اتاق تمیز (cleanroom) محیطی با آلودگی کنترل‌شده است که در آن میزان گرد و غبار، ذرات میکروسکوپی، آلاینده‌های شیمیایی، باکتری‌ها و سایر آلودگی‌ها به شدت کاهش یافته است. این فضاها برای کاربردهای مختلفی از جمله تولید تجهیزات الکترونیکی حساس، قطعات نوری، دستگاه‌های پزشکی، مواد زیستی و فرآیندهای تحقیقاتی با حساسیت بالا مورد نیاز هستند.
چند ویژگی مهم یک اتاق تمیز عبارتند از:
سیستم فیلتراسیون هوا (HEPA): این سیستم قلب تپنده‌ی یک اتاق تمیز است. فیلترهای هوا با کارایی بالا (HEPA) ذرات معلق در هوا را تا ابعاد بسیار کوچک (حدود 0.3 میکرون) به دام می‌اندازند. هوای ورودی به اتاق تمیز از چندین مرحله فیلتراسیون عبور می‌کند تا اطمینان حاصل شود که سطح آلودگی در حد قابل قبولی پایین باقی می‌ماند.
فشار هوا مثبت: اتاق‌های تمیز معمولاً دارای فشار هوای کمی بالاتر نسبت به محیط اطراف هستند. این فشار مثبت به جلوگیری از ورود هوای آلوده از طریق درزها و شکاف‌ها به داخل اتاق کمک می‌کند.
کنترل دما و رطوبت: دما و رطوبت در اتاق تمیز به دقت کنترل می‌شوند تا از تداخل با فرآیندها و عملکرد تجهیزات حساس جلوگیری شود. سطوح بالای رطوبت می‌تواند منجر به آسیب رساندن به قطعات الکترونیکی و همچنین رشد باکتری‌ها شود. برعکس، رطوبت بسیار کم نیز می‌تواند باعث ایجاد الکتریسیته ساکن شود.
پوشش دیوار، کف و سقف: دیوارها، کف و سقف اتاق تمیز معمولاً از مواد صاف و غیرقابل نفوذ مانند اپوکسی یا فولاد ضد زنگ ساخته شده‌اند. این مواد به سهولت تمیز کردن و ضدعفونی کردن فضا کمک می‌کنند و از تجمع آلودگی جلوگیری می‌نمایند.
دوش هوا و اتاق دوش (Air Shower & Gowning Room): قبل از ورود به اتاق تمیز، پرسنل باید از دوش هوا عبور کنند. دوش هوا جریانی از هوای فیلتر شده با فشار بالا را بر روی فرد و لباس‌های او می‌دمد تا ذرات آلوده را از بین ببرد. همچنین، پرسنل باید در اتاق دوش لباس‌های مخصوص تمیز و بدون پرز را پوشیده و از کلاه، ماسک و کفش مخصوص استفاده کنند.
سیستم مانیتورینگ (پایش): غلظت ذرات، فشار هوا، دما و رطوبت در اتاق تمیز به طور مداوم توسط حسگرهای مختلف پایش می‌شود. این داده‌ها در یک سیستم مرکزی ثبت شده و مورد بررسی قرار می‌گیر گیرند تا اطمینان حاصل شود که شرایط محیطی در محدوده قابل قبولی باقی می‌مانند.
تجهیزات اتاق تمیز:
تجهیزات مورد استفاده در اتاق‌های تمیز برای انجام فعالیت‌های خاص و برآورده کردن الزامات مختلف آن فضا طراحی شده‌اند. برخی از تجهیزات رایج در اتاق‌های تمیز عبارتند از:
کابینت ایمنی زیستی (BSC): کابینت ایمنی زیستی (Biological Safety Cabinet) محیطی ایزوله و با فیلتر هوا است که از پرسنل و محیط زیست در برابر عوامل بیولوژیکی خطرناک محافظت می‌کند. این کابینت‌ها در فرآیندهای مرتبط با باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر پاتوژن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ایستگاه لحیم کاری: ایستگاه لحیم کاری (Soldering Station) برای اتصال اجزای الکترونیکی با استفاده از لحیم استفاده می‌شود. این ایستگاه‌ها معمولاً مجهز به کنترل دما دقیق و سیستم تهویه مناسب برای حذف دود ناشی از لحیم کاری هستند.
میکروسکوپ: میکروسکوپ‌ها برای مشاهده اجزای ریز و بررسی جزئیات قطعات در حال کار ضروری هستند. انواع مختلفی از میکروسکوپ‌ها مانند میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی در اتاق‌های تمیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تجهیزات اندازه‌گیری: انواع مختلفی از تجهیزات اندازه‌گیری مانند کولیس، میکرومتر، ضخامت‌سنج و دستگاه‌های اندازه‌گیری ابعاد دقیق برای اطمینان از کیفیت محصولات ساخته شده در اتاق تمیز به کار می‌روند.
آشناتک ارائه دهنده سرویس های تجهیزات اتاق تمیز برای صنایعی که به دقت و کیفیت بالایی نیاز دارند، . کنترل ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها ، و همچنین کاهش آلودگی های محیطی در صنایع دارویی
