arvin moj
arvin moj
خواندن ۸ دقیقه·۵ سال پیش

دهه ایلان ماسک؛ از تسلا تا اسپیس ایکس

تا پایان دهه‌ی ۲۰۱۰، فعالیت‌های ایلان ماسک افزایش یافتند و با نگاهی به دهه‌ی گذشته می‌توان وی را از پدیده‌های این دهه نامید. در ابتدای ۲۰۱۰، تسلا فقط یک خودرو داشت: Roadster. اسپیس ایکس هنوز با ناسا برای خدمه‌ی تجاری به توافق نرسیده بود. Neuralink، شرکتی با هدف واسطه‌های مغز ماشین تجاری، وجود خارجی نداشت و شرکت Boring هم هنوز تأسیس نشده بود.

ماسک در آن زمان بیشتر به‌خاطر اخراج از پی پال بر سر زبان‌ها استفاده بود و با اینکه تسلا در سال ۲۰۰۸، رودستر را تولید کرده بود این خودرو با وجود مزایا و شتاب بالا، هنوز محصولی محدود بود. علاوه بر این، تسلا و اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۰۸ تا آستانه‌ی ورشکستگی پیش رفتند.

در سال ۲۰۱۰، سه رویداد قابل‌توجه برای ایلان ماسک رخ داد که زمینه را برای اتفاقات بعدی فراهم کرد: در ماه ژوئن، شرکت اسپیس ایکس اولین مدل فالکن ۹ را پرتاب کرد و تسلا عمومی شد. شرکت تسلا در تاریخ اکتبر ۲۰۱۰، در کارخانه‌ی سابق NUMMI در فرمونت کالیفرنیا مستقر شد.

پس از مستقر شدن تسلا، سرعت فعالیت‌های ایلان ماسک افزایش یافت. برخی از این فعالیت‌ها عبارت‌اند از: حل چالش‌های کسب‌وکار در اسپیس‌ایکس و تسلا، عرضه‌ی محصولات جدید (به‌ویژه در اسپیس ایکس) و افزایش محبوبیت دو شرکت. به این ترتیب، ایلان ماسک اعتبار جدیدی پیدا کرد و رسانه‌ها بیشتر او را پوشش دادند. همچنین ماسک خود را بیشتر مرکز توجه قرار داد؛ زیرا تسلا از تبلیغات پولی استفاده نمی‌کرد و به همین دلیل ماسک باید خود را در حد یک سلبریتی بالا می‌برد.

سپیس ایکس

پس از اولین‌ پرتاب فالکن ۹ در سال ۲۰۱۰، اسپیس ایکس به اولین شرکت خصوصی تبدیل شد که در مه ۲۰۱۲ موفق به اتصال به ایستگاه فضایی بین‌المللی شد. درنتیجه فضاپیمای دراگن اسپیس ایکس، به‌واسطه‌ی اصلی انتقال منابع ناسا به ایستگاه فضایی بین‌المللی تبدیل شد. تا آوریل ۲۰۱۵، اسپیس ایکس هفت مأموریت به ایستگاه فضایی انجام داد. در سال ۲۰۱۴، ناسا رابطه‌ی خود با اسپیس ایکس را عمیق‌تر کرد و برای توسعه‌ی کپسول خدمه‌ی سرنشین‌دار دراگن با این شرکت قرارداد بست.

تحولات اسپیس ایکس از سال ۲۰۱۵ آغاز شدند. در ماه دسامبر آن سال، اسپیس ایکس اولین راکت خود را باموفقیت فرود آورد. قبل از آن شک زیادی نسبت به ایده‌ی راکت قابل استفاده‌ی مجدد ماسک وجود داشت و بخشی از این شک هم به صرفه‌ی اقتصادی آن بازمی‌گشت (نوسازی راکت، فرایند پرهزینه‌ای است)؛ اما اسپیس ایکس پس از اولین فرود موفقیت‌آمیز راکت، به‌صورت پیوسته این کار را تکرار کرد و مردم هم از آن استقبال کردند. اسپیس‌ایکس در دسامبر ۲۰۱۷، اولین راکت استفاده‌شده را پرتاب کرد و باموفقیت فرود آورد. در سال ۲۰۱۸ هم با اولین موشک فالکن هوی، خودروی Tesla Roadster را به مدار فرستاد.

