این روزا صورت فلکیِ پر نورِ شکارچی (جبار- Orion) توی آسمون به راحتی دیده میشه و آسمون زمستون رو شکوهمندتر کرده. کافیه بعد از غروب و ساعتی پس از اون، جنوب و جنوب‌غربی (سمت قلبه) رو نگاه کنین. حدود ۶۰ درجه بالای افق، سه تا ستاره پرنور و نزدیک به هم خواهید دید. این سه ستاره کمربند شکارچی رو تشکیل میدن و بقیه ستاره‌های این صورت فلکی مطابق شکل زیر قابل دیدن هستن. بحث امروز در مورد پیدا کردن این صورت فلکی نیست و بخاطر همین توضیح زیادی نمیدم.
در قسمت بالای این صورت فلکی و سمت چپ، یه ستاره پرنور قرمز رنگ دیده میشه که در حقیقت زیربغل (توروخدا داستانش نکنین-هرکی در مورد این کامنت بذاره بلاکش می‌کنم. خخخخخخ) شکارچیه و اسم این ستاره اِبط الجوزاء (عربی و مصطلح و به معنای زیربغل)، شبان‌شانه(فارسی- زیاد مصطلح نیست) و Betelgeuse هست. بر سر تلفظ صحیح Betelgeuse بین علما اختلاف نظره اما معمولا "بیتلجوس" تلفظ میشه. اسم قشنگیه نه؟ مورد داشتیم بخاطر اسمش عاشقش شدن. بیتلجوس یه جورایی مُعّرب شده اِبط الجوزاء هست.
این ستاره یه اَبَر غولِ قرمزه و قطرش حدود هزارو صد برابر قطر خورشیده ولی با این همه فقط ۱۵ برابر خورشید وزن داره و فاصله اش از زمین ۶۲۵ سال نوری هست(یعنی نوری که الان از این ستاره می‌بینیم، مربوط به ۶۲۵ سال پیشه). سنش هم حدود ۸ میلیون ساله (خورشید ۴/۵ میلیارد سال سن داره) و در مقابل خورشید ما بچه محسوب میشه. با این حال به دلیل غول پیکر بودنش، سوخت هسته‌ای(هیدروژن) خودشو زیاد مصرف می کنه که باعث کم شدن عمرش میشه.
اگه این ستاره به جای خورشیدما قرار می‌گرفت، تا نزدیک مدار سیاره مشتری می‌رسید.
همونطور که گفتم عمر این ستاره کوتاهه و تقریباً آخرای عمرشه و ممکنه همین روزا (شاید تا صدهزار سال دیگه- در مقیاس‌های نجومی صدهزار سال زمان زیادی نیست) با یه انفجار ابرنواختری (Supernova) تبدیل به یه ستاره نوترونی بشه و به حدی روشن میشه که شبها نوری مشابه نور ماه شب پیدا میکنه و اگه توی روز باشه، به راحتی دیده میشه و برای چند هفته روشنایی زیادی خواهد داشت. اگه خوش شانس باشیم همچین اتفاق بی نظیری رو خواهیم دید. شاید هم این اتفاق افتاده باشه، اما به دلیل فاصله‌اش از ما، صدها سال دیگه بتونیم ببینیم.
آخرین باری که بشر تونسته یک انفجار ابرنواختری رو در آسمان ببینه، سال ۱۶۰۴ میلادی بوده. در اون زمان، انفجار ابرنواختری ستاره‌ی کپلر در صورت فلکی مارافسای توسط گالیله مشاهده شده. گالیله در توصیف زیبایی این انفجار گفته "که گویی تلسکوپ خود را به سمت بهشت گرفته است".
این صورت فلکی چندتا شگفتگی دیگه هم داره. خودتون پیدا کنین.
عکس بالا از دوست خوبمون آقای ورسجی(دوست مشترک من و آقای دست انداز) هست که عکاس حرفه‌ای آسمان شب هستن و از این آدرس می تونین عکس‌های زیباشونو ببینین.
پ.ن: سی ام بهمن، فضاپیمای ناسا به مریخ میرسه، حتما دنبالش کنین.
