اوّل:
استهلال [یعنی جستجوی هلال ماه] و بعضی استهلال این ماه را واجب دانسته‌اند.
دوّم:
چون هلال را دید، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله کرده و دست‌ها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده و بگوید:
رَبِّى وَرَبُّكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعالَمِينَ . اللّٰهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَيْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِيمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْمُسارَعَةِ إِلىٰ مَا تُحِبُّ وَتَرْضىٰ . اللّٰهُمَّ بارِكْ لَنا فِى شَهْرِنا هٰذَا، وَارْزُقْنا خَيْرَهُ وَعَوْنَهُ، وَاصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَشَرَّهُ وَبَلاءَهُ وَفِتْنَتَهُ.
ای ماه، پروردگار من و تو، خدا پروردگار جهانیان است. خدایا ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و تندرستی و اسلام و شتافتن به‌سوی آنچه دوست داری و خشنود می‌شوی. خدایا در این ماه به ما برکت بخش و خیر و کمکش را روزی ما کن و زیان و گزند و بلا و فتنه‌اش را از ما بگردان.
و روایت شده: زمانی که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هلال ماه رمضان را می‌دید، روی شریفش را به جانب قبله می‌گرداند و می‌گفت:
اللّٰهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَيْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِيمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْعافِيَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَدِفاعِ الْأَسْقامِ وَالْعَوْنِ عَلَى الصَّلاةِ وَالصِّيامِ وَالْقِيامِ وَتِلاوَةِ الْقُرْآنِ . اللّٰهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِيهِ حَتَّىٰ يَنْقَضِىَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا.
خدایا، این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و تندرستی پوشاننده و همه جانبه و دفاع در برابر بیماری‌ها و یاری بر نماز و روزه و شب زنده‌داری و تلاوت قرآن. خدایا، ما را برای ماه رمضان سالم گردان و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به سلامت دار درحالی‌که از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی.
و از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت شده: هلال را دیدی بگو:
اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرضْتَ عَلَيْنا صِيامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ . اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَىٰ صِيامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِيهِ، وَسَلِّمْنا مِنْهُ، وَسَلِّمْهُ لَنا فِى يُسْرٍ مِنْكَ وَعافِيَةٍ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ، يَا رَحْمٰنُ يَا رَحِيمُ.
خدایا، ماه رمضان وارد شد و تو روزه‌ی آن را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت وسیله‌ی تشخیص حق از باطل فرستادی. خدایا، ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و ما را در آن و از آن سالم بدار و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و تندرستی از سوی خویش، همانا تو بر هر چیز توانایی، ای بخشنده، ای مهربان.
سوم:
«دعای چهل‌وسوم صحیفه کامله سجادیه» را در هنگام دیدن هلال بخواند.
سید ابن طاووس روایت کرده: روزی حضرت سجّاد(علیه‌السلام) در راهی می‌گذشت که به هلال ماه رمضان نظر کرد، پس ایستاد و گفت:
أَيُّهَا الْخَلْقُ الْمُطِيعُ، الدَّائِبُ السَّرِيعُ، الْمُتَرَدِّدُ فِى مَنازِلِ التَّقْدِيرِ، الْمُتَصَرِّفُ فِى فَلَكِ التَّدْبِيرِ، آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِكَ الظُّلَمَ، وَأَوْضَحَ بِكَ الْبُهَمَ، وَجَعَلَكَ آيَةً مِنْ آياتِ مُلْكِهِ، وَعَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِكَ الزَّمانَ، وَامْتَهَنَكَ بِالْكَمالِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ وَالْأُفُولِ وَالْإِنارَةِ وَالْكُسُوفِ فِى كُلِّ ذٰلِكَ أَنْتَ لَهُ مُطِيعٌ، وَ إِلىٰ إِرادَتِهِ سَرِيعٌ، سُبْحانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ مِنْ أَمْرِكَ ! وَأَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِى شَأْنِكَ ! جَعَلَكَ مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ،
ای آفریده‌ی فرمان‌بردار، رونده‌ی کوشا و شتابان، رفت‌وآمدکننده‌ی در منزلگاه‌های معین، ای تصرف کنندۀ در چرخ گردون تدبیر، ایمان آوردم به آن کس‌که با تو تاریکی‌ها را روشن کرد و آنچه را که به سختی می‌توان یافت آشکار ساخت و تو را نشانه‌ای از نشانه‌های فرمانروایی و علامتی از علائم قدرت خود قرار داد، پس زمان را به تو محدود ساخت و گاهی تو را به نقص و گاهی به کمال وقتی به طلوع و زمانی به غروب و حالتی پر نور و حالتی گرفته، به کار گرفت، تو در تمام این حالات مسخّر اویی و به‌سوی اراده‌اش شتابانی، منزّه است او، چه عجیب است تدبیری که در حق تو به کار برده و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهی نو برای کارهایی نو ساخته،
فَأَسْأَلُ اللّٰهَ رَبِّى وَرَبَّكَ، وَخالِقِى وَخالِقَكَ، وَمُقَدِّرِى وَمُقَدِّرَكَ، وَمُصَوِّرِى وَمُصَوِّرَكَ؛ أَنْ يُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ يَجْعَلَكَ هِلالَ بَرَكَةٍ لَاتَمْحَقُهَا الْأَيَّامُ، وَطَهارَةٍ لَاتُدَنِّسُهَا الْآثامُ، هِلالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفاتِ، وَسَلامَةٍ مِنَ السَّيِّئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لَانَحْسَ فِيهِ، وَيُمْنٍ لَانَكَدَ مَعَهُ، وَيُسْرٍ لَايُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَخيْرٍ لَا يَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ أَمْنٍ وَإِيمانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسانٍ، وَسَلامَةٍ وَ إِسْلامٍ .
پس از پروردگار که پروردگار من‌وتوست و آفریننده‌ی من‌وتوست و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست و صورتگر من‌وتوست می‌خواهم؛ که بر محمّد و خاندانش درود فرستد و تو را ماه برکتی قرار دهد که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد و ماه پاکی که گناهان آن را آلوده نگرداند، هلال ایمنی از آفات و سلامتی از زشتی‌ها، هلال خوش طالعی برکنار از نحسی و مبارکی بدون گرفتاری و آسایش بدون دشواری، و خیر بدون زیان، هلال ایمنی و امان و نعمت و احسان و سلامت و اسلام
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا مِنْ أَرْضىٰ مَنْ طَلَعَ عَلَيْهِ؛ وَأَزْكىٰ مَنْ نَظَرَ إِلَيْهِ، وَأَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ، وَوَفِّقْنَا اللّٰهُمَّ فِيهِ لِلطَّاعَةِ وَالتَّوْبَةِ، وَاعْصِمْنا فِيهِ مِنَ الْآثامِ وَالْحَوْبَةِ، وَأَوْزِعْنا فِيهِ شُكْرَ النِّعْمَةِ، وَأَلْبِسْنا فِيهِ جُنَنَ الْعافِيَةِ، وَأَتْمِمْ عَلَيْنا بِاسْتِكْمالِ طاعَتِكَ فِيهِ الْمِنَّةَ، إِنَّكَ أَنْتَ الْمَنّانُ الْحَمِيدُ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّيِّبِينَ، وَاجْعَلْ لَنا فِيهِ عَوْناً مِنْكَ عَلَىٰ مَا نَدَبْتَنا إِلَيْهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِكَ وَتَقَبَّلْها إِنَّكَ الْأَكْرَمُ مِنْ كُلِّ كَرِيمٍ، وَالْأَرْحَمُ مِنْ كُلِّ رَحِيمٍ، آمِينَ آمِينَ رَبَّ الْعالَمِينَ.
خدایا بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از پسندیده‌ترین کسانی قرار ده که این ماه بر آنان طلوع کرده؛ و پاکیزه‌ترین کسانی که به آن نگاه انداخته و خوشبخت‌ترین کسی که در آن به بندگی تو گردن نهاده‌اند و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن و از گناه حفظ فرما و از انجام نافرمانی‌ات بازدار و ادای شکر نعمتت را به ما ارزانی کن و لباس‌های عافیت را بر ما بپوشان و به سبب انجام طاعت کامل، نعمتت را در این ماه بر ما تمام کن، زیرا که تو بس بخشنده و ستوده‌ای و درود خدا بر محمّد و خاندان پاکش و برای ما از سوی خود در این ماه مددی برسان، بر انجام آنچه ما را به آن خوانده‌ای از طاعت واجبت و آن را بپذیر، همانا تو کریم‌تر از هر کریمی و مهربان‌تر از هر مهربانی، آمین آمین ای پروردگار جهانیان.
