میراث گرانسنگ حدیثی شیعه، از دستاوردهای عظیم و اعجازگونه‌ی مدیریت فرهنگی اهل بیت علیهم‌السلام است. فرایند ضبط احادیث امامان علیهم‌السلام به رهنمود ایشان، با اهتمام اصحاب به امر «کتابت»، و در نظر گرفتن سنجه‌هایی برای پالایش احادیث چون عرضه به قرآن، علی‌رغم خفقان شدید علیه مکتب اهل بیت، به طرزی صورت گرفت که در عصر حضور امامان و کمی بعد از آغاز غیبت، مجامع حدیثی سترگی فراهم شود که احتمال ورود احادیث جعلی به این مجامع بسیار کم است.
علی‌رغم وجود این منابع منقّح و گسترده‌ی روایی، گاهاً در فضای عمومی مشهوراتی پدید می‌آیند که از اعتبار کافی برخوردار نبوده، و به همین علت برای پذیرش آن‌ها نیازمند بررسی‌های متنی و سندی هستیم.
یکی از کلمات مشهور منسوب به سیدالشهداء علیه‌السلام، عبارت زیر است:
«وَ أَنِّي لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً وَ لاَ بَطِراً وَ لاَ مُفْسِداً وَ لاَ ظَالِماً وَ إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ اَلْإِصْلاَحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ اَلْمُنْكَرِ وَ أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّي وَ أَبِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ»
ظاهراً اولین منبع در دسترسی که چنین خطبه‌ای را به امام حسین علیه‌السلام نسبت می‌دهد، کتاب «الفتوح» از ابن اعثم کوفی (متوفی بعد از ۳۲۰) است. کتاب الفتوح ابن اعثم از مهم‌ترین منابع در رابطه با مقتل امام حسین علیه‌السلام است. در عین حال، از نویسنده و وضعیت مذهب او اطلاعات روشنی دستیاب نیست و صرفاً می‌دانیم کتاب او مورد توجه زیدیه نیز هست. یک نکته‌ی جالب در رابطه با این روایت، این است که در نقل ابن اعثم، پس از «و سیرة أبي علي ابن أبي‌طالب»، عبارت «و سیرة الخلفاء الراشدین رضي الله عنهم» نیز وجود دارد.
از طرفی، شاهد تاریخی جالب دیگری وجود دارد که باید به آن توجه نماییم: یکی از قدیمی‌ترین کتب تاریخ اهل سنت، کتابی به نام «تاریخ خلیفه ابن خیاط» (متوفی ۲۴۰ هجری) است. در این منبع، ضمن ذکر شوریدن حاکم دوازدهم اموی بر حاکم یازدهم، جمله‌ای از او نقل شده‌است که بسیار به متن مورد بحث ما شبیه است:
«إني والله ما خرجت أشرا ، ولا بطرا ... ولكني خرجت غضبا لله ودينه ، وداعيا إِلَى كتابه وسنة نبيّه»
در قسمت دیگری از کتاب ابن خیاط، ماجرای بیعت‌نکردن عبدالله بن زبیر با والی مدینه نقل شده، که بعدها به جای عبدالله، به سیدالشهداء منسوب شده‌است. ضمناً باید توجه نماییم که نقل ابن خیاط، حدود ۱۰۰ سال از نقل خطبه‌ی منسوب به امام حسین علیه‌السلام جلوتر است. بنابراین ممکن است این کلام نیز به نحوی، عمداً و یا سهواً، به اشتباه به امام علیه‌السلام نسبت داده شده‌باشد.
به هر حال آن‌چه بیان شد به معنای تکذیب روایت نیست. چرا که مضمون این روایت به طور کلی صحیح است. اما برای انتساب آن به سیدالشهداء علیه‌السلام نیز نیازمند دلایل محکم‌تری هستیم.
