اکسیژن ساز از پر کاربردترین و مهم ترین تجهیزات کمک تنفسی در دامپزشکی است که وجودش در کلینیک‌ها و مطب‌های دامپزشکی الزامیست. البته برای بعضی حیوانات که آسیب‌دیده و یا مبتلا به بیماری‌های سیستم تنفسی هستند و نیاز به اکسیژن تراپی طولانی مدت دارند از تجهیزات لازم در منزل هم محسوب می‌شود. نحوه عملکرد این دستگاه به این صورت است که هوای محیط اطراف را به درون خود می کشد، اکسیژن هوا را جدا کرده و پس از تغلیظ، آن را به ریه حیوان می رساند. اکسیژن 21% هوا را تشکیل می دهد و پس از ورود به دستگاه با غلظت 93 تا 95% به بیمار منتقل می شود.اکسیژن ساز دام می تواند اکسیژن رسانی را با سرعت های مختلف انجام دهد. جریان اکسیژن قابل تنظیم است و می تواند تا 10 لیتر در دقیقه باشد.
اکسیژن ساز دامپزشکی از قسمت های زیر تشکیل شده است:
- قسمتی که اکسیژن را فشرده می کند.
- فیلترهای ورودی که آلودگی های موجود در هوا را جدا می کنند و لازم است پس از مدت معین تعویض شوند.
- مرطوب کننده که لیوانی است که در آن آب مقطر ریخته می شود و اکسیژن خروجی با عبور از این قسمت مرطوب می شود.
- مانومتر: استوانه شیشه ای مدرج که مقدار فلوی اکسیژن را نشان می‌دهد
- ماسک مخصوص که بر روی صورت حیوان قرار داده می شود.
از نکات قابل توجه دستگاه اکسیژن ساز داشتن سیستم هشدار است که در صورت قطع شدن یا نشتی داشتن دستگاه فعال می شود. این دستگاه باید کمترین صدای ممکن را تولید کند تا در حین اکسیژن رسانی موجب آزار اطرافیان نباشد. به طور مثال بهتر است صدایی کمتر از 40 دسی بل داشته باشد. خلوص اکسیژن ( بین 93 تا 95 درصد ) یکی از مهم ترین ویژگی های دستگاه است که این مقدار استاندارد تعریف شده است و از تنگی نفس جلوگیری می کند.
در مقایسه با کپسول اکسیژن استفاده از دستگاه اکسیژن ساز در طولانی مدت به صرفه‌تر است. در درجه اول نیاز به جابه‌جایی و پر کردن کپسول ندارد. از سوی دیگر کپسول، مقدار مشخصی اکسیژن در خود ذخیره می‌کند و امکان نشت کردن از آن به هوای اطراف وجود دارد. زمانی که غلظت اکسیژن بالا می‌رود احتمال خطر آتش‌سوزی هم بیشتر می‌شود و آتشی که با اکسیژن خالص می‌سوزد حرارت بیشتری دارد. اما در دستگاه اکسیژن ساز، اکسیژن در لحظه تولید و همان زمان مصرف می‌شود و شرایط امن‌تری فراهم می‌کند.