البته تمام پرتاب‌های اسپیس ایکس موفق نبوده‌اند. در ژوئن ۲۰۱۵، فالکن ۹ درست چند دقیقه پس از پرتاب به‌دلیل نقص پایه در مخزن اکسیژن مایع مرحله‌ی بالای راکت منفجر شد. دومین راکت در سپتامبر ۲۰۱۶، حین سوخت‌رسانی منفجر شد و این بار بوی رسوایی می‌آمد و کارشکنی و خرابکاری به‌عنوان یکی از دلایل این انفجار عنوان شد. این انفجار درنهایت به مخزن‌های هلیوم، ترکیب‌های فیبر کربنی و اکسیژن جامد نسبت داده شد. اسپیس ایکس زمان زیادی را صرف یافتن دلیل انفجار کرد و به همین دلیل از دیگر برنامه‌های پرتاب عقب افتاد. انفجار سوم در سال ۲۰۱۷ رخ داد اما این انفجار پروازهای دیگر را به تعویق نینداخت زیرا صرفا یک تست بود. انفجار چهارم در آوریل ۲۰۱۹ رخ داد؛ کپسول تست کرو دراگن که برای خدمه در نظر گرفته شده بود به‌دلیل نشتی دریچه‌ی سوپاپ منفجر شد.

در سپتامبر ۲۰۱۶، ماسک برنامه‌های خود برای مستعمره‌سازی مریخ را پیشنهاد داد و در ارائه‌ای یک ساعته به معرفی سیستم انتقال بین سیاره‌ای پرداخت: یک فضاپیما و راکت (در این ارائه پرسش‌های زیادی بی‌پاسخ ماند). این سیستم در سال ۲۰۱۷ به‌روزرسانی شد و ماسک اعلام کرد می‌خواهد تمام منابع اسپیس‌ایکس را روی مأموریت مریخ سرمایه‌گذاری کند؛ تصمیمی که حداقل تاکنون عملی نشده است.

با نوآوری‌های اسپیس‌ایکس، بازار پرتاب راکت تغییر کرد. به‌گفته‌ی گیون شاتول، رئیس اسپیس ایکس، بازار تجاری پرتاب ماهواره به مدار کلاک (مدار زمین ایست ور) در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ گسترش پیدا کرد. درنتیجه برنامه‌های اسپیس ایکس تا اندازه‌ای دستخوش بی‌نظمی شد. طبق مقاله‌ی مجله‌ی وال‌استریت، در اسناد مالی از سال ۲۰۱۵، اسپیس ایکس بیش از ۴۰ پرتاب را پیش‌بینی کرده است؛ اما در واقعیت توانست تنها ۲۰ پرتاب را عملی کند. در سال ۲۰۱۹، اسپیس ایکس ۵۲ پرتاب را تخمین زد (هر هفته یک پرتاب) اما تنها ۱۲ پرتاب را تا آخر سال انجام داد.

ماهواره‌های تجاری و تعداد اندک راکت‌های موردنیاز پرتاب، سرعت فعالیت‌های اسپیس‌ایکس را کاهش داده بود و این شرکت نیاز به تغییر برنامه‌های خود داشت. ازآنجاکه اسپیس ایکس شرکتی خصوصی است و لزوما نباید برنامه‌های خود را عمومی کند تنها می‌توان به حدس و گمان درباره‌ی آن بسنده کرد.

