کوکو شنل
طراح فرانسوی
معروف به: گابریل بونهور شنل
نوشته و بررسی شده توسط ویراستاران دایره المعارف بریتانیکا
کوکو شانل (زاده ۱۹ اوت ۱۸۸۳، سامور، فرانسه - درگذشت در ۱۰ ژانویه ۱۹۷۱، پاریس) یک طراح مد فرانسوی بود که تقریباً شش دهه بر مد لباس پاریس حکومت کرد. طرحهای گاه به گاه ظریف او، زنان را ترغیب کرد تا لباسهای پیچیده و ناراحتکننده را رها کنند - مانند کتهای کوچک و کرست - که در لباسهای اوایل قرن بیستم رایج بود. از جمله نوآوریهای کلاسیک او میتوان به کت و شلوار شنل، کیف، جواهرات لباس و «لباس مشکی کوچک» (the little black dress) اشاره کرد. او همچنین برای عطر نمادین شنل شماره 5 شناخته شده بود.
اوایل زندگانی کوکو شنل
او گابریل شنل به دنیا آمد، اگرچه نام خانوادگی او در شناسنامه اش اشتباه نوشته شده بود (شزنل chasnel). پدر و مادر او اوژن جین دِوُله شنل Eugenie Jeanne Devolle Chanel، یک لباسشوی، و آلبرت شانل، که به عنوان یک فروشنده خیابانی کار می کرد، بودند. خانواده شنل - که در نهایت شامل شش فرزند بود - در حالی که در سراسر حومه فرانسه دائم در حال تغییر محل زندگی بوند، در فقر زندگی می کردند. پس از مرگ مادرش در سال 1895، گابریل شنل 11 ساله به یتیم خانه ای در اوبازین فرستاده شد. آنجا بود که خیاطی را یاد گرفت.
شنل در 18 سالگی به مولین نقل مکان کرد، جایی که در حالی که در صومعه زندگی می کرد به مدرسه رفت. در سال 1902 او یک خیاط شد. در این مدت شنل به عنوان خواننده کافه نیز کار می کرد. اگرچه خواننده با استعداد خاصی نبود، اما یک مجری محبوب بود که به خاطر کاریزمای خود معروف بود. در حالی که منشا نام مستعار او "کوکو" نامشخص است، برخی معتقدند که این اشاره به چندین آهنگ است که او اجرا کرده است: "Ko Ko Ri Ko" ("Cock-a-doodle-doo") و "Qui qu'a vu Coco? ” ("آیا کسی کوکو را دیده است؟").
امپراتوری مد
شانل از یک زندگی اجتماعی فعال لذت می برد و با مردان ثروتمند مختلفی رابطه داشت، به ویژه آرتور (پسر) کپل، که تا زمان مرگش در سال 1919 با او رابطه داشت. با کمک مالی او، شنل مودز (Chanel Modes)، یک مغازه کوچک کلاه فروشی را در پاریس، در سال 1910 تاسیس کرد. دو سال بعد او یک بوتیک در دوویل، فرانسه تأسیس کرد. او بعداً در آنجا لباسهای ورزشی ساده مانند ژاکتهای ورزشی می فروخت. در آن زمان پیراهن پارچهای ارزان قیمت بود که معمولاً در لباسهای زیر مردانه استفاده میشد. با این حال، شنل این پارچه ها را به طرح های کاربردی اما ظریف تبدیل کرد که بسیاری از آنها از لباس های مردانه الهام گرفته شده بودند.
"زندگی ای که داشتم مرا راضی نکرد، بنابراین زندگی خودم را ساختم."
در عرض پنج سال استفاده بیسیک او از پیراهن برای ایجاد ظاهری "دختر فقیرِ" نوعی، توجه زنان ثروتمند با نفوذ که به دنبال رهایی از استایل های رایج کرست شده بودند را به خود جلب کرد. طرحهای شنل با وفاداری به اصل او که «تجمل باید راحت باشد، در غیر این صورت لوکس نیست»، بر سادگی و راحتی تأکید داشت و صنعت مد را متحول کرد.
شنل در سال 1926 با معرفی "لباس سیاه کوچک" (که معمولاً LBD نامیده می شود) به تغییر مد ادامه داد. در حالی که شنل اولین طراح مدی نبود که از رنگ مشکی استفاده می کرد، این رنگ معمولاً برای لباس عزاداری یا لباس رسمی تر استفاده می شد. با این حال، لباس مشکی شنل فوقالعاده همهکاره بود و به راحتی از لباس روز به لباس شب با اکسسوریهای مناسب-مانند جواهراتی که اغلب میپوشید- تبدیل میشد. LBD هم به دلیل سادگی و هم جذابیت انبوهش مورد تحسین قرار گرفت. ووگ آمریکایی با اشاره به خودروی انقلابی مدل T هنری فورد، لباس مشکی کوچک را «فورد مد» نامید و به سرعت به یکی از اصلیترین لوازم مد تبدیل شد.
شنل شماره 5
در حالی که شنل به عنوان یک طراح به موفقیت چشمگیری دست یافت، پایه مالی امپراطوری او "شنل شماره 5 "( Chanel No. 5 ) بود که نام این عطر از سری رایحههایی که ارنست بوکس برای شنل خلق کرده بود گرفته شده بود - او عطر پنجم را انتخاب کرد، ترکیبی از یاس و چندین رایحه گلی دیگر که پیچیدهتر و مرموزتر از عطرهای تک رایحه موجود آن زمان بود. با این حال، دیگران اشاره کرده اند که شنل خرافاتی بود و پنج را به عنوان شماره خوش شانس او می دانستند. این که Chanel اولین طراح بزرگ مد بود که عطری را معرفی کرد و اینکه بسته بندی عطر معمولی را با یک بطری ساده و براق جایگزین کرد نیز به موفقیت این عطر افزود. رویه بطری دارای Cهای به هم پیوسته بود که بعداً به نشان برند Chanel تبدیل شد.
