طبق آخرین تحقیقات انجام شده در حدود هشتاد درصد موارد قد افراد توسط توالی های DNA به ارث رسیده تعیین می شود. اما اینکه کدام ژن ها مسئول هستند در مرحله تحقیقات است و در برخی موارد عنوان شده DNAموجود در میتوکندری نیز در تعیین قد موثر است. اگر به دنبال یافتن میزان تاثیر ژنتیک بر قد هستید، همراه ما باشید.
به طور کلی ژنتیک تأثیر قابل ملاحظه‌ای در تعیین قد فرد دارد. ژن‌هایی که از طریق وراثت به فرد انتقال داده می‌شوند، عواملی مانند ارتباطات بین سلولی، تولید هورمون‌ها، و تأثیرات روی بافت‌های استخوانی
را کنترل می‌کنند که در نهایت به افزایش قد فرد منتهی میشود. با این حال، همچنین عوامل محیطی مانند تغذیه، فعالیت فیزیکی و شرایط زیستی نیز می‌توانند بر رشد و توسعه قد تأثیرگذار باشند.
ژن‌هایی که بر رشد و افزایش قد تأثیر می‌گذارند می‌توانند شامل ژن‌های مرتبط با تولید هورمون رشد (GH)، فاکتورهای رشد مانند IGF-1، ژن‌های کنترل کننده سلامت و قدرت استخوان‌ها، و همچنین ژن‌های مرتبط با توسعه بافت‌های استخوانی باشند. این ژن‌ها در کنترل رشد و توسعه قد انسان نقش مهمی دارند و تغییرات در آنها می‌تواند به شکل متناسب با افزایش یا کاهش قد فرد تأثیر بگذارد.
ارث رسیدن قد از والدین به فرزندان از طریق یک فرآیند ژنتیکی پیچیده صورت می‌گیرد. ژن های مختلفی که مرتبط با رشد و توسعه قد هستند، از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شوند. هر فرد از هر والد یک نسخه از هر ژن را به ارث می‌برد، بنابراین قد فرزندان نهایی ترکیبی از ژن های والدین خود خواهد بود. عواملی مانند ژن‌های مرتبط با هورمون رشد (GH) و فاکتورهای رشد مانند IGF-1 از جمله عوامل موثر در این فرآیند هستند. در این خصوص می تواند اطلاع از انواع نحوه توارث بیماری ژنتیکی به شما کمک کند تا متوجه نحوه انتقال ویژگی های ژنتیکی شوید.
از آنجا که قد توسط انواع ژن های مختلف تعیین می شود، پیش گویی دقیق اینکه قد نهایی یک کودک چه خواهد شد بسیار سخت است. علاوه بر تاثیر عوامل ژنتیکی در قد نهایی ، فاکتورهای محیطی نظیر وضعیت تغذیه ای مادر طی بارداری ، سیگار کشیدن مادر و تغذیه در کودکی و مراقبت های درمانی و پزشکی در افزایش قد موثرند.
پیش‌بینی ژنتیکی قد فرزند می‌تواند از طریق تحلیل ژنتیکی و مطالعه نمونه‌های ژنتیکی والدین انجام شود که شامل بررسی ژن‌های مرتبط با تنظیم رشد و توسعه قد است که از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند. با استفاده از روش‌های ژنتیکی مختلف مانند ژنومیک و آنالیز SNPها (تغییرات یک نوع تک نوکلئوتیدی در ژنوم)، می‌توان پتانسیل قد فرزند را پیش‌بینی کرد. این پیش‌بینی‌ها با در نظر گرفتن عوامل محیطی نیزبهبود می‌یابد، اما باید توجه داشت که پیش‌بینی ژنتیکی تنها یک محتمله و قطعیت آن ممکن است متفاوت باشدرژیم غذایی افزایش قد
رژیم غذایی موثر جهت افزایش قد شامل مصرف رژیم حاوی مواد پروتئینی نظیر مصرف گوشت ، مرغ و غذای دریایی و حبوبات و آجیل ها و غذاهای غنی از کلسیم توصیه می شود. همچنین خواب کافی و ورزش منظم در افزایش قد موثر می باشند..