شاید به‌دلیل همین مشکلات، اسپیس ایکس به توریسم فضایی روی آورده است. ماسک در سال ۲۰۱۸، یوساکو مائزاوا، میلیاردر ژاپنی و بنیان‌گذار Zozotown (بزرگ‌ترین خرده‌فروشی آنلاین لباس در ژاپن) را به‌عنوان اولین مشتری خصوصی سفر به مدار ماه معرفی کرد که در برندسازی مجدد، طرح آن از سیستم انتقال بین سیاره‌ای به استارشیپ تغییر کرده است؛ اما شرط‌بندی روی یک میلیارد شاید ایده‌ی خوبی نبود و ماسک در ماه مه از فسخ قرارداد خبر داد. بعدها شرکت Yahoo Japan از تصاحب شرکت زوزو به مبلغ ۳/۷ میلیارد دلار خبر داد؛ بنابراین این سفر همچنان پابرجا است.

توریسم فضایی تنها استراتژی درآمدزایی اسپیس ایکس نیست. اسپیس ایکس در پروژه‌ی دیگری به‌نام استارلینک در زمینه‌ی ارتباطات سرمایه‌گذاری کرده است. ماهواره‌های استارلینک می‌توانند سرویس‌های گسترده‌ای را ارائه کنند (براساس وعده‌های قبلی، ماسک در سال ۲۰۱۱ از فرستادن انسان به فضا در طول سه سال خبر داد، اما این پروژه تا امروز هم عملی نشده است). استارلینک، مجموعه‌ای شامل ۱۲ هزار ماهواره در مدار پائین زمین است. گرچه اسپیس ایکس ارسال ۳۰ هزار ماهواره‌ی دیگر را هم پیشنهاد داده است، ستاره‌شناسان نسبت به این پیشنهاد خوشبین نیستند.

تسلا


پیشنهاد اولیه‌ی تسلا در ژوئن ۲۰۱۰ ارائه شد؛ این شرکت در اولین IPO (عرضه‌ی اولیه‌ی سهام) خودروساز آمریکایی (از زمان عرضه‌ی عمومی فورد در ۱۹۵۶) موفق به جذب سرمایه‌ی ۲۲۶/۱ میلیون دلار سرمایه شد. تسلا به‌شدت نیاز به سرمایه داشت و در بحران مالی ۲۰۰۸ تا مرز ورشکستگی هم پیش رفته بود؛ تنها یک خودرو به‌نام Roadster داشت و سودی از آن به دست نیاورده بود. این روند در طول یک دهه تغییر کرد و به‌لطف دسترسی به اطلاعات شرکت‌های تجاری عمومی، ردیابی معامله‌های تسلا از اسپیس‌ایکس آسان‌تر است.

دهه‌ای که گذشت، دهه‌ی کارخانه‌ی تسلا در فرمونت کالیفرنیا بود. تمام خودروهای تسلا در این دهه از کارخانه‌ی فرمونت عرضه شدند. تسلا بدون این کارخانه قادر به عرضه‌ی Model S (در نوامبر ۲۰۱۲)، Model X (در سپتامبر ۲۰۱۵) و Model 3 (در ژوئیه‌ی ۲۰۱۷) نبود.

قیمت Model S بین ۵۴،۷۰۰ و۷۷،۴۰۰ دلار بود و قرار بود در سال ۲۰۱۰ تولید شود، اما تولید آن تا سال ۲۰۱۲ به تعویق افتاد. چنین تأخیرهایی معمولا از موانع متداول به شمار می‌روند: مدل X و شاسی‌بلند با قیمت پایه‌ی ۱۳۲ هزار دلار از فوریه‌ی ۲۰۱۲ معرفی شدند و زمان‌بندی تولید آن‌ها تا ۲۰۱۴ عملی شد؛ این خودروها سرانجام در سپتامبر ۲۰۱۵ تحویل داده شدند.

ماسک هنگام رونمایی Model 3 در مارس ۲۰۱۶، این خودرو را گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه معرفی کرد که در مقیاس انبوه با قیمت پایه‌ی ۳۵ هزار دلار به بازار عرضه می‌شود. یک هفته پس از آنکه تسلا فرایند اخذ سفارش را آغاز کرد، ۳۵۰ هزار نفر خودرو را پیش‌خرید کردند.

