اگر در آزمایشگاه، مطب دندانپزشکی، بیمارستان یا مکان های مشابه کار می کنید، حتماً اصطلاح اتوکلاو را شنیده اید و شاید استفاده از اتوکلاو را تجربه کرده باشید.
اتوکلاو وسیله ای است که نه تنها در پزشکی و آزمایشگاه، بلکه در صنعت برای استریل کردن و ضد عفونی کردن و همچنین برای استریل کردن مواد و تجهیزات استفاده می شود.
زباله های عفونی نیز گاهی اوقات نیاز به ضد عفونی شدن قبل از دفع دارند. اتوکلاو کردن زباله های عفونی خطر آلودگی از جمع کننده های زباله در حین حمل و نقل و دفع را افزایش می دهد.
اگر کاربر، تکنسین یا اپراتوری که با اتوکلاو کار می کند، مراحل مختلف فرآیند اتوکلاو را درک کند، عملکرد بهتری خواهد داشت. به همین منظور در این مقاله قصد داریم شما را با دستگاه اتوکلاو و نحوه اتوکلاو آشنا کنیم.
برای دیدن انواع اتوکلاو کلیک کنید
از قرن شانزدهم، بخار آب برای از بین بردن بیماری ها و عفونت ها استفاده می شود. اما در سال 1879، چارلز چمبرلین اولین اتوکلاو را اختراع کرد. از آن زمان، اصول و روش های استریلیزاسیون با بخار تقریباً دست نخورده باقی مانده و تغییر چندانی نکرده است. در واقع، بیشتر پیشرفت‌های عمده در فناوری اتوکلاو به جای اصلاح فرآیند اتوکلاو بر نظارت بر ایمنی اتوکلاو متمرکز شده است.
همچنین ممکن است دلیل اتوکلاو برای شما جالب باشد. این یک کلمه فرانسوی است که از دو کلمه "auto" به معنای خودکار و "clvis" به معنای قفل کردن گرفته شده است. ترکیب این دو کلمه دستگاهی را توصیف می کند که با افزایش فشار به طور خودکار خود را قفل می کند.
اتوکلاو ها انواع مختلفی دارند، اما در واقع اصول کار همه یکسان است. اتوکلاوهای اداری معمولاً در آزمایشگاه ها استفاده می شوند، در حالی که اتوکلاوهای بیمارستانی اغلب بسیار بزرگ هستند. شکل 2 انواع متداول اتوکلاوها را نشان می دهد.
اصول کار همه اتوکلاوها، چه اتوکلاوهای رومیزی یا بزرگ که حتی به اندازه یک اتاق هستند، یکسان است. به این ترتیب ابتدا قفل می شود تا یک محفظه آب بندی شده تشکیل شود. سپس تمام هوای داخل محفظه با بخار آب جایگزین می شود.
سپس با توجه به پروتکل های مشخص شده و برنامه ای که به دستگاه داده شده است، بخار فشرده شده و فرآیند اتوکلاو در زمان مشخص شده انجام می شود.
مراحل اصلی اتوکلاو به صورت فنی در شکل 3 نشان داده شده است.
این مراحل عبارتند از:
1- شروع فرآیند اتوکلاو: روکش محفظه بسته شده و محفظه اتوکلاو توسط لوله هایی که اطراف آن را احاطه کرده اند گرم می شود.
2- تصفیه هوای محفظه با بخار (Purge Phase): در فرآیند استریلیزاسیون وجود هوا از نفوذ بخار به داخل تجهیزات یا مواد جلوگیری می کند و بنابراین استریلیزاسیون انجام نمی شود. بنابراین لازم است هوای داخل اتوکلاو با بخار آب جایگزین شود. در این مرحله بخار آب جایگزین هوای داخل اتوکلاو می شود و دما و فشار شروع به افزایش می کند.
لازم به ذکر است که تبادل هوای داخل محفظه اتوکلاو با بخار بسته به مواد و تجهیزات به روش های مختلفی صورت می گیرد که در جدول 2 ذکر شده است.
جدول ۲: روش‌های مختلف برای جایگزینی بخار با هوای درون محفظه
گراویمتری :
بخار از طریق دریچه هایی که در بالا یا طرفین محفظه اتوکلاو قرار دارند وارد محفظه می شود. با افزایش وزن هوا، به پایین محفظه می رود و از طریق دریچه به بیرون کشیده می شود. در واقع در این روش از هیچ ابزار مکانیکی برای تخلیه هوای داخل محفظه اتوکلاو استفاده نمی شود.
ظروف شیشه‌ای، کالاهای بسته‌بندی نشده، زباله‌های بهداشتی و تجهیزات غیر متخلخل
پیش خلاء :
هوا از طریق تجهیزاتی مانند پمپ خلاء، از محفظه خارج می‌شود و سپس بخار وارد محفظه میگردد. این روش باعث می‌شود تا بخار به مناطق متخلخل نفوذ کند.
کالاهای بسته‌بندی شده و تجهیزات و مواد متخلخل
مایعات :
همان روش گراویمتری اما با سرعت جایگزینی کندتر است.
