نکات کلیدی این مطلب:
کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – جمعیت جهان با سرعت بی سابقه ای در حال پیر شدن است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، تعداد افراد بالای 60 سال در جهان در 30 سال آینده دو برابر خواهد شد و به یک چهارم جمعیت جهان خواهد رسید و امروزه با پیشرفت در فناوری پزشکی و اطلاعات عمومی زیست اجتماعی، مردم عمر طولانی تری دارند. اما این بدان معنا نیست که ما بهتر زندگی می کنیم. با وجود اینکه بسیاری از محصولات و استراتژی‌ها برای کمک به افراد مسن برای احساس سرزندگی و جوانی بیشتر به بازار عرضه می‌شوند، اما واقعاً بحث زیادی در مورد چگونگی رسیدن به پیری سالم وجود ندارد. رابطه جنسی یک جنبه اساسی از زندگی انسان است که ما نیز به اندازه کافی در مورد آن صحبت نمی کنیم و با افزایش سن دستخوش تغییرات قابل توجهی می شود. پیری با انواع تغییرات فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی مرتبط است که بر سلامت و رفاه جنسی افراد تأثیر می گذارد. شناخت و پرداختن به این عوامل برای ارتقای رفاه جنسی و بیان جنسی سالم در طول زندگی حیاتی است.
روند پیری تأثیر بسیاری بر عملکرد و رضایت جنسی دارد. علاوه بر این، با افزایش سن مشکلات پزشکی بیشتری پیدا خواهیم کرد و بسیاری از داروها می توانند بر عملکرد جنسی ما تأثیر بگذارند. با افزایش سن، اغلب تغییراتی را در رفتار جنسی، میل، برانگیختگی و رفاه کلی جنسی تجربه می‌کنیم. برخی از تغییرات بیولوژیکی که با افزایش سن تجربه می کنیم شامل هورمون ها می شود: هنگامی که زنان به میانسالی می رسند، یائسگی را تجربه می کنند. این به این دلیل اتفاق می افتد که بدن تولید استروژن را متوقف می کند. برخی از نتایج کاهش تولید استروژن عبارتند از خشکی واژن، کاهش روانکاری و از دست دادن خاصیت ارتجاعی در بافت های واژن. این اغلب منجر به ناراحتی و حتی درد در هنگام مقاربت می شود و در برخی موارد ممکن است حساسیت نوک سینه و کلیتورال کاهش یابد.
اما برای مردان این رویدادی با آغاز و پایان نیست، بلکه یک روند تدریجی با کاهش سطح تستوسترون است که اغلب “آندروپوز” (andropause) نامیده می شود. برای متخصصان مراقبت های بهداشتی مهم است که بتوانند بین کاهش معمول سطح هورمون که به افزایش سن مربوط می‌شود و زمانی که ممکن است مشکلی در تولید هورمون وجود داشته باشد (شرایطی به نام هیپوگنادیسم hypogonadism)، تمایز قائل شوند.
حوزه دیگری از تغییرات بیولوژیکی مربوط به تغییرات در خود اندام تناسلی است. مردان ممکن است کاهش دفعات نعوظ و استحکام نعوظ خود را تجربه کنند و همچنین زمان بیشتری بین نعوظ ها به وجود بیاید. همچنین مهم است توجه داشته باشید، در حالی که تغییرات در عملکرد جنسی با افزایش سن طبیعی است، مشکلات جنسی طبیعی نیستند. در حالی که نیاز به تحریک بیشتر یا متفاوت برای نعوظ معمول است (نعوظ ها ممکن است کمتر و شُل تر باشند)، اما اختلال نعوظ جنبه طبیعی پیری در نظر گرفته نمی شود. (پیشنهاد می‌شود مقاله افزایش میل جنسی زنان در میانسالی را مطالعه کنید.)
همچنین تعدادی از تغییرات روانی و شناختی وجود دارد که با افزایش سن رخ می دهد. تصویر بدن و عزت نفس می تواند به مسئله واقعی برای افراد تبدیل شود. تغییرات فیزیکی مانند افزایش وزن، ایجاد چین و چروک و موهای خاکستری و همچنین کاهش قدرت بدنی می‌تواند منجر به احساس خودآگاهی نسبت به افزایش سن، کاهش جذابیت به لطف تصور جامعه در مورد زیبایی و کاهش توانایی جنسی شود. یادگیری نحوه رسیدگی به نگرانی های مربوط به تصویر بدن و درک اهمیت پذیرش خود و ارتباط آزاد می تواند تأثیر مثبتی بر سلامت جنسی داشته باشد. علاوه بر این، مسائل دیگری نیز وجود دارد که می تواند تأثیر غیرمستقیم تری بر رضایت جنسی داشته باشد، مانند کاهش تمرکز و کاهش حافظه. میل در ذهن وجود دارد، بنابراین مشکل در تمرکز و تجربه برانگیختگی ذهنی نیز می تواند بر پاسخگویی و رضایت جنسی فرد تأثیر بگذارد. حفظ سلامت شناختی خوب و تحریک ذهنی منظم به عنوان بخشی از یک سبک زندگی سالم می تواند به کاهش برخی از این چالش ها کمک کند.