کارخانه‌ی فرمونت در سال ۲۰۱۵ تنها موفق به تولید ۵۱ هزار خودرو شده بود، به همین دلیل سؤال‌های متعددی درباره‌ی تولید خودرو در مقیاس انبوه به وجود آمد. بخشی از برنامه‌ی اولیه‌ی ماسک برای تولید Model 3، تبدیل کارخانه به ماشینی خودروساز بود؛ اما این طرح طبق برنامه پیش نرفت. ماسک در سال ۲۰۱۸، وابستگی بیش از حد تسلا به ربات را تأیید کرد. به همین دلیل معرفی تولید را تا ژوئیه‌ی ۲۰۱۷ به تعویق انداخت.

اما حتی پس از آغاز تولید Model 3، موانعی وجود داشت. کارخانه‌ی فرمونت به «جهنم شلوغ تولیدی» تبدیل شد؛ بنابراین ماسک در سال ۲۰۱۸، چادر بزرگی تأسیس کرده و از آن به‌عنوان خط تولید دیگری استفاده کرد.

همچنین کارکنان کارخانه‌ی فرمونت از شرایط کاری خود ناراضی بودند. به گزارش گاردین، بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷، بیش از ۱۰۰ بار آمبولانس‌ها به دلایلی مثل غش و ضعف، گیجی، حمله‌ی صرع، تنفس غیرعادی و درد در قفسه‌ی سینه به کارخانه‌ی فرمونت رفتند. در این گزارش به «صدهای مورد جراحت و دیگر مشکلات پزشکی» اشاره شده است. طبق گزارش دیگری در سال ۲۰۱۷، نسبت آسیب‌های کارکنان تسلا، دو برابر آمار میانگین است. طبق گزارش چادر در سال ۲۰۱۹، کارکنان برای رسیدن به اهداف تولید و استفاده از میانبرها تحت فشار قرار می‌گرفتند.

ناآارامی کارکنان منجر به ایجاد یک اتحادیه شد؛ اتحادیه‌ها معمولا در خودروسازی رایج‌تر هستند. خوزه موران، یکی از کارکنان تسلا در مطلبی از شرایط کاری شکایت کرد و درباره‌ی علت‌های اتحادیه‌سازی تسلا سخن گفت. ماسک هم مدعی شد، موران در درجه‌ی اول کارمند اتحادیه‌ی کارگران خودرو است (UAW) تا تسلا. در سال ۲۰۱۸، هیئت روابط نیروی کار ملی با بررسی توییت‌های ماسک به مداخله در این شکایت پرداخت (ماسک در توییتی گفته بود در صورت پیوستن کارگران کارخانه به اتحادیه‌ها، باید از امکانات سود و پاداش سهام صرف‌نظر کنند). در سپتامبر ۲۰۱۹، تسلا و ماسک به نقض قانون کار متهم شدند.

با اینکه فرمونت مرکز اصلی تولیدی تسلا بود، بلندپروازی‌های ماسک منجر به ساخت کارخانه‌های جدیدتری شده بود. کارخانه‌ی ناتمام Gigafactory 1 در ژوئیه‌ی ۲۰۱۶ در نوادا افتتاح شد؛ این کارخانه در آن زمان ۱۴ درصد تکمیل شده بود. تصاحب SolarCity در اوت ۲۰۱۶، زمینه‌ساز ساخت Gigafactory 2 شد. تسلا در ژانویه‌ی ۲۰۱۹، ساخت گیگا فکتوری شانگهای را آغاز کرد و در ماه اکتبر مدعی شد، این کارخانه آماده‌ی تولید است. چهارمین شعبه‌ی گیگافکتوری قرار است در برلین افتتاح شود.

فناوریتکنولوژیElon Muskفناوریفناوری اطلاعات
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید