من تقریباً ده ساله دارم تو شرکتهای مختلف کار میکنم — از استارتاپهایی که تو خونهی تبدیلشده به دفتر بودن، تا شرکتهای بزرگ با اتاق جلسه و کارت ورود و خروج.
تجربهی کار تو محیطهای متفاوت به من یاد داد که صرفنظر از حوزه و عنوان شغلی، یهسری رفتار و مهارت هستن که همیشه باعث میشن حرفهای به نظر بیای.
میخوام چیزایی رو بگم که خودم با آزمون و خطا فهمیدم، نه از کتاب مدیریت منابع انسانی!
این مهارتها اون چیزاییان که نمیتونی تو رزومه بنویسی ولی بقیه سریع حسش میکنن.
واقعیتش اینه که تو محیط کار ایران، «حرفهای بودن» بیشتر از اینکه به مدرک یا دانش فنی مربوط باشه، به طرز رفتار و ارتباط آدم برمیگرده. پس به جای اینکه بچسبین به مدرک گرفتن از این و اون، روی مهارتهای نرم و لطیفتون کار کنین.
یادمه یه همکار داشتم که هر کاری رو عالی انجام میداد، ولی چون لحنش تند بود و وسط حرف بقیه میپرید، هیچکس دوست نداشت باهاش کار کنه.
در عوض یه نفر دیگه بود که شاید تجربهش کمتر بود، اما همیشه با احترام و آرامش حرف میزد. حدس بزن کی بیشتر رشد کرد؟ دقیقاً اون دومی.
حتی یه «سلام وقتتون بخیر» ساده گاهی بیشتر از یه گزارش کامل اثر میذاره.
هممون روزایی داشتیم که عصبی بودیم یا از یه تصمیم ناراحت شدیم، ولی اون لحظهای که جلوی خودمون رو میگیریم و با آرامش جواب میدیم، همونجاست که حرفهای بودنمون معلوم میشه.
یه بار تو جلسهای با مدیرم بحثم بالا گرفت، ولی فقط گفتم: «اجازه بدید بعد از جلسه راجع بهش صحبت کنیم». بعدها خودش گفت اون رفتارم براش خیلی محترم بود.
اینو شاید سلیقهای بدونی، ولی نظر شخصی من اینه که آرایش خیلی غلیظ یا تیپ خیلی غیررسمی معمولاً حرفهای به نظر نمیاد. تو همون حد تمیز، مرتب و هماهنگ بودن کافیه.
یه کفش براق، مانتوی اتوکشیده، بوی ملایم عطر همین چیزای ساده باعث میشن تو اولین برخورد جدیتر گرفته شی.
یادمه تو یکی از شرکتها، همیشه میگفتم «تا عصر میفرستم» ولی خودم میدونستم شاید نرسم. یهبار یه مدیر باتجربه گفت: «قولی بده که مطمئنی انجام میدی، نه قولی که قشنگه.» از اون به بعد یاد گرفتم اگه واقعاً وقت ندارم، بگم «تا فردا ظهر تحویل میدم» و واقعاً هم بفرستم. همین باعث شد بقیه روی حرفم حساب کنن.
تو ایران، خیلی وقتا کسی ازت گزارش نمیخواد ولی اگه خودت داوطلبانه یه خلاصه بنویسی — مثلاً «کارهای انجامشدهی این هفته»، به شدت وجههت بالا میره.
من تو یکی از تیمها هر جمعه یه پیام کوتاه تو گروه میفرستادم:
«کارهای انجامشده: فلان، فلان. موارد باقیمونده: فلان. نیاز به تصمیم مدیر: فلان.»
مدیرم یهبار گفت: «همین کار باعث شده مطمئن باشم کارها پیش میره.»
این شاید سختترین بخش حرفهای بودنه، ولی یکی از قشنگترینهاش هم هست. همهمون اشتباه میکنیم، اما اینکه فرار نکنی و گردن بگیری خیلی ارزش داره.
من یهبار اشتباهی باعث شدم ایمیل اشتباهی برای یه مشتری ارسال بشه؛ میتونستم بگم «سیستم مشکل داشت»، ولی گفتم «این اشتباه از سمت من بوده و اصلاحش میکنم». برخلاف تصورم، مدیرم ناراحت نشد؛ گفت: «اتفاق میافته، همین که مسئولیتشو پذیرفتی یعنی میشه رویت حساب کرد.»
از اون روز فهمیدم "گردنگیری" تو اشتباهات، یکی از حرفهایترین کارهای دنیاست.
اینا همون چیزاییان که یادگرفتنیان، ولی باور کن همون ابزارهای ساده مثل Excel یا Google Drive اگه درست و منظم استفاده بشن، تأثیرشون از دهتا نرمافزار خاص بیشتره.
تسلط به Word، Excel و PowerPoint تقریباً ضروریه.
Excel فقط برای حسابدارها نیست؛ من خودم بارها ازش برای برنامهریزی، گزارشهفتگی یا حتی کنترل زمانبندی پروژه استفاده کردم.
همینکه بتونی نمودار درست کنی یا Pivot Table بسازی، برای خیلیها نشونهی تسلط و دقت حساب میشه.
Google Drive، Docs و Sheets نجاتدهندهان.
من یهبار فایل گزارش رو اشتباهی حذف کردم، ولی چون تو Drive بود، از Version History برش گردوندم.
اگه بلد باشی چطوری پوشهها رو سازماندهی و دسترسیها رو تنظیم کنی، حرفهای بودن خودت رو نشون دادی بدون اینکه حرف بزنی.
حتی اگه مدیر پروژه نیستی، بلد بودن Trello، Asana یا Notion یه امتیاز بزرگه.
یهبار تو یه تیم ما کسی نبود تسکها رو پیگیری کنه، من داوطلب شدم یه برد ساده تو Trello درست کنم.
از اون روز به بعد، همه برای برنامهریزی هفته پیش من میاومدن — در حالیکه هیچ عنوان رسمی مدیریتی نداشتم.
یه گزارش خوب یعنی بتونی بگی چی انجام شده، چه نتیجهای داده و قدم بعدی چیه.
من معمولاً برای پروژهها یه گزارش خیلی ساده تو گوگل داکس درست میکنم با سه تیتر ثابت:
✅ انجامشده
⚙️ در حال انجام
🚀 مرحله بعد
همین قالب ساده باعث شد مدیرم خیلی با گزارشهام حال کنه و منو آدم حرفهایی بدونه.
در نهایت، حرفهای بودن یعنی ترکیب ادب، نظم و مهارت واقعی. لازم نیست حتما مدیر باشی تا حرفهای به نظر بیای؛ گاهی یه رفتار کوچک مثل بهموقع فرستادن یه فایل، پذیرفتن اشتباهت، یا لحن محترمانه در پاسخ به یه انتقاد، بیشتر از صد تا مدرک اثر داره.
حرفهای بودن یعنی جدی گرفتن خودت و احترامی که به بقیه نشون میدی.
