تربیت و پرورش فرزند شاد و سالم یکی از چالش برانگیزترین و در عین حال ارزشمندترین کارهایی است که والدین باید انجام دهند. هیچ دغدغه ای در هیچ جامعه‌ای مهم‌تر از تربیت فرزند نیست و هیچ تأثیری مهم‌تر از تاثیر والدین بر نحوه پرورش فرزند وجود ندارد. کودکان با دفترچه راهنما همراه نیستند. هر کودکی هویت منحصر به فرد خود را دارد. کودکان نیازهای مختلفی دارند و متفاوت فکر و عمل می کنند. پس، باید به طور متمایز هدایت و بزرگ شوند. پدر و مادرها هرگز کامل نبوده و در صورت عدم آگاهی از اصول اساسی فرزندپروری، اشتباهات با قلمرو تربیتی آنان همراه خواهد بود. هیچ قانون مشخصی برای تربیت فرزند وجود ندارد. با این حال، برخی از اصول اساسی فرزندپروری خوب وجود دارد که می تواند به تصمیم گیری آگاهانه تر والدین در تربیت موفق فرزند کمک کند.
دکتر لورنس اشتاینبرگ استاد برجسته روانشناسی در دانشگاه تمپل فیلادلفیا، در کتاب ده اصل اساسی فرزندپروری والدین خوب، دستورالعمل‌هایی را بر اساس ۷۵سال مطالعه و تحقیقات برتر علوم اجتماعی ارائه می‌کند. او می گوید والدین با پیروی از این اصول ده گانه می توانند از انواع مشکلات رفتاری کودک خود جلوگیری کنند.
۱ . عملکرد والدین اهمیت بسیاری دارد.
همه ما می دانیم که فرزندان از والدین و بزرگسالان خود الگو برداری می کنند. آنان هر عملی از نحوه صحبت والدین گرفته تا نحوه رفتار با خود و دیگران را تحت نظر قرار می دهند. فرزندان حتی نحوه برخورد در موقعیت های حساس را از والدین خود می آموزند. به همین دلیل همیشه عاقلانه است که والدین قبل از هر اقدامی از خود بپرسند «این تصمیم من چه تاثیری بر فرزندم می گذارد و چه نتیجه ای خواهد داشت؟». اگر می خواهید فرزندتان رفتار مثبت خاصی داشته باشد باید ابتدا تغییراتی در خودتان ایجاد کنید.
۲ . والدین نمی توانند بیش از حد دوست داشتنی باشند.
به عنوان والدین، مهم است که بین محبت و سختگیری خود تعادل برقرار کنید. شما نمی توانید بیش از حد دوست داشتنی باشید زیرا ممکن است تأثیر منفی بر فرزند بگذارد. فرزند شما ممکن است سرکشی و یا شروع به مطالبه گری کند. اگر توجه و سختگیری در تعادل نباشند، حتی می تواند موجب لوس شدن فرزند شود.
۳ . در زندگی فرزند خود مشارکت فعالانه داشته باشید.
برای شما به عنوان والدین مهم است که برای فرزند خود وقت بگذارید. برای والدینی که مشغله دارند این مهم کمی زمان بر و سخت می باشد. ممکن است لازم باشد اولویت های خود را برای حفظ سلامت فرزند و اولویت های او بر حسب نیازهایش مرتب کنید.
۴ . شیوه های تربیتی و فرزندپروری را متناسب با رشد و وضعیت فرزند تطبیق دهید.
با رشد فرزند خود همگام باشید. وقتی فرزند شما در حال رشد است، مهم است که تاثیر تغییر سن بر رفتار او را در نظر بگیرید و با توجه به آن رفتار خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، نه گفتن فوری به یک کودک۳ ساله باعث بی انگیزگی می شود، اما همین نه گفتن، به کودک ۱۰ ساله با توجه به رشد فکری او، برای درک اهمیت موضوع مهم است.
۵ . تنظیم قوانین و تعریف محدودیت ها
اگر نمی توانید رفتار فرزند خود را در دوران کودکی مدیریت کنید، ممکن است زمانی که در حال یادگیری و رشد در نوجوانی است، برای شما مشکل ایجاد کند. برای فرزندان خود قوانینی تعیین کنید. این قوانین و محدودیت ها می تواند زمان بازگشت به خانه، بازی در خارج از منزل، بیرون رفتن با دوستان یا تماشای برنامه تلویزیونی باشد.
۶ . استقلال فرزندان خود را تقویت کنید.
کودکان برای استقلال تلاش می کنند زیرا این بخشی از طبیعت انسان است. به عنوان والدین، باید به فرزندان خود آزادی و استقلال لازم را بدهید تا دنیای بیرون را کشف کنند و از آن بیاموزند. این مورد نقش کلیدی در افزایش عزت نفس آنان خواهد داشت. کنترل همه تصمیمات زندگی فرزندان فقط باعث سرکشی آنان می شود.
۷ . ثابت قدم باشید.
اگر قوانین شما روز به روز به شکل غیرقابل پیش بینی تغییر می کند و یا اگر آنها را فقط به صورت متناوب اجرا می کنید، اشتباه فرزندتان تقصیر شماست. مهمترین ابزار انضباطی شما ثبات است.
۸ . از نظم و انضباط سخت و خشن بپرهیزید.
برای اینکه والدین بهتری باشید باید از اقدام سختگیرانه علیه فرزندان خود اجتناب کنید. تنبیه فرزندتان برای رفتار بد بسیار مهم است. اما به عنوان والدین، باید در انتخاب تنبیه خود مراقب باشید. اطمینان حاصل کنید که مجازات مطابق با اشتباه انجام شده است. جایی برای تنبیه بدنی مانند سیلی زدن و کتک زدن وجود ندارد. در عوض استراتژی های تنبیه سالم را انتخاب کنید.
۹ . قوانین و انتظارات خود را توضیح دهید.
این مرحله ای است که باید با فرزندتان منطقی رفتار کنید. از این رو قوانین و انتظارات معقول خود را برای آنها توضیح دهید. شما باید برای فرزند خود توضیح دهید که چرا این قوانین را تعیین کرده اید، نتیجه چه خواهد بود، انتظار دارید آنها چه کاری انجام دهند.
۱۰ . با فرزند خود با احترام رفتار کنید.
یکی از اصول اساسی تربیت فرزند احترام است. اگر می خواهید فرزندتان به شما و تصمیمات شما احترام بگذارد، باید ابتدا به او و نظراتش احترام بگذارید. هنگام تعامل با فرزندتان مراقب لحن خود باشید و با مهربانی با او رفتار کنید. تعجب خواهید کرد که حتی آنها نیز با همان احترام و دقت با شما صحبت می کنند. اشتاینبرگ می نویسد: «بهترین راه برای دریافت رفتار محترمانه از فرزندتان این است که با او محترمانه و بامحبت رفتار کنید».
✍️سخن آخر
فرزندان دارای نقاط قوت و ضعف منحصر به فرد خود هستند. بنابراین به کارگیری این اصول از سوی والدین ممکن است در ابتدا نتیجه متفاوتی داشته باشد. اما از آنجا که قدرت راهنمایی پشت این اصول مشابه است، فرزندپروری خوب و موفق با صبر و بردباری اتفاق خواهد افتاد.
محقق و نویسنده: عاطفه عموزاده
کارشناس تولید محتوا در گروه صنعتی جهان صادرات