شنل سپس با تاجران تئوفیل بادر از فروشگاه گالری لافایت و برادران پیر و پل ورتایمر از شرکت لوازم آرایشی Bourjois برای توزیع شانل شماره 5 شریک شد. مردان موافقت کردند که به او کمک کنند تا عطر بیشتری تولید کند و در ازای عطر آن را به بازار عرضه کنند. سهمی از سود شنل پس از امضای قراردادی که در آن تنها 10 درصد از حق امتیاز را دریافت میکرد، در دهههای بعد مجموعهای از دعاوی را به اجرا گذاشت تا کنترل عطر امضای خود را دوباره به دست آورد. اگرچه او هرگز نتوانست در مورد شرایط قرارداد خود برای افزایش حق امتیاز خود مذاکره کند، با این وجود شنل سود قابل توجهی از این عطر به دست آورد.
جنگ جهانی دوم
شنل در سال 1939 با شروع جنگ جهانی دوم خانه مد لباس خود را تعطیل کرد. در آن زمان او در هتل ریتز پاریس زندگی می کرد که پس از سقوط فرانسه به آلمان در سال 1940 به مقر نازی ها تبدیل شد. او در آنجا رابطه عاشقانه ای با بارون هانس گونتر فون دینکلیج، دیپلمات آلمانی و جاسوس گشتاپو آغاز کرد.
در حالی که محققان و زندگی نامه نویسان نشان داده اند که شنل یک همکار بوده است، در مورد میزان مشارکت او با نازی ها اختلاف نظر وجود دارد. برخی ادعا می کنند که او فقط با آلمانی ها معاشرت می کرد و از فعالیت های آنها چشم پوشی می کرد. با این حال، دیگران ادعا می کنند که او یک مامور نازی بوده است. نکته قابل توجه سفری است که او با یک مامور اطلاعاتی آلمان در سال 1941 به مادرید رفت. گمان میرود که او برای آزادی برادرزادهاش که اسیر جنگی در یک اردوگاه آلمانی بود با نازیها معامله کرده بود. اگرچه معلوم نیست او در مادرید چه کرد، اما بلافاصله پس از بازگشت شنل به فرانسه، برادرزاده او آزاد شد.
حمایت شنل از برخی سیاستهای نازیها کمتر نامشخص است. او که ضد یهود بود، از مقامات نازی درخواست کرد تا کنترل انحصاری شنل شماره 5 را داشته باشند، و استدلال می کرد که ورتایمرها(Wertheimers) یهودی بودند و این امر آنها را از داشتن دارایی منع می کرد. با این حال ورتایمرها، قبلاً سهام خود را به یک تاجر غیر یهودی واگذار کرده بود و تلاشهای شنل ناموفق بود.
بلافاصله پس از پایان اشغال نازی ها در سال 1944، شنل توسط مقامات فرانسوی دستگیر شد. با این حال، هیچ اتهامی مطرح نشد و شنل بعداً ادعا کرد که وینستون چرچیل، نخست وزیر بریتانیا، دوست دیرینه، مداخله کرده است. او پس از آن به سوئیس نقل مکان کرد.
بازگشت شنل به دنیای مد
در اوایل دهه 1950 شنل به فکر بازگشت به مد افتاد. در آن زمان مد فرانسوی به رهبری کریستین دیور دچار تغییرات شدیدی شده بود. او سبک جدید کپی برداری شده را خلق کرده بود، سبکی که با لباس های فوق زنانه، استادانه و بسیار مجسمه سازی شده تعریف می شود. شنل که به طرحهای سادهتر و راحتتر علاقه داشت، ظاهر را به سخره گرفت و در یک نقطه ادعا کرد: "دیور به زنان لباس نمیپوشد، او آنها را روکش میکند."
در سال 1954، شنل اولین نمایش مد خود را پس از 15 سال به صحنه برد. اگرچه مطبوعات فرانسوی نقدهای منفی داشتند، اما این مجموعه در ایالات متحده محبوبیت پیدا کرد. در آن سال شنل طرح کت و شلوار بسیار کپی شده خود را نیز معرفی کرد: یک کت توید بدون یقه، بافته شده با دامن برازنده. تا پایان دهه 1950، او چندین آیتم نمادین دیگر را نیز به نمایش گذاشت، به ویژه یک کیف پول پارچه ای با زنجیر طلایی و کفش های دو رنگ. این خلاقیت ها به شنل کمک کرد تا جایگاه خود را به عنوان یکی از تأثیرگذارترین طراحان مد بازپس گیرد.
میراث شنل
پس از مرگ او در سال 1971، خانه مد شنل توسط مجموعهای از طراحان هدایت شد که دوره تصدی کارل لاگرفلد (1983-2019) طولانیترین و تأثیرگذارترین آنها بود. تحت هدایت آنها، برند شنل یکی از تأثیرگذارترین و نمادین ترین برندهای مد باقی مانده است. درک زیرکانه شنل از نیازهای مد زنان، جاه طلبی و جنبه های عاشقانه زندگی او - عروج او از ژنده پوشی به ثروت و روابط عاشقانه پر شورش - همچنان الهام بخش کتاب ها، فیلم ها و نمایشنامه های بیوگرافی متعددی است. نمونه های قابل توجه عبارتند از فیلم موزیکال کوکو در برادوی در سال 1969، که کاترین هپبورن در آن نقش طراح افسانه ای را بازی کرد، و کوکو آوانت شنل (2009؛ کوکو قبل از شنل)، یک فیلم زندگینامه ای با آدری تاتو در نقش اصلی است.
منبع: attomed.ir