علاوه بر تغییرات فیزیولوژیکی و روانی، تعدادی از تغییرات مرتبط با سن وجود دارد که در پویایی ارتباطات عاطفی رخ می دهد. یکی از مواردی که می تواند بر رفاه جنسی تأثیر بگذارد، تجربه تغییر عمده در وضعیت رابطه است. این تغییر ممکن است به از دست دادن رابطه (به عنوان مثال، طلاق یا مرگ) یا مقابله با بیماری یا ناتوانی شریک زندگی مرتبط باشد که رابطه را دچار چالش هایی می‌کند. تطبیق با پویایی های جنسی جدید شامل مذاکره در مورد نیازهای جنسی در حال تغییر و توسعه یا حفظ ارتباطات با محوریت صمیمیت عاطفی می‌باشد. در واقع، تعدادی از مطالعات نشان داده اند که بیش از 70 درصد از افراد بالای 65 سال هنوز معتقدند که رضایت جنسی و صمیمیت برای کیفیت زندگی آنها مهم است، با این حال افراد کمی در مورد آن صحبت می کنند. تقویت ارتباطات صمیمی، اعتماد و ارتباطات اغلب می تواند تغییرات فیزیکی یا محدودیت ها را جبران کند و رضایت جنسی و کیفیت رابطه را افزایش دهد. (پیشنهاد می‌شود مقاله تاثیر تصویر بدن بر رابطه جنسی را مطالعه کنید.)
حفظ سلامت جنسی مطلوب نیازمند رویکردی جامع است که شامل مراقبت های بهداشتی، مراقبت های روانی اجتماعی و مدیریت سبک زندگی می شود. داشتن رابطه با برخی از متخصصان مراقبت های بهداشتی، مانند متخصص زنان، اورولوژیست ها و پزشکان می تواند به افراد کمک کند تا چالش های مرتبط با سن را بهتر درک کنند و مدیریت کنند. اگر فرد یا زوجی در کنار آمدن با روابط یا تغییرات جنسی مشکل داشته باشند، مداخلات روانشناختی (مانند مشاوره جنسی) می تواند راهی امن و قابل درک برای بحث در مورد نگرانی های جنسی، کشف تکنیک های جدید جنسی، مهارت های ارتباطی و بهبود جنسی آنها فراهم کند. البته، هیچ چیز مهمتر از اتخاذ و حفظ یک سبک زندگی سالم که شامل فعالیت منظم یا ورزش، رژیم غذایی متعادل و خواب کافی باشد، نیست. این عامل هم برای عملکرد جنسی و هم برای رفاه کلی است. تغییرات سبک زندگی که شامل ترک سیگار و مدیریت بیماری های مزمن است نیز به بهبود سلامت جنسی در افراد مسن کمک می کند.
بدتر از همه، همه اینها در بستری از سن گرایی و کلیشه های فرهنگی منفی رخ می دهد که منجر به فقدان راهنمایی و منابع برای سالمندان مرتبط با سلامت و رفاه جنسی می شود. چنین نگرش‌های منفی اجتماعی می‌تواند به احساس شرم و گناه در افراد مسن در مورد تمایلات و فعالیت‌های جنسی کمک کند. این نگرش ها در هیچ کجا واضح تر از افراد مسن و سالخورده تراجنسی نیست، که می توانند در سیستم ها و جوامع اصلی مراقبت از سالمندان به حاشیه رانده شوند. همانطور که باید برای همه افراد در هر سنی کاری انجام دهیم، باید کار بهتری برای ارائه اطلاعات و منابع سلامت جنسی برای افراد مسن انجام دهیم تا رضایت و رفاه جنسی یک فرآیند مادام العمر باشد. (پیشنهاد می‌شود مقاله چگونه با درد رابطه جنسی کنار بیاییم را مطالعه کنید.)
بیایید بخش خوب پیری و تمایلات جنسی را نیز به یاد داشته باشیم. بسیاری در بدن خود احساس راحتی بیشتری می‌کنند، می‌دانند از نظر جنسی چه می‌خواهند و در درخواست آن قاطع‌تر هستند. ممکن است با افزایش سن یک آزادی جنسی و باز بودن وجود داشته باشد که می تواند تمایلات جنسی و رضایت جنسی ما را افزایش دهد.
تغییرات جنسی در پیری بخشی طبیعی از روند رشد ما است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. درک این تغییرات و چالش‌هایی که اغلب با آنها همراه است برای ارتقای رفاه جنسی در جمعیت سالخورده حیاتی است. با ادامه حمایت، آموزش جامع و مداخلات مناسب پزشکی و روانی، می‌توانیم به نیازها و نگرانی‌های جنسی منحصربه‌فرد و متغیر سالمندان رسیدگی کنیم. یک رویکرد کل نگر در خصوص سلامت جنسی در سالمندی می توانند زندگی جنسی رضایت بخشی را برای آنها حفظ کند و به جامعه ای فراگیرتر و حمایتی کمک می کند.
محمد امین مختاریان
مطالب مشابه:
