در سال 1959 I.O.O.C (شورای بین المللی روغن زیتون) تحت هدایت سازمان ملل متحد با هدف پیشنهاد قوانین و مقررات نظارت بر کیفیت روغن زیتون و ارائه آمار برای قانون گذاران تشکیل شد. دفتر مرکزی این شورا در مادرید اسپانیا، مهمترین کشور تولید کننده روغن زیتون در جهان قرار داره. به دلیل اینکه اتحادیه اروپا حدود 75٪ روغن زیتون جهان را تولید و مصرف می کنه، قوانین اتحادیه اروپا در مورد کیفیت روغن زیتون مهمترین استاندارد جهانی به حساب میاد. مهمترین دسته بندی کیفیتی روغن زیتون که I.O.O.C پیشنهاد داده به ترتیب زیر هست.
این روغن زیتون باید از طریق اولین استخراج یا فشار به زیتون بدست بیاد که توسط دستگاه های مکانیکی و در دمای زیر 27 درجه سانتیگراد از زیتون سالم گرفته بشه. اسیدیته این روغن زیتون فرابکر (مقدار اسیدهای چرب آزاد که به صورت اسید اولئیک بیان میشه) کمتر از 0/8% و پراکسیدش از 20 meq / kg کمتر هست.
این روغن حاوی ویتامین k، ویتامین E، اسید های چرب اشباع نشده کاهش دهنده کلسترول، آنتی اکسیدان و پلی فنول هست که وجودش در رژیم غذایی باعث افزایش چشمگیر سلامتی به خصوص در زمینه قلب و عروق میشه.
این روغن به دلیل شرایط خاص فرآوری و نگهداری گران ترین نوع روغن زیتون در دنیاست. اگه جز افرادی هستین که برای سلامتی حاضرین پول زیادی خرج کنین، خرید این روغن زیتون به شما توصیه میشه. (اکثر روغن های فرابکر داخل ایران شرایط فرابکر بودن رو ندارن و تقلبی هستن. تشخیص درجه بندی روغن زیتون فقط از طریق آزمایش و تعیین اسیدیته امکان پذیرهست.)
این روغن از نظر روغن گیری همون شرایط فرابکر رو داره با این تفاوت که اسیدیتش بین 2/0% و 3/3% هست. دلایل مختلفی ممکنه باعث بشه که یک روغن زیتون کیفیتش به جای فرابکر، بکر بشه: ضربه خوردن زیتون موقع چیدن، مدت زمانی که طول میکشه زیتون بعد از چیده شدن روغنگیری بشه، نحوه حمل و نقل، نحوه درست نگهداری از روغن در دمای درست و به دور از نور. همه این عوامل ممکنه باعث بشه روغن زیتون کمی کیفیتش از فرابکر کمتر بشه. روغن زیتون بکر با فاصله کمی از فرابکر از نظر طعم، بو و خواص در رتبه دومین روغن زیتون با کیفیت برای مصرف قرار می گیره.
این روغن حاوی ویتامین k، ویتامین E، اسید های چرب اشباع نشده کاهش دهنده کلسترول، آنتی اکسیدان و پلی فنول هست که وجودش در رژیم غذایی شما باعث افزایش چشمگیر سلامتی به خصوص در زمینه قلب و عروق میشه.
روغن زیتون بکر از فرابکر ارزانتره و همچنین کیفیت خوبی از نظر مزه، عطر، رنگ و خاصیت داره. تقریبا میشه گفت به دلیل کیفیت بالا و خاصیت زیادش برای سلامتی انسان بهترین گزینه از نظر ارزش خرید به حساب میاد.
اسیدیته این روغن زیتون بیشتر از 3/3% هست. معمولا آلودگی داخل این روغن پیدا میشه و طعم نامناسبی داره. روغن لامپانت از زیتون های نامناسب و در شرایط روغنگیری نامناسب (نوع برداشت زیتون، زمان برداشت، زمان بین برداشت و روغن گیری، نحوه حمل و نقل و شرایط نگهداری) بدست میاد. متاسفانه مقدار قابل توجهی از روغن زیتون های که داخل ایران گرفته میشن لامپانت هستن و کیفیت بسیار پایینی دارن.
روغن لامپانت برای مصرف انسان مناسب نیست.
ارزش خرید بسیار پایینی نسبت به بکر و فرابکر داره.
روغن زیتونی که از فیلترهای شیمیایی و فیزیکی گذشته باشه، مزه، بو، رنگ و خواصش خنثی شده باشه، تصفیه شده به حساب میاد. این روغن فاقد آنتی اکسیدان و ویتامین های زیتون هست و هیچگونه رنگ، بو و مزه ای نداره. اسیدیته روغن تصفیه شده به صورت مصنوعی 0/3% تعیین میشه. عموما روغن زیتون های لامپانت رو تصفیه می کنن تا قابل مصرف بشه. (تقلب و مخلوط کردن روغن های دیگه با روغن زیتون تصفیه شده به علت از بین رفتن رنگ، بو و طعم در این روغن زیتون زیاد دیده میشه و تشخیص خالص بودن این روغن فقط از طریق آزمایش امکانپذیره.)
این روغن ارزش غذایی پایینی نسبت به فرابکر و بکر داره و بیشتر برای خواباندن مواد غذایی در روغن مناسبه.
ارزش خرید این روغن اگه خالص باشه متوسطه و جایگزین های دیگه ای مثل روغن کنجد وجود داره که می تونه با روغن زیتون تصفیه شده رقابت کنه.
این روغن زیتون در دستگاه تقطیر با استفاده از هگزان یا استخراج هپتان در دمای بالا تولید میشه. ماده اولیه این روغن زیتون، روغن لامپانت نیست. این روغن از خمیر زیتون نیمه جامد به نام پومیس که بعد از آسیاب در دستگاه روغنگیری باقی مونده بدست میاد. این خمیر عمدتا از دانه های زیتون خرد شده تشکیل شده که هنوز مقداری روغن داخلشون باقی مونده که فقط از طریق مواد شیمیایی قابل استخراج هست.
روغن زیتون پومیس حاوی مواد سرطان زا هست و برای مصرف انسان مناسب نیست.
این روغن فقط باید در صنایع (مثل صنایع آرایشی و بهداشتی) استفاده بشه و نباید به علت قیمت پایین توسط انسان مصرف بشه.
