از دیرباز، انسان در جستجوی کالایی با ارزش برای مبادلات و معاملات خود بوده است. این مسیر از تبادل کالا، به سکه‌های طلا و نقره، و سپس به پول‌های کاغذی و نهایتا به ارزهای دیجیتال که جایگاه خود را در اقتصاد و معاملات پیدا کرده‌اند، تکامل یافته است. با پیشرفت فناوری، دولت‌ها توانستند واحدهای پولی معتبر با ویژگی‌های نسبتاً مطلوب را جایگزین سیستم‌های مالی سنتی کنند و تحولات عظیمی در اقتصاد هر کشور ایجاد نمایند.
ارز فیات چیست؟
امروزه هر کشور دارای واحد پولی مختص به خود است که مورد تایید و قبول مردم و دولت آن کشور می‌باشد. به این واحد پولی "ارز فیات" گفته می‌شود. در واقع، ارز فیات همان پولی است که در زندگی روزمره با آن سروکار داریم. با وجود ظهور و جایگاه ویژه ارزهای دیجیتال، همچنان ارز فیات یکی از پراستفاده‌ترین واحدهای پولی در جهان باقی مانده است.
ارز فیات، واحد پول رایج هر کشور است که بدون پشتوانه ذاتی و صرفاً به اعتبار دولت آن کشور، ارزش پیدا می‌کند. به این معنا که ذاتاً مانند طلا، نقره و سایر کالاهای گرانبها ارزشمند نیست و به خودی خود تکه‌ای کاغذ محسوب می‌شود. در واقع، این اعتبار دولت‌ها است که به تکه‌های کاغذی ارز فیات، ارزش می‌بخشد.
ارزش ارز فیات تابع قوانین و مقررات دولت آن کشور است. این ارزها همان اسکناس‌های رایج هستند که در سراسر دنیا برای مبادلات اقتصادی، معاملات تجاری، خرید و فروش کالا و سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارز فیات جایگزینی برای سیستم‌های مبتنی بر استاندارد طلا و پول کالایی است. کلمه "فیات" به معنای "حکم شده" است و به همین دلیل که این واحد پولی تحت نظارت و کنترل دولت‌ها است، به آن "فیات" گفته می‌شود. ارزهای فیات در حال حاضر، از جمله ارزهای اصلی در جهان به شمار می‌روند.
مزایا و معایب ارز فیات:
مانند هر نوع پول و ارز دیگری، ارز فیات نیز مزایا و معایبی دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
مزایای ارز فیات:
رایج و در دسترس بودن: ارز فیات در سراسر دنیا به عنوان رایج‌ترین واحد پولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دسترس بوده و در تمام دنیا رواج دارد.
عرضه نامحدود: ارز فیات به طور معمول در سراسر کشور به عنوان واحد پول برای تبادلات مورد قبول است. ارز فیات مورد اعتماد مردم هر کشوری است که به ثبات اقتصادی کمک می‌کند و از لحاظ عرضه محدودیتی ندارد.
مبادله آسان: پول فیات تبادلات تجاری و تراکنش‌های مالی را آسان‌تر کرده و از پیچیدگی‌های مرتبط با تبادل با ارزهای خارجی جلوگیری می‌کند.
هزینه کم: هزینه چاپ و تولید پول‌های کاغذی نسبت به طلا بسیار پایین‌تر است و به همین دلیل برای هر دولت مقرون به صرفه است.
کنترل دولت: این موضوع شاید یکی از معایب فیات باشد، اما یک مزیت هم حساب می‌شود، زیرا اگر این کنترل روی ارز فیات به درستی انجام گیرد، باعث کنترل نرخ بهره، نرخ تورم و بهبود وضعیت اقتصادی می‌شود.
کاربرد جهانی: در هر جایی می‌توان از ارز فیات استفاده کرد، به شرط تبدیل کردن آن به ارزهای دیگر، چون ارز فیات مورد پذیرش جهانی است.
انعطاف‌پذیری: یکی از دلایلی که دولت‌ها از ارز فیات به جای هر گونه ارزی استفاده می‌کنند انعطاف‌پذیری بیشتر پول فیات است که با حمایت از عرضه پول دولت به رشد اقتصادی یا رکود واکنش بهتری نشان دهد.
ذخیره‌سازی آسان: بر خلاف طلا و نقره و یا هر کالایی، ذخیره ارز فیات خیلی آسان‌تر است و می‌توان آن را به راحتی در بانک و یا موسسه‌ای ذخیره کرد.
معایب ارز فیات:
ایجاد تورم: اگر دولت بیش از حد پول را چاپ و به اقتصاد تزریق کند، ممکن است تورم افزایش یابد و ارزش پول فیات کاهش یابد.
وابستگی به دولت: استفاده از ارز فیات به معنای وابستگی به تصمیمات و عملکرد دولت است. اگر دولت ناکارآمد یا ناپایدار باشد، ممکن است شهروندان تحت تاثیر قرار گیرند، زیرا این پول ارزش ذاتی ندارد و پشتوانه آن اقتصاد یک کشور است
