در نسل‌های گذشته، برای بیشتر خریدهای روزانه از پول نقد استفاده می‌شد. امروزه، این رفتار به‌ویژه در خریداران جوان رو به فراموشی است. نحوه خرید ما نیز تغییر کرده است. خرید آنلاین برای بسیاری از افراد به بهترین گزینه تبدیل شده است و فرصت کافی را برای استفاده از کارت اعتباری که روش آسان و سریعی برای انباشت بدهی است، ایجاد کرده است.
در همین حال، شرکت‌های اعتباری، بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی، مصرف‌کنندگان را در فرصت‌های اعتباری متنوع همچون داشتن کارت‌های بانکی متعدد غرق می‌کنند و این در حالی است که اکثر افراد دانش دقیقی در مورد چک و ترازنامه ندارند و این یعنی قرار است در از نظر مالی در دردسر بیفتند. بسیاری از مصرف‌کنندگان درک بسیار کمی از امور مالی، چگونگی کارکرد اعتبار و تأثیر بالقوه بر رفاه مالی‌شان در طول زمان دارند. در حقیقت، عدم درک امور مالی به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مشکلات پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود.
هرچند سال یک‌بار FINRA، متولی تنظیم امور مالی و بانکی ایالات‌متحده، یک آزمون پنج سؤالی را در حوزه دانش مالی برگزار می‌کند و هدف از این کار این است که دانش افراد را در حوزه سود، تورم و قیمت اوراق اندازه‌گیری می‌کند. تنها ۳۷٪ از افرادی که در این آزمون شرکت می‌کنند، به هر پنج سؤال پاسخ صحیح می‌دهند که نشان می‌دهد شکاف دانشی پیرامون اصول اساسی اقتصادی و مالی بسیار گسترده است و این مشکلی است که در بیشتر کشورهای جهان دیده می‌شود.
سواد مالی عبارت است از تلاقی مدیریت مالی، اعتباری، بدهی و دانش لازم برای تصمیم‌گیری مسئولانه مالی یعنی تصمیماتی که در زندگی روزمره ما از منظر مالی تأثیرگذار هستند. سواد مالی شامل درک نحوه عملکرد یک حساب چک، استفاده از کارت اعتباری و چگونگی جلوگیری از بدهی است. به طور خلاصه، سواد مالی بر موضوعات روزمره‌ای تأثیر می‌گذارد که یک خانواده معمولی هنگام تلاش برای تعادل بودجه، خرید خانه، تأمین بودجه آموزش کودکان و تأمین درآمد در دوران بازنشستگی به آن توجه می‌کنند.
فقدان سواد مالی فقط در اقتصادهای نوظهور یا در حال توسعه بروز نمی‌کند. مصرف‌کنندگان در اقتصادهای پیشرفته یا توسعه‌یافته نیز ممکن است در درک مسائل مالی، مدیریت ریسک و جلوگیری از مشکلات مالی، با مشکل مواجه شوند. در بیشتر کشورهای جهان، از کره گرفته تا استرالیا و آلمان با تعدادی از مردم روبه‌رو هستند که درک خوبی از اصول و دانش مالی ندارند و به همین خاطر نیز متضرر می‌شوند.
سطح سواد مالی با توجه به سطح تحصیلات و سطح درآمد متفاوت است، اما شواهد نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان بسیار تحصیل‌کرده با درآمد بالا هم می‌توانند در مورد مسائل مالی به‌اندازه افرادی با تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر مشکل داشته باشند. تنها تفاوت این است که احتمالاً دسته دوم نسبت به یادگیری مقاومت بیشتری خواهند داشت. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) به یک نظرسنجی انجام‌شده در کانادا استناد کرد که نشان داد انتخاب سرمایه‌گذاری مناسب برای برنامه پس‌انداز بازنشستگی، بیشتر از مراجعه به دندانپزشک استرس‌زا است و دلیل این موضوع ابهام و عدم دانش افراد درباره مسیر پیش رویشان است.
به نظر می‌رسد کاهش یا فقدان سواد مالی در افراد موجب می‌شود تا برای کوچک‌ترین تصمیمات مالی فشار طاقت‌فرسایی را بر دوش بکشند. پنج گرایش زیر نشان‌دهنده اهمیت تصمیم‌گیری متفکرانه و آگاهانه در مورد امور مالی است:
سواد مالی بیشتر خود را در زمان بازنشستگی نشان می‌دهد. چند سال پیش، مطالعه‌ای از شرکت خدمات مالی TIAA-CREF نشان داد که افرادی که دارای سواد مالی بالایی نسبت به مسائل حوزه بازنشستگی هستند دو برابر بیش از افراد دارای سواد مالی ناکافی ثروت اندوخته می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، افرادی که سواد مالی کمتری دارند هزینه‌های بیشتری را بابت تصمیمات اشتباه خود می‌پردازند. این گروه همچنین سرمایه‌گذاری نمی‌کند، با بدهی و درک ضعیف از شرایط وام دچار مشکل می‌شدند.
و گرچه این ممکن است این مفهوم یک مشکل فردی به نظر برسد، اما از نظر ماهیت گسترده‌تر است و بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، روی کل جمعیت تأثیر دارد. تنها کاری که باید انجام دهیم این است که به بحران مالی سال ۲۰۰۸ نگاهی بیندازیم تا تأثیر سواد مالی را بر کل اقتصاد مشاهده کنیم. سواد مالی موضوعی است که پیامدهای گسترده‌ای برای سلامت اقتصادی دارد و پیشرفت در این موضوع می‌تواند راه را به سمت اقتصاد جهانی رقابتی و قدرتمند سوق دهد.
هرگونه پیشرفت در سواد مالی تأثیر عمیقی بر مصرف‌کنندگان و توانایی آن‌ها برای تأمین آینده خود خواهد گذاشت. روندهای اخیر این امر را بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد که مصرف‌کنندگان امور مالی اساسی را درک کنند زیرا از آن‌ها خواسته می‌شود تا بیشتر بار تصمیمات سرمایه‌گذاری را بر دوش کشند و لازمه این امر این است که محصولات و گزینه‌های پیچیده‌تر اقتصادی را رمزگشایی کنند. درست است که یادگیری امور مالی آسان نیست، اما پس از تسلط بر آن، نتایج بسیار درخشانی به دنبال خواهد داشت.
منبع: گروه پژوهشی صنعتی آریانا
