خودروها غرشکنان به خط استارت نزدیک میشوند، هیجان در هوا موج میزند و میلیونها چشم به نقطهای خیره شدهاند که سرنوشت یک مسابقه در آن رقم میخورد. در همین حال، گزارشگر و تماشاگران یکصدا فریاد میزنند و تیم محبوب خود را تشویق میکنند. بیهوده نیست که میلیونها نفر در سراسر جهان شیفته مسابقات فرمول یک هستند.
اما برای اینکه با این رقابتهای پرهیجان ارتباط برقرار کنید، قبل از هرچیز باید اصطلاحات فرمول یک را بلد باشید. اگر شما هم مجذوب این رقابتهای بینالمللی هستید، اما اصطلاحات آن را نمیدانید یا با گزارشها ارتباط برقرار نمیکنید، این مطلب برای شماست. در ادامه با متداولترین اصطلاحات فرمول 1 و رازهای این ورزش آشنا خواهید شد و یک لغت نامه فرمول یک دقیق و کاربردی خواهید داشت. همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید: اسامی رانندگان فرمول یک 2025
اصطلاحات فرمول یک را باید به مراحل مختلف تعیین خط (Qualifying)، شروع مسابقه (Race Start)، اصطلاحاتی که در طول مسابقه استفاده میشوند و اصطلاحات مربوط به تنظیم خودرو و استراتژیها تقسیم کرد. در این قسمت، به معرفی متداولترین و پرکاربردترین لغات و مفاهیم میپردازیم:
این جایگاه که رویای هر رانندهای است، به سریعترین زمان در مرحله تعیین خط اشاره دارد و راننده را در اولین نقطه از خط استارت قرار میدهد. یک شروع درست و بیدردسر، بزرگترین مزیت "پل پوزیشن" است که میتواند کل مسیر مسابقه را تحتالشعاع قرار دهد.
پیشنهاد مطالعه: رانندگان فرمول یک
سادهترین اما بنیادیترین واحد اندازهگیری در فرمول یک است و به مدت زمانی اشاره دارد که یک خودرو برای طیکردن یک دور کامل از پیست نیاز دارد. این زمان، اساس ارزیابی عملکرد و تعیین جایگاه رانندگان محسوب میشود.
به لحظهای گفته میشود که یک راننده (در طول مسابقه یا تعیین خط)، سریعترین زمان را در یک دور کامل ثبت میکند. در مسابقه، ثبت سریعترین دور میتواند یک امتیاز اضافه بههمراه داشته باشد که هیجان رقابت را بیشتر میکند.
پیستهای فرمول یک به چند بخش (معمولاً سه بخش) تقسیم میشوند. زمان بخش یکی دیگر از اصطلاحات فرمول یک است که به زمان ثبتشده برای هر بخش اشاره دارد. این رکورد برای تحلیل دقیق عملکرد راننده در قسمتهای مختلف پیست استفاده میشود.
پیشنهاد مطالعه: رکوردهای مسابقات فرمول یک
به دوری که راننده پس از خروج از پیتلین (محل توقف تیمها) و بازگشت به پیست اصلی طی میکند، اوتلپ گفته میشود. این دور معمولا برای گرمکردن لاستیکها و آمادهسازی خودرو (برای یک دور سریع) استفاده میشود و با سرعت کامل طی نمیشود.
منظور از این اصطلاح، دوری است که راننده برای ورود به پیتلین طی میکند. در این دور هم، راننده معمولاً سرعت خود را کاهش میدهد تا با ایمنی وارد پیت شود. مدیریت سرعت در این دور برای جلوگیری از جریمه و حفظ انرژی لاستیک حیاتی است.
دور سریع همان دوری است که راننده با تمام توان و حداکثر سرعت ممکن، برای ثبت بهترین زمان خود تلاش میکند. هر اشتباه کوچک در یک "هات لپ" میتواند به ازدسترفتن زمان و افت جایگاه منجر شود.
منظور از این عبارت، فرایند بررسی و مطالعه دقیق زمانهای ثبتشده در هر بخش مسابقه است. این تحلیل به کارشناسان کمک میکند تا نقاط قوت و ضعف راننده و خودرو را در قسمتهای مختلف پیست شناسایی کرده و برای بهبود شرایط و خط رانندگی تصمیمگیری کنند.
به یک پدیده رایج در فرمول یک اشاره دارد. با عبور مکرر خودروها، سطح پیست تغییر میکند. لاستیکهای داغ، ذرات لاستیک (rubber) را روی آسفالت میریزند و باعث افزایش چسبندگی میشوند. این وضعیت میتواند زمانهای ثبتشده را بهطور قابل توجهی بهبود بخشد.
منظور از این عبارت، تغییرات سطح پیست در طول تعیین خط است. این مسئله میتواند زمانهای ثبتشده را تحت تأثیر قرار دهد.
منظور از اپتیمال لپ، یک دور ایدهآل است که با ترکیب بهترین زمانهای ثبتشده راننده در هر بخش بهدست میآید. این اصطلاح نشاندهنده پتانسیل حداکثری راننده و خودرو است و معمولاً سریعتر از هر دور واقعی است.
