کتاب «ما ایرانیان» نوشته آقای مقصود فراستخواه است که توسط نشر نی منتشر شده است. به گفته نویسنده، بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان در سال 1386 از من دعوت کرد سلسله بحثهایی را دربارهی خلقیات ایرانی به صورت هم اندیشی ارائه دهم. طی سه سال هر ماه یک نشست و در مجموع بیست و چند جلسه در حسینیه ارشاد برگزار شد. کتاب مجموعه بحثهای اینجانب است که به طور ماهیانه تحریر میشد و در اختیار جمع قرار میگرفت. در این کتاب خلقیات ایرانیان، ضعفها و راه حلهای رفع آن با نگاهی علمی مورد واکاوی و مطالعه قرار گرفته است. این کتاب در 8 فصل و 263 صفحه چاپ شده است.
آیا خلقیات ما ایرانیان ضعفهایی دارد؟ در پاسخ به این سوال 96درصد از جامعه آماری متشکل از هیئت علمی و گروهی از نخبههای کشور پاسخ مثبت دادهاند. مشکل کجاست؟ ضعف فرهنگ کار جمعی، انتقاد ناپذیری، رودربایستی، عدم شفافیت، خودمحوری، غلبه احساسات بر خرد ورزی، رواج دروغ و رفتارهای غیرقابل پیشبینی
جامعهای که یک سوی آن اوج مصرف گرایی است و سوی دیگر آن حضیض فقر است، چگونه میتواند جامعهای اخلاقی باشد؟در چنین جامعهای گروهها و طبقات نسبت به هم بیگانه، بیاعتنا و یا از هم متنفرند و سخن گفتن از عدالت اغلب متظاهرانه و یا حتی عوام فریبانه است.
اخلاق یک دستورالعمل دولتی از بالا نیست، یک حس اجتماعی از درون است؛ نوعی وجدان جمعی و نوعی آگاهی وفاق آمیز و رضایت بخش جمعی است. وقتی در کوچه و خیابان یک برگ کاغذ را در دست میگیریم و دنبال سطل زباله میگردیم در واقع در یک آگاهی جمعی شراکت داریم.
در سال 1971 تحقیقی در ایران صورت پذیرفت که نشان میداد کسانی که در مقامات بالای لشکری و کشوری فعالیت میکنند چقدر احساس ضعف و بی قدرتی دارند! در جامعهای که هرکس فقط به فکر این است که برای منافع و مصالح فردی خویش کار بکند، منافع عمومی همهی جامعه بر زمین میماند.
ما ایرانیان کارهایی در زندگی روزمره با دیگران میکنیم و خلقیاتی داریم که میدانیم خوب نیست ولی در دل میگوییم چارهای جز آن نیست. به عبارت دیگر زمین بازی ما پر از دو راهی های میان فضیلت و بلاهت است.