در این مطلب به بررسی اهمیت و جایگاه اسپرینکلرهای اتوماتیک در ساختمان‌های مسکونی می‌پردازیم. می‌خواهیم ببینیم در هنگام آتش سوزی در یک ساختمان بدون وجود اسپرینکلرهای اطفای حریق چه اتفاقی می‌افتد. و اینکه اگر همان ساختمان مجهز به اسپرینکلر بود چه تفاوتی با حالت بدون آن خواهد داشت.
از هنگام شروع آتشسوزی، زمان زیادی برای خروج از محل نداریم. حجم آتش هر لحظه بیشتر می‌شود. زمان دقیق شروع تا اتمام آتشسوزی را نمی‌توان به راحتی تخمین زد. در یک ساختمان مسکونی، وسایل مختلفی وجود دارد که با مواد مختلفی ساخته شده‌اند. به همین دلیل تعیین زمان دقیق در روند آتش سوزی بسیار دشوار است.
با توجه به این موضوع باید بدانیم که مواد مختلف بخصوص انواع پلاستیک‌ها و مشتقات نفتی، هنگام سوختن گازهای سمی آزاد می‌کنند. پس ممکن است قبل از گسترش آتش، به دلیل اثرات مخرب گازها و دودهای سمی، افراد جان خود را از دست بدهند. این دودها بسیار داغ و خفه کننده است. به همین دلیل براساس گزارش وبسایت NFPA، بسیاری از افراد نه به دلیل سوختن بلکه به دلیل خفگی قبل از گسترش حریق جان خود را از دست می‌دهند.
یکی از گازهای زیان آور و بسیار سمی، هیدروژن سیانید است. این سم خطرناک از سوختن مواد با پایه هیدورژن آزاد می‌شود.
در مراحل حاد آتش سوزی، دمای داخل ساختمان حتی به بیش از 500 درجه سانتیگراد می‌رسد. در این هنگام حرارت داخل ساختمان به حدی است اجسام به نقطه اشتعال رسیده و بدون تماس با آتش، شعله ور می‌شوند. به این حالت فلش اوور می‌گویند.
در نقطه فلاش اوور (flash over)، دمای داخل ساختمان بین 480 تا 815 درجه سانتیگراد است. در این حالت سطح اکسیژن بسیار کاهش می‌یابد؛ به محض باز شدن یک در یا شکستن یک پنجره و با هجوم هوای تازه به سمت حریق، وقوع انفجار محتمل خواهد بود.
پوست بدن انسان نیز حداکثر تا 70 درجه سانتیگراد گرما را تحمل می‌کند. اما پس از آن به تدریج شروع به سوختن می‌کند. یعنی در حالت فلاش اوور در دماهای بیش از 480 درجه، هیچ انسان یا جانداری زنده نخواهد ماند.
همچنین فولادهای ساختمانی با عبور از دمای 500 درجه سانتیگراد به تدریج نرم شده و بیش از نیمی از مقاومت خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل، فروریختن ساختمان‌های بلندمرتبه در آتش سوزی‌های بزرگ امری محتمل و شایع است.
بیایید در ادامه ببینیم هنگام یک آتش سوزی واقعی چه اتفاقی می‌افتد. در نهایت به راهکار مناسبی برای جلوگیری از این گونه اتفاقات برسیم.
پیشنهاد مطالعه: باورهای غلط در مورد سیستم اسپرینکلر اطفای حریق
تصور کنید گوشی موبایل خود را با شارژر به پریز برق متصل کرده‌اید. پس از مدتی باتری پر می‌شود. به یاد بیاوریم که گوشی، تبلت و سایر وسایل الکترونیکی، گاها مدت های طولانی و به دور از چشم ما به شارژرها متصل هستند. این تجهیزات در صورت وجود هرگونه نقص فنی در شارژر، پریز یا باتری، پس از پرشدن باتری به تدریج شروع به گرم شدن می‌کند. این گرما ممکن است هرلحظه باعث انفجار باتری و شروع آتش سوزی شود.
باتری‌های لیتیوم-یون در هنگام Over Charge ممکن است هر لحظه منفجر شوند. بنا به گزارشات سازمان آتش نشانی تهران در چند سال اخیر، آتشسوزی در اثر نوسانات شارژر و یا نقص در باتری وسایل الکترونیکی، یکی از رایج ترین علل آتش سوزی در کلان شهر تهران بوده است.
با ما همراه باشید تا سناریو انفجار باتری گوشی موبایل و شروع آتش سوزی را با فرض عدم وجود ساکنین واحد مسکونی بررسی کنیم. زمان بندی زیر بر اساس آمار و آتشسوزی های شبیه سازی شده در نظر گرفته شده است.
30 ثانیه: قسمتی از فرش، مبل یا گوشه‌ای از پرده‌ها شروع به سوختن می‌کند.