این واژه اصطلاح دیگری است که برای "دور سریع" یا "هات لپ" استفاده میشود. منظور دوری است که راننده با تمام قوا و بدون هیچ مانعی، برای ثبت بهترین زمان خود تلاش میکند.
به دوری اشاره دارد که راننده قبل از شروع یک دور سریع (در تعیین خط یا قبل از شروع مسابقه)، برای رساندن لاستیکها و ترمزها به دمای ایدهآل طی میکند. این دور برای رسیدن به حداکثر چسبندگی و عملکرد بسیار مهم است.
منظور از بخش بنفش، زمانی است که یک راننده بهترین رکورد کلی را (در یک بخش از پیست) ثبت میکند. در تلویزیون آن بخش به رنگ بنفش (یا گاهی بنفش روشن) نمایش داده میشود و نشانهای از عملکرد بسیار خوب راننده است.
زمانی است که راننده بهترین رکورد شخصی خود را در یک بخش از پیست ثبت میکند. آن بخش عموما به رنگ سبز نمایش داده میشود. بخش سبز نشان میدهد که راننده در یک قسمت از پیست، از دورهای قبلی خودش بهتر عمل کرده است.
تصویر
نقض محدودیت زمانی رخ میدهد که راننده با هر چهارچرخ از خطوط سفید یا حاشیههای مشخصشده پیست خارج شود. این کار منجر به حذف زمان دور میشود.
به میزان زاویهدار بودن سطح پیست در پیچها اشاره دارد که به خودروها کمک میکند با سرعت بالاتری از پیچ عبور کنند. هرچه زاویه شیب بیشتر باشد، راننده میتواند با سرعت بیشتری دور بزند.
این اصطلاحات فرمول یک همان "تکامل پیست" است که به تجمع ذرات لاستیک روی سطح آسفالت اشاره میکند. لاستیکی شدن باعث افزایش چسبندگی و در نتیجه، سریعتر شدن زمان دورها میشود.
یک تکنیک تهاجمی و پرریسک است که در آن راننده تلاش میکند تا حد ممکن دیرتر ترمز بگیرد تا با سرعت بیشتری وارد پیچ شود. راننده به کمک این ترفند زمان دور خود را کاهش میدهد.
منظور از این اصطلاح، تغییرات جزئی و دقیق در تنظیمات خودرو است که برای بهینهسازی عملکرد در شرایط خاص پیست و آبوهوا استفاده میشود. این تنظیمات اغلب مربوط به جلسات تمرینی و تعیین خط است.
پیشنهاد مطالعه: استراتژی تایر فرمول 1
دوری که رانندگان قبل از شروع واقعی مسابقه و پس از خروج از گرید، بهصورت منظم و پشت سر یکدیگر طی میکنند. هدف اصلی این دور، گرمکردن کامل لاستیکها و ترمزها و همچنین بررسی نهایی خودرو است. این دور با سرعت مسابقه طی نمیشود و سبقتگرفتن در آن ممنوع است.
به چیدمان و ترتیب قرارگیری خودروها در خط شروع مسابقه، گرید یا صف استارت گفته میشود. این ترتیب بر اساس نتایج مرحله تعیین خط انجام میشود. در اینجا جایگاه "Pole Position" در خط اول و جلوترین نقطه قرار دارد. هر راننده در "گرید" خود سعی میکند، بهترین واکنش را برای شروعی قدرتمند داشته باشد.
برای حرفهای شدن در این مسابقات، توصیه میکنیم علاوهبر اصطلاحات فرمول یک، قوانین مسابقات فرمول یک را هم مطالعه کنید.
دنیای فرمول یک پر است از اصطلاحات و عباراتی که هر کدام داستان و معنای خاص خود را دارند. از پول پوزیشن که رؤیای یک قهرمان است، تا تکامل چسبندگی پیست که پیچیدگیهای فنی را نشان میدهد. درک این اصطلاحات به شما کمک میکند تا گزارشهای فنی و تحلیلها را با عمق بیشتری دنبال کنید و از هر لحظه این مسابقات نفسگیر لذت بیشتری ببرید. شما چقدر مسابقات فرمول یک را دنبال میکنید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما هم بهاشتراک بگذارید.
در مراحل اولیه تعیین خط، رانندگان معمولاً یک "دور ایمن" ثبت میکنند. این زمانی است که حضور راننده (حداقل در مرحله بعدی تعیین خط) را تضمین میکند، حتی اگر در تلاشهای بعدی خود دچار اشتباه شود.
به ترتیب قرارگیری خودروها در شروع مسابقه براساس زمانهای تعیین خط، صف استارت گفته میشود.
Blue Flag یا پرچم آبی به راننده در حال عقبافتادن اعلام میکند که به راننده سریعتر اجازه عبور دهد.
کنترل استارت به بهترین شتاب راننده کمک میکند و مانع از هرزگردی چرخها میشود.
تلاش راننده برای ثبت بهترین زمان ممکن در یک دور واحد، تایم اتک نام دارد.