محیط‌های کشت
3- مرحله تهویه یا Conditioning: گرم شدم فضای درون محفظه و افزایش فشار ادامه می‌یابد.
۴- گرم شدن محفظه یا Heat up: فشار و دما به حد مطلوب می‌رسند.
۵- شروع فرایند استریلازیسیون: زمان اتوکلاوو کردن از این لحظه محاسبه می‌شود.
۶- خروج بخار از محفظه (Exhaust Phase): فشار محفظه از طریق دریچه آزاد می‌شود.
۷- خشک کردن: تجهیزات در مدت زمان تعیین شده خشک می‌شوند و فضای داخلی به فشار محیط باز میگردد.
۸- ورود هوا به محفظه: محفظه‌ی اتوکلاو مجددا از هوا پر می‌شود.
۹- اتمام فرایند اتوکلاو: می‌توانید درب اتوکلاو را باز کنید. دقت داشته باشید که در این مرحله هنوز محتویات نسبتا گرم هستند.
اتوکلاو کاربردهای زیادی برای مراکز بهداشت عمومی، آزمایشگاه های بالینی، تحقیقات و میکروب شناسی دارد که در آنها عقیم سازی مهم است، مانند پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی. در این محیط ها به دلیل اهمیت رعایت بهداشت، ضدعفونی در هر شرایطی باید به بهترین شکل ممکن انجام شود.
اتوکلاو داخل یک محفظه بسته است و معمولاً در دمای بالای 100 درجه سانتیگراد کار می کند و در این زمان آب را به بخار تبدیل می کند. نکته مهم این است که برخلاف تصور رایج، اتوکلاوها فقط برای از بین بردن ویروس ها نیستند. اما به طور کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند، بنابراین برای استریل کردن پلاستیک های حساس مناسب است. به دلیل دمای بالا، از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا سایر مواد حساس استفاده نمی شود زیرا طعم و خواص مواد تغییر می کند.
اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. اتوکلاو همچنین برای فرآیندهای صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند استفاده می شود.
مشخصات فنی اتوکلاو آزمایشگاهی
در سایزهای 10 -25- 50-75 و 100 لیتری تولید میگردد
دستگاه تماما از جنس استیل میباشد( درب ، طوقه ، مخزن و کاور دستگاه )
مجهز به برد دیجیتال با تکنولوژی PWM
دارای سیستم مصرف بهینه انرژی با راندمان بالا و سیستم کنترل پسماند دمای المنت
مجهز به سیستم کنترل سطح آب الکترونیکی ( قطع برق المنت در زمان کمبود آب )
اتوکلاو دارای شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و گواهی صلاحیت عملکرد از کشور ایتالیا
گیره های نگهدارنده درب نشکن و آنتی باکتریال
اتوکلاو آزمایشگاهی با برد دیجیتال P.W.M دارای یکسال گارانتی و ده سال خدمات پس از فروش می باشد.
مشخصات فنی اتوکلاو بیمارستانی
اتوکلاو بیمارستانی به دو صورت تک درب دو درب و گراویتی تولید میگردد.
دارای برد الکترونیکی دیجیتال
دارای سیکل کاری در دمای 121 و 134 درجه سانتیگراد
دارای پرشر مکانیکی
توان مصرفی برق 12 کیلو وات، سه فاز
ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا ( فیلتر بیولوژی )
شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و گواهی صلاحیت عملکرد از کشور ایتالیا
ضخامت ورق 4 میلیمتردارای جکت با ضخامت ورق 4 میلی متر
در ابعاد 200 و 300 لیتری تولید میگردد
اتوکلاو بیمارستانی دارای 12 ماه گارنتی و ده سال خدمات پس از فروش می باشد.
دارای ایزو 13485 ( استاندارد مدیریت کیفیت تجهیزات پزشکی ) و ایزو 9001
مشخصات فنی اتوکلاو کلینیکال
اتوکلاو کلینیکال دارای درب تمام اتوماتیک و قابلیت باز شدن درب به صورت دستی
تمام استیل – بدنه ورق فولادی با رنگ الکترو استاتیک ضد خش
دارای برد الکترونیکی هوشمند تمام فارسی ( اعلام خطای دستگاه بر روی ال سی دی)
ورودی هوای اتاقک مجهز به فیلتر هپا
دارای خشک کن هیتری مجزا
قابلیت گزارش دهی از طریق کابل پرینتر و خروجی پورت USB
دارای سیکل سریع
دارای سنسور تشخیص کیفیت آب
دارای 5 سیکل کاری :
°Prion program 134 C° Quick Program 134 C
°Universal Program 134 C° Gentle Program 121 C
°Laboratory 121 C
دارای تست نفوذ پذیری بخار (B&D) و تست نشتی بخار (Vacuum Test)
دارای مولد بخار سریع Fast Steam Generator
شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و پمپ وکیوم کره ای با قدرت وکیوم 8/0 بار
دارای مهر استاندارد، ایزو 13485 ، ایزو 9001
مشخصات فنی اتوکلاو دندانپزشکی رومیزی
دارای درب تمام اتوماتیک و قابلیت باز شدن درب به صورت دستی
اتوکلاو دندانپزشکی دارای مخزن تمام استیل ، بدنه ورق فولادی با رنگ الکترو استاتیک ضد خش
دارای برد الکترونیکی هوشمند تمام فارسی ( اعلام خطای دستگاه بر روی ال سی دی)
اتوکلاو رومیزی دارای ۵ سیکل کاری :
Prion program 134c Quick Program 134c
Universal Program 134c Gentle Program 121c
Laboratory program 121 c
دارای تست نفوذ پذیری بخار (B&D) و تست نشتی بخار (Vacuum Test)
اتوکلاو دندانپزشکی دارای مولد بخار سریع Fast Steam Generator
ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا
دارای خشکن هیتری مجزا
شیر اطمینان ایتالیایی با گواهی CE و پمپ وکیوم کره ای با قدرت وکیوم ۰٫۸ بار
دارای مهر استاندارد، ایزو ۱۳۴۸۵ ، ایزو ۹۰۰۱ و تاییدیه اداره کل تجهیزات پزشکی
اتوکلاو دندانپزشکی رومیزی ، افقی، دیجیتال، کلاس B (درب برقی) دارای یکسال گارانتی و ده سال خدمات پس از فروش می باشد.
یکی از سوالات متداول در مورد استفاده از اتوکلاو نحوه اتصال به منبع تغذیه است. به طور معمول اتوکلاو با ولتاژ 220 ولت و 50 هرتز کار می کند، نوسانات 180 تا 220 ولت هیچ مشکلی در عملکرد اتوکلاو ایجاد نمی کند. توجه داشته باشید که اگر این تغییرات بیشتر از موارد فوق باشد باید ترانس مناسبی را در آنها قرار دهید. سیم کشی باید از سیم برق با قطر 2 میلی متر باشد.
برای تخلیه اتوکلاو باید درب دستگاه را باز کرده و سپس سینی را بردارید. حداکثر آب را در لبه بشقاب بریزید. تجهیزات را در اتوکلاو قرار دهید و در را ببندید. در این مواقع اگر دستگاه آب کافی نداشته باشد، خطایی بر روی صفحه نمایش ظاهر می شود که به معنای خاموش بودن LED آب است.
دکمه SET را فشار دهید. صفحه نمایش ساعت 3:00 بعد از ظهر می چرخد. برای ایجاد تغییرات با کلیدهای بالا و پایین، دوباره SET را فشار دهید. سپس SET را 3 بار فشار دهید تا به دما برگردد و آماده راه اندازی است و این زمان در حافظه ذخیره می شود. در این حالت، عنصر دستگاه روشن می شود. هنگامی که دمای واحد به 121.5 درجه سانتیگراد می رسد، نشانگرهای HEATER و WATER روشن می شوند.نشانگر HEATER خاموش می شود و زمان استریلیزاسیون به صورت معکوس شروع می شود. اگر می خواهید زمان استریل را ببینید، کلید TIME / DOOR را فشار دهید تا زمان باقیمانده استریل نمایش داده شود. پس از 15 ثانیه به صورت خودکار به حالت اولیه باز می گردد و دمای اتوکلاو را نمایش می دهد. وقتی زمان استریلیزاسیون LED سپری شد، بخاری خاموش می شود و عبارت end of sterile روی نمایشگر ظاهر می شود. در این حالت باید دکمه پاور را فشار دهید تا خاموش شود. شیر تخلیه بخار روی در را باز کنید تا بخار به طور کامل خارج شود و فشار روی درب به صفر برسد. در نهایت درب اتوکلاو را باز کنید.
چه مواردی را می توان اتوکلاو کرد
به طور کلی پاتوژن های کشت شده، سلول های انسان، حیوان و گیاه، مواد آلوده در مدفوع انسان و حیوان، فرآورده های خونی انسان و حیوان و غیره. را می توان اتوکلاو کرد. مواد عفونی باید جمع آوری و اتوکلاو شوند. توجه داشته باشید که مایعات عفونی نیز باید اتوکلاو شده و سپس در سیستم فاضلاب ریخته شوند.
مواد داخل اتوکلاو چگونه دفع می شود
مایعات عفونی را در داخل فاضلاب می ریزند. اما آگار آب شده در اثر اتوکلاو را نباید در فاضلاب ریخت. صبر کنید سرد شود سپس به عنوان زباله جامد آن را دفع کنید.
قیمت های اتوکلاو با توجه به نوع کاربرد و اندازه ی آن متفاومت می باشد. برای اطلاع از قیمت های دستگاه اتوکلاو تماس بگیرید.
مایعات عفونی به فاضلاب رها می شوند. اما آگار آب اتوکلاو شده نباید در فاضلاب ریخته شود. صبر کنید تا خنک شود و سپس آن را به عنوان زباله جامد دور بریزید.
قیمت اتوکلاو بسته به کاربرد و اندازه آن متفاوت است. برای اطلاع و بازدید قیمت اتوکلاو کلیک کنید.