درمان کوتاهی قد ژنتیکی یک رویکرد درمانی است که بر اساس تغییرات ژنتیکی انجام میشود تا قد فرد را افزایش دهد. این روش ممکن است شامل استفاده از تکنولوژی‌های مختلفی مانند ترکیبات آمینو اسیدی، هورمون‌ها یا فاکتورهای رشد باشد.
هدف اصلی این درمان، تحریک رشد استخوان‌ها و بافت‌های مرتبط با رشد قد است. با این حال، باید توجه داشت که هنوز تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام نشده و مواردی از جمله اثربخشی، ایمنی و عوارض جانبی احتمالی هنوز باید مورد ارزیابی قرار گیرند.
قد، یک ویژگی چندژنی است، به این معنی که توسط چندین ژن مختلف کنترل میشود. این ژن‌ها معمولاً در مسیرهای رشد استخوان و غضروف نقش دارند. تنوع ژنتیکی در این ژن‌ها می‌تواند منجر به تفاوت‌های قابل توجهی در قد شود.
ژن‌های اصلی: برخی از ژن‌ها نقش برجسته‌تری در تعیین قد دارند. به عنوان مثال، ژن‌های مربوط به تولید هورمون رشد (GH) و گیرنده‌های آن، تاثیر مستقیمی بر رشد استخوان‌ها دارند.
ژن‌های دیگر: صدها ژن دیگر نیز با قد مرتبط هستند، از جمله ژن‌هایی که در متابولیسم کلسیم، ویتامین D و سایر مواد مغذی ضروری برای رشد استخوان نقش دارند.
وراثت‌پذیری، معیاری است که نشان می‌دهد چه مقدار از تفاوت‌های قد در یک جمعیت، به تفاوت‌های ژنتیکی نسبت داده میشود. برای قد، وراثت‌پذیری بالایی وجود دارد، معمولاً بین 70٪ تا 80٪. این بدان معناست که ژنتیک نقش غالب را در تعیین قد فرد ایفا می‌کند.
دانشمندان تخمین زده اندکه حدود 80 % از قد افراد توسط اختلافات توالی DNA به ارث رسیده تعیین میشود، اما اینکه کدام ژن‌ها مسئول هستند و برای اثرگذاری بر قد چه می‌کنند فقط تا حدی شناخته شده است. برخی جهش‌های ژنیِ نادر دارای اثرات شدیدی بر قد هستند برای مثال گونه‌های ژن ) FGFR3( که سبب آکندروپلازی، یک بیماری نادر که با قامت کوتاه مشخص میشود.
علاوه بر ژن FGFR3 محققان صدها ژن دیگر را شناسایی کرده اند که در ناهنجاری‌های نادری که اثرات شدید بر قد دارند دخیل هستند. این ژن‌ها و بیماری‌های که ایجاد می‌کنند عبارتند از FBN1:
دیسپلازی اکرومیکریک، دیس پلازی گلئوفیزیک، سندرم مارفان GH1 نقص هورمون رشد ایزوله شده و EVC، سندرم الیس وان کره ولد، دیس استوزیس اکروفاشیال ویر و GPC3 (سندرم سیمپسون-گلابی-بهمل). با مطالعه‌ی اثرات شدیدی که نسخه‌های تغییر یافته این ژن‌ها بر قد دارند، دانشمندان امیدوارند در مورد اثرات متقابل پیچیده میان این ژن‌های دخیل در قد طبیعی به درک بهتری برسند. برخی ژن‌ها مانند ACAN حاوی تغییرات نادری هستند که سبب ناهنجاری‌های رشدی شدید شده و همچنین تغییراتی که با اثرات خفیف تر بر قد افراد مشکلاتی در سلامت ایجاد نمی‌کند. شناسایی سایر ژن‌های مربوط به قد و تغییرات ژنتیکی با اثرات بزرگ یا کوچک، یک حوزه فعال از تحقیقات ژنتیک به شمار می رود.
از آنجا که قد توسط انواع ژن‌های مختلف (یک الگوی وراثتی به نام وراثت چند ژنی) تعیین میشود، پیش گویی صحیح اینکه یک کودک چه قدی خواهد داشت دشوار است. وراثت این تغییرات از یک والد به توضیح این سوال که چرا کودکان معمولا تا حدود قد والدینشان رشد می‌کنند کمک می‌کند، اما ترکیبات مختلفی از تغییرات می‌توانند سبب شود خواهر و برادرها قدهای متفاوتی داشته باشند. قد توسط سایر مکانیسم‌های زیست شناسی (نظیر هورمون ها) که همچنین آنها نیز توسط ژنتیک تعیین می‌شوند متاثر میشود، هرچند نقش این مکانیسم‌ها کاملا شناخته شده نیست.
علاوه بر تعیین کننده‌های ژنتیک و زیست شناختی، قد همچنین توسط فاکتورهای محیطی شامل وضعیت تغذیه ای مادر طی بارداری، سیگاری بودن یا نبودن، و مواجهه او با مواد مخاطره آمیز متاثر میشود. یک کودک فعال، سلامت و با تغذیه خوب احتمال دارد که فرد بالغ بلند تری شود نسبت به کودکی با تغذیه ضعیف، بیماری‌های عفونی یا مراقبت‌های سلامت ناکافی. فاکتورهای اقتصادی اجتماعی نظیر درآمد، تحصیل، شغل نیز بر قد موثر است. در برخی موارد قومیت در قد بالغین نقش دارد، اما مطالعات روی خانواده‌های مهاجرین نشان داده که جابجایی به یک کشور با دسترسی بهتر به غذا و مراقب‌های درمانی و فرصت‌های شغلی می‌تواند تا حد بر قد نسل بعدی زیادی اثر بگذارد، این امر نشان می‌دهد که برخی اختلافات قدی بین قومیت‌ها با فاکتورهای غیر ژنتیکی توضیح داده می‌شوند.
در حالی که ژنتیک نقش اصلی را ایفا می‌کند، عوامل محیطی نیز می‌توانند بر قد تاثیر بگذارند.
این عوامل شامل:
تغذیه: تغذیه مناسب، به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی، برای رشد استخوان و رسیدن به پتانسیل قد ژنتیکی ضروری است. کمبود مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D و پروتئین می‌تواند رشد را کند کند.
شرایط بهداشتی: بیماری‌ها و عفونت‌های مزمن می‌توانند رشد را مختل کنند. شرایطی مانند سوء تغذیه، بیماری‌های گوارشی و اختلالات هورمونی می‌توانند بر قد تاثیر منفی بگذارند.
عوامل اجتماعی-اقتصادی: دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، تغذیه مناسب و شرایط زندگی سالم نیز می‌تواند بر قد تاثیر بگذارد.
اثر متقابل ژن-محیط: تعامل پیچیده‌ای بین ژن‌ها و محیط وجود دارد. به عنوان مثال، یک فرد با پتانسیل ژنتیکی بالا برای قد، اگر در محیطی با تغذیه نامناسب بزرگ شود، ممکن است به قد کامل خود نرسد.
قد افراد تا حد زیادی تحت تأثیر ژنتیک قرار دارد، به‌طوری‌که ژن‌های به ارث رسیده از والدین نقش اصلی را در تعیین قد نهایی ایفا می‌کنند. بااین‌حال، عوامل محیطی مانند تغذیه، ورزش و سلامت کلی نیز می‌توانند بر رشد قد تأثیر بگذارند. اگرچه امکان تغییر ژنتیک وجود ندارد، اما داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند به دستیابی به بیشترین پتانسیل رشد قد کمک کند.
