اصطلاح نشست ساختمان به شرایطی اشاره دارد که ساختمان‌ها یا سازه‌ها به دلیل عوامل مختلفی مانند فشارهای زیرسازی، تغییرات در خاک، فرسایش یا به صورت طبیعی با گذر زمان تغییرات در سطح و موقعیت خود را نشان می‌دهند.
تغییرات ممکن است به صورت ظاهری یا حتی محسوس باشند که ناشی از تنش‌ها و فشارهای درونی ساختمان، ناشی از شرایط خارجی و داخلی هستند، از جمله بارهای سنگین، نیروی جاذبه، تغییرات حرارتی و موارد مشابه.
نشست ساختمان ممکن است منجر به ایجاد شکستگی‌ها، ترک‌ها یا تغییرات در ساختار ساختمان شود. اگر این مسائل به دقت مدیریت نشوند، ممکن است به مشکلات جدی‌تری از قبیل کاهش استحکام و پایداری ساختمان، و در نتیجه، خطرات برای سلامت و ایمنی ساکنان یا کاربران آن‌ها منجر شود.
دلایل نشست ساختمان می‌تواند به دلایل مختلفی برگردد که شامل عوامل محیطی، خصوصیات سازه و شرایط ساختمانی می‌شوند. برخی از دلایل این نشست عبارتند از:
1. خصوصیات خاکی: نوع و ویژگی‌های خاک زیر ساختمان می‌تواند یکی از عوامل اصلی نشست ساختمان باشد. اختلافات در چگالی، پایداری و نوع خاک می‌تواند به نشست ساختمان منجر شود.
2. نوع سازه: اگر ساختمان یا سازهای به صورت نادرست یا بدون رعایت استانداردهای ساخت و ساز احداث شود، ممکن است در آینده با نشست مواجه شود.
3. عوامل زیست محیطی: مانند زلزله، سیل، نوسانات خاک و تغییرات آب و هوایی که ممکن است به نشست ساختمان منجر شوند.
4. مشکلات سازهای پایه: اگر پایه‌های ساختمان به صورت نادرست یا غیرمناسب ساخته شوند، ممکن است نشست ساختمان رخ دهد.
5. فرایند ساخت نادرست: اشتباهات در فرایند ساخت، مانند استفاده از مصالح نامناسب یا نقص در اجرای ساختمان، می‌تواند عاملی برای نشست ساختمان باشد.
انواع نشست ساختمان می‌تواند به چند دسته تقسیم شود:
1. نشست آنی: این نوع نشست به طور اتفاقی و در زمان نزدیک به ساختمان‌سازی یا فوراً پس از آن اتفاق می‌افتد و ممکن است خسارت‌های جدی به سازه وارد کند.
2. نشست تحکیمی: یک فرآیند طبیعی است که در طول زمان رخ می‌دهد و اغلب به دلیل خروج رطوبت از خاک و واکنش شیمیایی خاک رخ می‌دهد.
3. نشست یکنواخت: در این نوع نشست، ساختمان در زیر سطح فونداسیون یکنواخت فرو می‌رود و توزیع تنش‌ها تحت سازه تغییر نمی‌کند.
4. نشست غیر یکنواخت: این نوع نشست باعث فرورفتگی ناهمگن در یکی از طرف‌های ساختمان می‌شود و تنش‌های خاک زیر سازه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
