مطابق قانون تجارت هر تاجری به استثنای کسبه جزء مکلف است دفاتر روزنامه، کل، دارایی و کپیه را داشته باشه. دفاتر تجاری دفاتری هستند که در رابطه ی تجار باهم میتونن یکی از اسناد اثبات ادعا محسوب بشن. پس این موضوع دارای اهمیت زیادیه که این دفاتر چه هستند و چه کاربرد و ویژگی هایی دارند. در این نوشته که در بخش مطالب حقوقی وب سایت مؤسسه ی حقوقی دافران اترس قرار داره، شما را با دفاتری که یک تاجر باید داشته باشه و نحوه ی اعتبار بخشی و سندیت داشتن دفاتر تجاری ، آشنا میکنیم.
دفاتر تجاری عبارتند از:
1) دفتر روزنامه
دفتری است که تاجر باید همه روزه مطالبات، دیون، داد و ستد تجارتی و معاملات راجع به اوراق تجارتی (خرید و فروش) و بصورت کلی تمام واردات و صادرات تجارتی خود به هر اسم و رسمی که باشه و وجوهی را که برای مخارج شخصی خود برداشت می کنه را در این دفتر ثبت کنه.
2) دفتر کل
دفتریه که تاجر باید کلیه معاملات را حداقل هفته ای یکبار از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلف آن را مشخص و جدا کرده و هر نوعی را در صفحه مخصوص در آن دفتر بطور خلاصه ثبت کنه.
3) دفتردارایی
دفتری است که تاجر باید هر سال صورت جامعی از کلیه دارایی منقول و غیرمنقول و دیون و مطالبات سال گذشته خود را به ریز ترتیب داده در آن دفتر ثبت و امضاء کنه. تنظیم دفتر دارایی باید تا پانزدهم فروردین ماه سال بعد انجام بشه.
4) دفتر کپیه
دفتریه که تاجر باید کلیه مراسلات و مخابرات و صورت حساب های صادره خود را به ترتیب تاریخ در آن ثبت کنه.
قبل از آنکه در دفاتر روزنامه و کل چیزی نوشته بشه؛ باید توسط مرجع ثبت شرکت ها، شماره گذاری، امضا و پلمپ بشن (ماده 2 آئین نامه نحوه تنظیم و تحریر و نگاهداری دفاتر ). دلیل این موضوع اهمیتیه که قانونگذار برای این دفاتر تجاری در نظر گرفته. چون مطابق قانون این دفاتر تحت شرایطی می تونن به عنوان سند و مدرکی معتبر برای اثبات دعوای تاجر و یا دعوایی که علیه تاجر مطرح میشه، در نظر گرفته بشن. اعتبار این دفاتر و سندیت داشتن آنها در صورتی است که مطابق مقررات این قانون تهیه و تنظیم شده باشن؛ در غیر اینصورت فقط علیه صاحب آن ها معتبر خواهند بود.
نکته ی مهم : امروزه ترازنامه جایگزین دفتر دارایی شده. در نتیجه در حال حاضر پلمپ و شماره گذاری دفاتر روزنامه و کل که معمولا اساس حسابداری شرکتها را تشکیل میدن، از اهمیت زیادی برخوردارن و پلمپ سایر دفاتر متروک شده و مورد استفاده نیست.
