انتشارات آیت اشراق
انتشارات آیت اشراق
خواندن ۴ دقیقه·۵ سال پیش

نگاهی اجمالی به کتاب شرح اصطلاحات عرفانی، تألیف دکتر سید عادل نادر علی

در این کتاب اساس کار، بر روی گلشن راز شیخ محمود شبستری است و اصطلاحات عرفانی بر اساس چهار کتب دیگر یعنی رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصاد العباد شرح شده است.

ای عزیز، بدان که معرفت سر حد ولایت است. که برای پای نهادن در وادی معرفت و حرکت به سوی قله قاف قربت و معرفت ولایت، باید با اصطلاحات عرفانی آشنا بود و گر نه فهم درک مطالب عرفانی غیر ممکن می‌نماید. چون صاحب هر مکتبی کلید واژه‌های مختص مکتب خود را دارد.

همانطور که هر علمی اصطلاحات مخصوص به خود دارد، مثلاً : علم نحو (مبتدا و خبر، فاعل و مفعول و …) علم صرف (اجوف و ناقص و …) علم کلام (حادث و قدیم و …) علم فلسفه (وجود و ماهیت و …) صد البته عرفان نیز از این قاعده مستثنی نیست و دارای اصطلاحات خاص مربوط به خود است مانند: هیبت و انس، وقت و حال، تلوین و تمکین و …

صفحه خرید کتاب: شرح اصطلاحات عرفانی

ناگفته پیداست که ظهور اصطلاحات در هر علمی گاه جهت فهم و انتقال سریع مفاهیم در میان کسانی که اهل آن علم هستند و یا گاهی جهت دورنگهداشتن از نا اهلان و دخالتشان در آن علم است.

رواج تصوف و پیدایش مکتب‌های صوفیه در طی چهار قرن در جهان اسلام، ظهور انبوهی از تعبیرات و اصطلاحات را در برداشت که در آثار یا سخنان نقل شده از عرفا، پراکنده بود. صوفیان یا شاعران صوفی را باید نخستین گرد آورندگان اصطلاحات تصوف، به حساب آورد.

برای ادراک عمیق معانی متون متصوفه، ابتدا بایستی مفاهیم اصطلاحات مندرج در آن ها را فهمید. فرهنگ‌های مصطلحات عرفانی عرفا در فهم و تبیین این متون نقش اساسی و حیاتی دارند. این فرهنگ ها راه پر فراز و نشیبی را طی نموده‌‎اند تا این که به شکل امروزی در آمده‌اند.

از روزگاران گذشته کتب بسیاری باقی مانده است که عنوان فرهنگ را ندارند، ولی دارای فواید فراوانی همچون فرهنگ ها هستند. مانند: صد میدان، منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری و … ، برخی دیگر از کتب برای تبیین و تشریح اصطلاحات عرفانی تألیف شده‌اند که در این میان می توان به شرح اصطلاحات صوفیه عبدالرزاق کاشانی، اصطلاحات صوفیه ابن عربی، رشف الالحاظ و … اشاره کرد. در برخی دیگر از کتب صوفیه به بخش هایی برخورد می کنیم که به تشریح اصطلاحات عرفانی عارفان اختصاص یافته است اللمع فی التصوف از سراج طوسی، رساله قشیریه از ابوالقاسم قشیری، کشف المحجوب از هجویری غزنوی، کیمیای سعادت تألیف غزالی از این دسته کتاب‌هاست.

از قرن چهارم هجری تا هفتم هجری عارفانی چون قشیری، هجویری، غزالی، نجم رازی و شیخ محمود شبستری پا به عرصه ی هستی نهادند و سبب خلق آثار عرفانی بزرگ و ارزشمندی چون، رساله ی قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت، مرصادالعباد و گلشن راز شدند که هر یک از این آثار به نوبه ی خود دارای ارزش و اعتبار والایی در قلمرو عرفان و همچنین حاوی اصطلاحات و مباحث عرفانی هستند و پس از قرن ها هنوز هم در نظر بزرگان علم و ادب حائز اهمیّت‌اند.

در این کتاب اساس کار، بر روی گلشن راز شیخ محمود شبستری است و اصطلاحات عرفانی بر اساس چهار کتب دیگر یعنی رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصادالعباد شرح شده است. در ابتدا ابیاتی را که دارای اصطلاحات عرفانی است، از کتاب ارزشمند «مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز»، که شمس الدین محمد لاهیجی شارح آن بوده است، استخراج نموده و در ذیل هر بیتی، شماره بیت و صفحه آن ذکر شده است. اگر لاهیجی راجع به اصطلاحی، توضیحی بیان کرده آن را در زیر بیت و اصطلاح مورد نظر ذکر نموده و سپس به ترتیب زمانی، اصطلاحات مورد نظر را از چهار متن عرفانی دیگر از قبیل رساله قشیریه، کشف المحجوب، کیمیای سعادت و مرصادالعباد شرح داده شده است، و اگر در این کتب نیز مطلبی مربوط به اصطلاحی بیان نشده بود، از منابع دست اول – به خصوص فرهنگ های عرفانی- و منابع دست دوم استفاده شده است. در پایان هر اصطلاح عرفانی نیز، اگر تفاوتی میان دیدگاه های عرفا وجود داشته ذکر شده است.

صفحه خرید کتاب: شرح اصطلاحات عرفانی

در نگارش این کتاب از آثار ارزنده عرفا کمال استفاده شده است هر چند که به دلیل ذوقی بودن تعریف این اصطلاحات گاه در ظاهر مابین بیانات عرفا در تعریف یک اصطلاح تناقض به چشم می‌خورد؛ اما با اندکی دقت و تأمل این پارادکس‌ها، در نهایت قابل جمع و ناشی از نظرگاه آنان بوده است که گاه کلی و گاه جزئی و گاه احوالات شخصی خود آنها بوده است؛ اگر چه در ظاهر متفاوت، ولی در باطن دارای یک معنای واحد است و این اتحاد مربوط به مظروف است که باطن عرفا را باهم متحد نموده که جان شیران خدا با هم متحد است.

علاقه مندان جهت دسترسی و خرید کتاب شرح اصطلاحات عرفانی می‌توانند به سایت فروشگاه اینترنتی انتشارات آیت اشراق و به آدرس زیر مراجعه کنند:

https://ayateeshraq.com/pab4f


مرکز چاپ و نشر کتب تفسیری، اخلاقی، فلسفی و عرفانی
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید