اعظم بهرامیJune 08, 2025
در ایتالیا، وزارتخانهای که به کشاورزی مدرن و توسعه پایدار میپردازد، وزارت کشاورزی، سیاست غذایی و حفاظت جنگلها (MASAF) است. این وزارتخانه سیاستهایی را برای نوآوری در کشاورزی، پایداری زیستمحیطی و توسعه روستایی ترویج میدهد و شیوههای مدرن را با حفاظت از منابع طبیعی و امنیت غذایی ادغام میکند.
بودجه ملی ایتالیا توسط وزارت اقتصاد و دارایی مدیریت میشود و توزیع منابع بین وزارتخانههای مختلف به قانون بودجهای که سالانه تصویب میشود، بستگی دارد. طبق برخی منابع، برای سال ۲۰۲۵، MASAF بودجه خاصی را برای برنامههایی مانند طرح مدیریت ریسک ۲۰۲۵ دریافت کرده است، با بیش از ۵۴۵ میلیون یورو برای مشارکت در بخش کشاورزی، از جمله بیمه یارانهای، صندوق AgriCat و صندوقهای سرمایهگذاری مشترک. علاوه بر این، قانون بودجه سال ۲۰۲۳، صندوقی به مبلغ ۷۵ میلیون یورو برای نوآوری در کشاورزی برای MASAF برای دوره ۲۰۲۳-۲۰۲۵ در نظر گرفته است که ۳۵ میلیون یورو آن برای سال ۲۰۲۵ در نظر گرفته شده است.
بخش بزرگی از منابع کشاورزی نیز از صندوقهای اروپایی مانند سیاست مشترک کشاورزی (CAP) تأمین میشود.
در ایران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تات، مطابق قانون باید نقش محوری در توسعه بخش کشاورزی کشور ایفا کند. این سازمان به عنوان "مغز روشنگر و قلب تپنده بخش کشاورزی" شناخته میشود و وظایف اصلی آن شامل سه حوزه کلیدی است:
تحقیقات: انجام پژوهشهای علمی برای بهبود کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی و ارائه راهکارهای نوین برای چالشهای این بخش.
آموزش: آموزش کارشناسان، پژوهشگران و کشاورزان برای ارتقای دانش و مهارتهای فنی.
ترویج: انتقال دانش و فناوریهای جدید به کشاورزان برای افزایش بهرهوری و بهبود روشهای کشاورزی.
همچنین در واقع تات در جهتدهی سیاستهای کشاورزی و ارائه راهحلهای علمی برای مواجهه با چالشهایی مانند بحران آب، تغییرات اقلیمی و نیاز به افزایش تولید غذا نقش مهمی دارد.
نقدهای متعددی متوجه عملکرد و ساختارتات است:
ناکارآمدی در انتقال دانش: ضریب نفوذ دانش در بخش کشاورزی ایران بین ۵ تا ۱۳ درصد است، که نشاندهنده ضعف در نظام ترویج و آموزش این سازمان است.
ساختار اداری و قانونی ناکارآمد: برخی منتقدان به مشکلات مدیریتی، بروکراسی پیچیده و ضعف در سیاستگذاری اشاره کردهاند.
عدم تطابق با نیازهای واقعی: پژوهشها و برنامههای تات، با نیازهای عملی کشاورزان و چالشهای روزمره بخش کشاورزی همراستا نیست.
کمبود حمایت از نوآوری: عدم اطمینان به بازار محصولات دانشبنیان و نارسایی در قوانین حمایتی نیز از جمله انتقادات است.
برای تات نقشی در زمینه توسعه کشاورزی مدرن و پایداردرنظرگرفته شده بود. اما نه در موضوع برنامه ریزی برای امنیت غذایی، نه در موضوع حمایت از کشاورزان و برنامه ریزی برای پرداخت خسارتها و نه در موضوع ابیاری پیشرفته و تکنولوژِهای مدرن کشاورزی هیچ برنامه عملی و پبشنهاد سازنده ای نداشته است. بعبارتی این سازمان نیز مانند بسیاری از سازمانهای موازی هیچ کارکردی نداشته و ندارد. همانطور که اشاره کردم در ایتالیا با وجود نقش مهم کشاورزی در اقتصاد این کشور و سهم داشتن در مساحت جنگلی گسترده ای دراروپا یک وزارتخانه مسئولیت این برنامه ها را بعهده دارد. بالاترین مرجع حوزه تصمیمسازی در حوزه پژوهش و فناوری در بخش کشاورزی روی کاغذ تات است اما نه وزارتخانه کشاورزی و نه سازمان های زیرمجموعه آن در موضوع توسعه کشاورزی و مدرن سازی ان هیچ نقش کارامد و موثری ایفا نکرده است.
این سازمان قرار بود در زمینه دانش تولید بذر و کود و تکنولوژیهای مدرن ابیاری و برداشت و فراوری تحقیقات و فعالیتهای کارامدی انجام دهد اما هزینه همه این نیروها و بودجه های بیهوده و مهمتر از همه واردات کود و سم و بذر نمیتوانست برای واردات تکنولوژی و مدرن سازی کشاورزی ایران مورد استفاده قرار گیرد.
کانال تلگرام اعظم بهرامی
