مروری بر فضائل بانو خدیجه سلام الله علیها
«خدیجه و کجاست مثل خدیجه؟ زمانی که مردم تکذیبم کردند، مرا تصدیق کرد. بر دین خدا یاری‌ام کرد. و با مالش به کمکم شتافت. خدا به من فرمان داد تا او را به قصری زمردین در بهشت که سختی و محنتی در آن نیست، بشارت دهم...»
آنچه خواندیم، سخنان آخرین پیامبر خدا(ص) بود، که بعد از گذشت سال‌ها از فوت همسرش اینگونه و با چشمانی پر از اشک از او یاد کرده‌است. یار و همراه پیامبر اسلام(ص)، در روزهایی که هیچ‌کس باورش نمی‌کرد، از چنان فضائلی برخوردار بود که شایسته است به عنوان «مادر مؤمنین»، مدام آنها را مرور کرده، و نام و یاد او را الگوی خود قرار دهیم.
سلام خدا و جبرئیل
بانو خدیجه(س) را افضل زنان پیامبر(ص) و جزء برترین زنان عالم و جهان معرفی کرده‌اند. در شب معراج، پس از سیر در آسمان‌ها، زمانی که پیامبر خدا به زمین بازمی‌گشتند، حاجت جبرئیل از ایشان این بود که؛ سلام خدا و او را به حضرت خدیجه برساند. حضرت خدیجه(س) در پاسخ به این پیام فرمود: «همانا ذات پاک خدا، سلام است و از اوست سلام و سلام به سوی او بازمی‌گردد، و سلام بر جبرئیل باد.» آن بانو، از نظر ایمان و عقیده به جایی رسیده بود که خدا و پیامبر و ملائکه او را دوست داشتند، و بر ایمان او مباهات می‌کردند.
طاهرۀ جاهلیت
با آنکه ایشان در وفور مالی و امکانات زیاد در زندگی بودند، اما این موضوع هیچ‌گاه مانع از خودسازی و خودشناسی ایشان نشد. در دورۀ جاهلیت، آن زمان که دختران مانند حضرت خدیجه(س) به خوش‌گذرانی‌های بیهوده، شب‌نشینی‌ها و گاهی مجالس گناه مشغول بودند، در آن فضای بسته و آلوده به گناه، باز ایشان مراتب رشد و کمال را طی کرده و در این مسیر جلو می‌رفت. چنان‌که مأمنی بود برای آنان که از جامعۀ جاهل به ستوه آمده و تشنۀ رشد و کمال بودند. به همین علت در کتب دانشمندان و درست‌اندیشان آمده‌است: «خدیجه در روزگار تیره و تار جاهلیت، پاک‌روش و پاک‌منش یا «طاهره» بود».
ایشان در مسیر کمال تا حدی پیش‌رفته‌بود که حضرت رسول(ص) نیز ایشان را به کمال رسیده می‌دانستند و می‌فرمودند: «تو بهترین مادران مؤمنان و بافضیلت‌ترین آنان هستی».
خدیجۀ غرّا، امّ‌الایتام
در وصف این بانو صفات و القاب زیادی گفته شده که برخی را مرور کردیم.
هم‌چنین در دعای ندبه که از ناحیۀ مقدسۀ امام عصر(عج) روایت شده، از حضرت خدیجه(س) به عنوان «غرّا»، به معنی روشنی و درخشندگی یاد شده.
درحالی که حضرت خدیجه(س)، بانوی قریش بود و آن چنان نفوذ اجتماعی داشت که اشراف و اعیان مکه در خانه مجللش در رفت و آمد بودند، اما نسبت به محرومان و یتیمان و سرپرستی و دست‌گیری از این اقشار توجهی ویژه و اهتمامی فوق‌العاده داشت و به همین دلیل از لقب «امّ‌الایتام» بهره می‌برد.
اولین بانوی مسلمان
همان‌طور که ابتدای مطلب خواندیم، پیامبر اسلام(ص) بارها تکرار کردند که حضرت خدیجه(س)، زمانی ایشان را همراهی کردند که هیچ‌کس سخن حق ایشان را نمی‌پذیرفت و ایمان نمی‌آورد. در چنین شرایطی که همگی پیامبر و گفته‌های او از وحی را دروغ و کذب می‌نامیدند، در همان ابتدا، در ماه مبارک رمضان بعد از نزول وحی بر پیغمبر اسلام که در غار حرا معتکف بودند، بعد از حضرت علی(ع)، حضرت خدیجه(س) به او ایمان آورد و مسلمان شد و درواقع اولین بانویی بود که اسلام می‌آورد.
این بانو، که در زمان ولادت حضرت فاطمه(س) از امامت ائمۀ اطهار که از نسل فرزندانش بودند شنیده بود، از قدر و منزلت حضرت علی(ع) آگاه شد. همینطور یک روز پیامبر اکرم(ص) که اصول و فروع دین را از جبرئیل دریافت کرده بودند، آنها را برای همسرشان بازگو کردند و هم‌چنین فرمودند: «علی مولای تو و مولای مؤمنین و امام آنها پس از من است». پس، حضرت خدیجه(س) به تمام اصول و فروع دین اسلام ایمان آورد و سپس با حضرت علی(ع) بیعت کرد. به همین خاطر است که از ایشان به عنوان «اولین مسلمان شیعه» یاد می‌شود.
محبوب پیغمبر
فضائل و حسنات این بانوی بهشتی آنقدر زیاد است که ذکر خدا، بخشندگی، صبر بر مشکلات و فداکاری تنها گوشه‌ای از آنهاست. و غربت امروزۀ او را توجیه نمی‌کند. در وصف بزرگی ایشان همین بس که پیامبر اسلام(ص) همیشه از ایشان به نیکی یاد می‌کردند و تا آخر عمر ایشان را فراموش نکردند. همیشه زحمات و فداکاری‌های ایشان را تمجید و تقدیر می‌کردند.
هنگام فوت، یکی از خواسته‌های ایشان از پیامبر(ص) این بود که می‌خواستند در لباسی که در آن به پیامبر گرامی وحی شده و مبعوث شدند، کفن شوند و حضرت رسول این خواهش را اجابت کردند. امّا پس از فوت و غسل و هنگام دفن کردن، جبرئیل با کفنی از بهشت آمد. از طرف خدا کفن بهشتی برای بانو خدیجه آورده بود.
نمونۀ بانوی بهشتی
این روزها، هرگاه نام بانو خدیجه(س) به میان می‌آید، بیشتر از جهاد مالی او یاد می‌شود. اما باید همانند این جهاد مالی، با ذکر سایر فضائل این حضرت، نیکی‌ها و سبک زندگی ایشان، نمونه‌ای از یک بانوی بهشتی را یاد کنیم و الگوی ایشان را زنده نگه‌داریم. همراهی ایشان با پیشوای زمان خویش، در آن راه سخت، علی‌رغم جامعه‌ای که نه تنها یاری نمی‌کرد، بلکه مانع بود، فداکاری‌های ایشان در این مسیر، اطاعت و تسلیم شدنش در برابر امر خدا، و ایمان او را الگویی مقابل خود قرار دهیم و در این زمانه از آنها بهره ببریم. تا هم تاریخ نگهدار نام و آوازه این بانوی بزرگ و مؤثر و محبوب خدا و رسولش باشد، و هم در نمونه‌یابی و سبک‌گزینی دچار سردرگمی و انحراف نشویم.
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
