخل قالب ها تخلیه شود.
• تغییر در طرح اختلاط بتن بر خلاف مفاد قرارداد فروش به هیچ عنوان مجاز نبوده و آزمایشگاه ضمن هشدار به خریدار یا نماینده او در خصوص پیامد های بعدی باید وقایع را ثبت نموده و گزارشات را به صورت مستند بایگانی نماید.
• در صورت ایجاد هرگونه تغییری که در محل تخلیه به دستور پرسنل منتصب به خریدار انجام گیرد ، آزمایشگاه باید ابتدا از بتن ارسالی توسط کارخانه ( بدون تغییر ) نمونه گیری را انجام داده و سپس نمونه دوم را از بتن تغییر یافته برداشت مینماید تا نتایج با یکدیگر قابل مقایسه باشد. (تغییر شامل اضافه کردن آب ، سیمان ، افزودنی یا مواد پودری و … می باشد)
• واحد آزمایشگاه موظف به ثبت وقایع و مستندات آزمایش ها در پروژه بتن ریزی ( بصورت عکس و فیلم ) می باشد.
• انجام آزمایش اسلامپ و ثبت نتیجه در هنگام نمونه گیری الزامیست.
• آزمونه ها باید در محل صاف و تمیز قرار گیرد.
• برداشت نمونه از یک سوم ابتدا تا یک سوم انتهای بتن در حال تخلیه در یک تراک میکسر مجاز است.
• نمونه در سه مرحله از بتن در حال تخلیه هر تراک میکسر برداشته می شود.
• قبل از پر کردن آزمونه ها باید نمونه در داخل وسیله حمل نمونه به خوبی مخلوط شود.
• استفاده از وسایل غیر مرتبط و آلوده جهت نمونه برداری و نمونه گیری مجاز نمی باشد.
• مجموع عملیات نمونه گیری ، انجام آزمایش اسلامپ و پرکردن آزمونه ها نباید بیش از ۱۵ دقیقه به طول انجامد.
• تا زمان انتقال آزمونه ها به آزمایشگاه ، در محلی ایمن و دور از تابش مستقیم آفتاب و گرد غبار کارگاه نگهداری می شوند.
• آزمونه ها باید ترجیحا با پوششی ایزوله از وزش باد ، سرما و گرما محافظت شود.
• آزمونه ها حداقل باید به مدت ۱۴ ساعت در محل کارگاه نگهداری شده و حداکثر طی مدت ۴۸ ساعت باید به آزمایشگاه جهت عمل آوری در حوضچه ها انتقال یابند.
• در هنگام حمل آزمونه ها و جهت خروج آنها از قالب نباید ضربه و تکان های شدید وارد شود.
• آب حوضچه های عمل آوری باید تمیز و عاری از هرگونه مواد مضر باشد.
• دمای عمل آوری آزمونه ها برابر ۲۲ درجه سانتی گراد با دو درجه نوسان می باشد.
• انجام آزمایشات مقاومت فشاری باید با حضور نماینده خریدار یا با ثبت مستندات عکس و فیلم صورت پذیرد.
• نتایج آزمایشات مقاومت فشاری بدون تغییر در اختیار خریدار قرار می گیرد.

در صورت کم بودن مقاومت فشاری نسبت به رده خریداری شده ، نمونه های شاهد در آزمایشگاه ثالث و مورد تایید طرفین قرارداد با حضور نماینده خریدار و فروشنده آزمایش خواهد شد.

برای مشاوره یا استعلام قیمت خدمات آزمایشگاهی می توانید با شماره 09120737242 تماس بگیرید یا در واتساپ پیام بگذارید.