پاسخ دانشمندان رشته‌های مختلف پزشکی و ایمنی‌شناسی و اپیدمیولوژی به #کرونا، این رویدادِ جدید، نسبتاً سریع، گسترده و تا حدی موفقیت‌آمیز بوده است. اما پژوهشگران رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی به دلایل مختلف نمی‌توانند به همان سرعت به پدیده‌های این‌چنینی واکنش نشان دهند. تحقیق در این رشته‌ها نیازمند جمع‌آوری داده‌های بسیار، مشاهدهٔ عمیق و تأمل طولانی است. بر خلاف رشته‌های مهندسی، علوم طبیعی و پزشکی، بازهٔ زمانیِ تأثیر رشته‌های انسانی بسیار بلندتر است. به عبارت دیگر، ممکن است بیش از ده سال بگذرد تا یک نظریه در کتاب یا مقاله‌ای به آستانهٔ آگاهی و درک سایر پژوهشگران برسد و در آثارشان بازتاب یابد. به همین دلیل است که شاخص ارجاعات در رشته‌های انسانی، شاخص کم‌اهمیت‌تری نسبت به شاخص انتشار مقالات است.
این تفاوت‌ها سبب می‌شود واکنش‌های پژوهشگران اجتماعی به کرونا کمی تأخیر داشته باشد. اظهار نظرهای شتابزده و یادداشت‌هایی که کم و بیش به طور گسترده در محافل عمومی منتشر می‌شوند ممکن است فاقد عمق و ظرافت لازم برای جدی گرفته شدن باشند. برخی از این واکنش‌ها ممکن است به پیش‌گویی‌ها و آینده‌نگاری‌های ژورنالیستی و سیاسی شبیه باشند که اغلب به فراموشی سپرده می‌شوند (چنان‌که تحلیل‌های بی‌شمار منتشرشده در تلگرام فارسی دربارهٔ رویدادهای مرگبار آبان‌ماه ۹۸ اکنون چندان در یادها نمانده است. شاید چون پژوهشگرانِ جدی تازه در حال انتشار تحلیل‌هایشان دربارهٔ دی‌ماه ۹۶ هستند!)
اکنون که کم کم به وضعیت عادیِ (جدید) در دوران پس از کرونا بر خواهیم گشت، دپارتمان‌ها و گروه‌های علوم انسانی و اجتماعی به مرور واکنش‌های بلند‌مدت‌شان به این اوضاع را نشان خواهند داد. یکی از این واکنش‌ها تعریف پروژه‌های پژوهشی بزرگ و کوچک برای اساتید و دانشجویان ارشد و دکتری دربارهٔ این پاندمی تاریخی است. به همین دلیل احتمالاً رفته رفته شاهد اطلاعیه‌های فراوانی برای دریافت گرنت‌های پژوهشی یا جذب دانشجو در این حوزه‌ها خواهیم بود.
چیزی که در این میان اهمیت دارد و مزیت فراوانی برای فردِ اپلای‌کننده ایجاد می‌کند، قابلیت‌های #میان‌رشتگی و دانش وسیع در حوزه‌های مختلف است. بر خلاف رشته‌های علوم طبیعی، که شدیدا به سوی تخصص‌گرایی پیش می‌روند، حوزه‌هایی از علوم انسانی و اجتماعی که در نسبت با واقعیت‌ها و مسائل روز جامعه هستند، شدیداً میان‌رشته‌ای و فاقد رویکرد تخصص‌گرایانهٔ افراطی هستند. به عبارت دیگر، محقق ناگزیر است طیف وسیعی از تئوری‌ها را بداند، با روش‌های مختلف آشنا باشد و به اقتضای موقعیت‌های خاصی که کم و بیش غیر منتظره حاصل می‌شوند، آمادهٔ فکر کردن، طراحیِ پروپوزال، طراحی درس و ایجاد گروه‌های پژوهشی جدید باشد.
در این لینک، نمونه‌ای از اطلاعیه‌های فراخوان جذب دانشجو در دوران #پساکرونا را خواهید دید. این موقعیت دکترا، که از سوی مدیا لبِ دانشگاه سیانس‌پو در پاریس اعلام شده است، مناسب برای کسانی است که به ترکیبی از رشته‌های مطالعات محیط زیست، زیست‌شناسی، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و تاریخ علاقه دارند. به گسترهٔ وسیع رشته‌های دیگری که در این آگهی اشاره شده است دقت کنید. تعداد این رشته‌ها حیرت انگیز است. به نظر من، این میان‌رشتگی یکی از مظاهر اصلی عصر پساکرونا است.
