تاریخچه سفالگری

برای اولین بار مردم شرق آسیا یعنی کشورهای چین و ژاپن حدود 14000 سال پیش از میلاد مسیح، خیلی قبل از آنکه کشاورزی و کشت و کار را آغاز کنند، به ساخت ظروف با استفاده از گل رُس مشغول شدند. ظروف سفالی اولیه به وسیله ایجاد یک سوراخ داخل یک گلوله ی گلی و یا با شکل دهی گل به صورت یک رشته ی مار مانند، و قرار دادن رشته به شکل مارپیچ و لایه به لایه روی هم ساخته می شدند. ممکن است در ابتدا ظروف را به صورت سبد های حصیری تهیه کرده؛ و روی حصیر را با استفاده از گل مسدود کرده باشند تا به این نتیجه برسند که می توان با استفاده از گل ظروف بهتری ایجاد نمود.

تعریف سفال و سفالگری

به اشیاء ساخته شده از گل پخته شده، سفال گویند و سفالینه همان سفال ساخته شده است. به هنرمند سازنده سفال، سفالگر گفته می شود و سفالگری صنعتی است آمیخته به هنر که منجر به تولید سفالینه می شود. با توجه به این که مواد اولیه سفالگری همان خاک، آب و آتش است می توان تصور کرد که؛ در تمام مناطق و سرزمین های مسکونی مواد اولیه سفالگری وجود داشته و بشر از سال های دور به این صنعت روی آورده است. سفالگری نشانه ای از زندگی اجتماعی و تمدن بشری است. و هر سرزمین و ملتی با توجه به آداب و رسوم خود، از نشانه ها، اشکال و تزئینات ویژه ای برای جلوه دادن به سفال استفاده کرده است.

در ژاپن اولین ظروف سفالی به منظور ذخیره سازی مواد غذایی و دفن در خاک تهیه شد، یک دلیل برای ساخت ظروف سفالی این است که برای تهیه سس ماهی و حفظ آن از ترش شدن استفاده می کردند، آنها برای این منظور ماهی را در این ظروف گذاشته و دفن می کردند تا با فرآیند تخمیر به سس ماهی تبدیل شود. احتمالاً چند هزار سال بعد در آمریکا هم مردم به همین علت شروع به ساخت ظروف سفالی کردند. حدود 5500 سال پیش از میلاد مسیح در برزیل افرادی می زیستند که از ماهی و سخت پوستان تغذیه می کردند، به احتمال قوی همین افراد به منظور تخمیر ماهی و تهیه سس از آن ساخت و تهیه ظروف سفالی را آغاز نمودند.

استفاده از ظروف سفالی از برزیل شروع شد و کم کم و به تدریج تا شمال آمریکا مرسوم شد. در حدود 6000 سال پیش از میلاد مسیح یعنی در ابتدای دوره نو سنگی، استفاده از سفالگری از سمت شرق آسیا به غرب آسیا گسترش یافت و سپس به منطقه بین النهرین و مدیترانه شرقی و پس از آن نیز تا آفریقای شمالی امتداد پیدا کرد.
احتمالاً مردم غرب آسیا و آفریقا زمانی که آغاز به حرفه کشاورزی کردند، از سفالگری به عنوان راهی برای نگهداری امن و صحیح دانه ها استفاده می کردند. ولی همچون مردم ژاپن آنها نیز از ظروف سفالی برای تهیه سس ماهی و تخمیر ماهی استفاده می کردند. در تاریخچه سفالگری در جهان قید شده که سفالگری حدود 5000 سال پیش از میلاد مسیح در یونان رواج پیدا کرد.

سفالگری به چند دلیل در بین مردم از محبوبیت ویژه ای برخوردار است.

• خاک رُس که لازمه ی اصلی سفالگری است بسیار ارزان بوده، و هر کسی به راحتی می تواند آن را تهیه کند و یک ظرف قابل استفاده و مفید از آن تهیه کند.
• دوم اینکه می توانید با پوشش لعاب این ظروف را ضد آب کنید تا رطوبت را به خود جذب نکند.
• سوم اینکه ظروف سفالی نسبت به ظروف دیگر راحت تر تمیز می شود.
• به علاوه که ظروف سفالی زیبایی خاصی دارند و از نظر زیبایی از هر ظرف دیگری متمایز هستند.

از آن زمان تا کنون هنرمندان و صنعت گران خوش ذوق این هنر ارزشمند را حفظ کرده و به شیوه های گوناگون طرح ها و اندیشه های هنری خود را به تابلوهای سفالی تبدیل کرده اند .امروزه هنر سفال نقش برجسته کاربردهای وسیعتر و بیشتری پیدا کرده به گونه ایی که برای ساخت سر درب های ساختمان ، تابلو های هنری و همچنین زیبا سازی هتل ها و رستوران ها و لابی ورودی مجتمع های مسکونی ، بالای شومینه ها، کنار دربهای آسانسور و داخل مجتمع های تجاری و اداری و …

منبع: تابلو سفالی نقش خاک