گروهی از ایرانیان مقیم ایالات متحده در حال راه‌اندازی پلتفرمی هستند که با فناوری بلاک چین می‌تواند صنعت چاپ و نشر کتاب را متحول سازد.
افسانه گیلگمش نخستین اثر ادبی مکتوب تاریخ بشر است. در این میان، پلتفرم جدیدی با نام «گیلگمش» (Gilgamesh) به دنبال ایجاد یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز و دربردارنده همه فعالان صنعت چاپ و نشر است و می‌خواهد ضمن ایجاد شفافیت، موانع ناشی از ساختارهای متمرکز در این صنعت را از بین ببرد. در واقع گیلگمش به دنبال توزیع دانش به شکلی عادلانه است.
صنعت نشر در حال حاضر ساختاری متمرکز دارد. ناشران به عنوان واسطه‌ای قدرتمند در این صنعت حضور دارند و اصلی‌ترین تصمیم‌گیرنده درباره قابلیت نشر یا عدم نشر یک اثر به شمار می‌روند. همچنین ناشران بخش قابل توجهی از حقوق معنوی کتاب را در دست دارند و به همین دلیل از قدرت چانه‌زنی بالایی در مذاکره با پدیدآورندگان کتاب برخوردارند.
از آنجا که ناشران به عنوان واسطه بین نویسندگان و خوانندگان عمل می‌کنند، نویسندگاه معمولا ارتباط مستحکمی با مخاطبان خود ندارند. همچنین هزینه‌های ناشر-مولفی (انتشار کتاب توسط خود پدیدآورنده) نیز بسیار بالاست و عدم آشنایی بیشتر پدیدآورندگان با این فرآیند نیز دردسرهای خود را دارد. هزینه بالای ناشر-مولفی نیز از دیگر موانعی است که پدیدآورندگان آثار مکتوب را از این شیوه منصرف می‌سازد. در نتیجه، پناه بردن به فرآیند سنتی نشر کتاب تنها راه پیش روی بسیاری از نویسندگان به شمار می‌رود.
از آنجا که وزن ناشران در ارتباط ناشر با نویسنده پررنگ‌تر است، درآمد نویسنده از این همکاری چندان بالا نیست.
شرکت سکیرال (Skiral) به دنبال راه‌حلی برای این مساله است و قرار است پلتفرم گیلگمش را برای اندروید و iOS طراحی کند. گیلگمش یک پلتفرم شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین ویژه نویسندگانی است که به دنبال خدمات نشر (با کیفیت بالا) و نیز تبلیغات مستقیم روی یک اولیکیشن اجتماعی هستند و در عین حال بخواهند حقوق معنوی (کپی رایت) نوشته خود را همچنان حفظ کنند. گیلگمش تمرکززدایی و حفظ حریم حصوصی کاربران را از طریق فناوری بلاک چین، IPFS، گیل (GIL) و توکن ERC 20 و بر روی پلتفرم اتریوم به انجام می‌رساند.
پلتفرم اتریوم به خاطر دادن امکان راه‌اندازی برنامه غیرمتمرکز (dApp) ساختاری بسیار خوب برای گیلگمش است.
گیلگمش در دو نسخه افلاطون (Plato) و هومر (Homer) منتشر شده است. نسخه «افلاطون» یک پلتفرم شبکه اجتماعی است که به نویسندگان و نیز خوانندگان امکان تعامل را می‌دهد. همچنین خوانندگان کتاب می‌توانند نویسندگان مورد علاقه خود را دنبال کرده، نظرات و دیدگاه‌های خود را درباره کتاب‌هایی که می‌خوانند نوشته و کتاب‌های مورد علاقه خود را به پروفایل‌شان اضافه کنند. این اپلیکیشن به کاربرانی که فعالیت مثبت و سازنده دارند، پاداشی در قالب توکن گیل می‌دهد.
در نسخه «هومر» نیز نشر کتاب از طریق سامانه IPFS صورت می‌گیرد. IPFS یک سامانه توزیع فایل است که از رمزنگاری برای حفظ امنیت و نیز تضمین اصالت فایل استفاده می‌کند. فایل‌های توزیع شده در شبکه دارای یک لینک است که اصالت فایل را نشان می‌دهد و در عین حال، امکان مخفی ماندن هویت کاربران را نیز در فرآیند نشر فراهم می‌سازد. در واقع IPFS ضمن ایجاد فرصت تعامل نویسنده با مخاطب، از حقوق نویسنده نیز حفاظت می‌کند.
گفتنی است استفاده از فناوری بلاک چین برای تولید محتوا و حفظ حقوق پدیدآورنده از رویکردهای نوین دنیا به شمار می‌رود که توجه بسیاری را نیز به خود جلب کرده است.
منبع: ارزنگار