چهارم:
غسل شب اول ماه را انجام دهد. روایت شده: هرکه در شب اول ماه رمضان غسل کند تا ماه رمضان آینده بدنش دچار خارش نشود.
پنجم:
اگر بتواند در نهر جاری غسل کند و سی کف آب بر سر بریزد که تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوی باشد.
ششم:
قبر مطهر امام حسین(علیه‌السلام) را زیارت کند تا گناهانش ریخته و ثواب حاجیان و اهل عمره آن سال را به دست آورد.
هفتم:
از این شب خواندن «هزار رکعت نماز این ماه» را که در اعمال مشترک بیان شد شروع کند.
هشتم:
در این شب دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» را بخواند و از خدا درخواست کند که او را کفایت نماید و از آنچه از دردها می‌ترسد حفظ کند.
نهم:
دعای «اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ» را که در اعمال «شب آخر ماه شعبان» گذشت بخواند:
اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الشَّهْرَ الْمُبارَكَ الَّذِى أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ وَجُعِلَ هُدىً لِلنَّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فِيهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فِى يُسْرٍ مِنْكَ وَعافِيَةٍ، يَا مَنْ أَخَذَ الْقَلِيلَ وَشَكَرَ الْكَثِيرَ اقْبَلْ مِنِّى الْيَسِيرَ؛
خدایا، این ماه مبارک که قرآن در آن نازل شده و هدایتی برای مردم و دلایل روشنی از هدایت و تمیز میان حق و باطل قرار داده شده است، فرا رسید، پس ما را در آن به‌سلامت بدار و آن را برایمان سالم نگهدار و از سوی خویش در حال آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیرش، ای آن‌که اندک را بپذیرد و بسیار را قدر نهد، از من اندک را بپذیر؛
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ لِى إِلىٰ كُلِّ خَيْرٍ سَبِيلاً، وَمِنْ كُلِّ مَا لَاتُحِبُّ مانِعاً يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا مَنْ عَفا عَنِّى وَعَمَّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّيِّئاتِ، يَا مَنْ لَمْ يُؤاخِذْنِى بِارْتِكابِ الْمَعاصِى، عَفْوَكَ عَفْوَكَ عَفْوَكَ، يَا كَرِيمُ؛
خدایا، از تو می‌خواهم برای من به‌سوی هر خیری راهی و از هرچه نمی‌پسندی مانعی قرار دهی، ای مهربان‌ترین مهربانان، ای آن‌که از من درگذشت و از آنچه از زشتی‌ها در پنهان انجام دادم چشم‌پوشی کرد، ای آن‌که مرا به سبب ارتکاب گناهان سرزنش ننمود، عفوت، عفوت، عفوت را خواهم، ای بزگوار و مهمان‌نواز؛
إِلٰهِى وَعَظْتَنِى فَلَمْ أَتَّعِظْ، وَزَجَرْتَنِى عَنْ مَحارِمِكَ فَلَمْ أَنْزَجِرْ، فَما عُذْرِى، فَاعْفُ عَنِّى يَا كَرِيمُ، عَفْوَكَ عَفْوَكَ؛
معبودم پندم فرمودی، پندپذیر نشدم و از حرام‌هایت بازم داشتی، باز نایستادم، پس مرا چه عذری است؟ از من درگذر ای بزرگوار و مهمان‌نواز، عفوت، عفوت را خواهم؛
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ، عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِكَ فَلْيَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِكَ، يَا أَهْلَ التَّقْوىٰ وَيَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، عَفْوَكَ عَفْوَكَ؛
خدایا! آسودگی به گاه مرگ و گذشت هنگام حساب را از تو می‌خواهم، گناه از بنده‌ات بزرگ شده، پس شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد، ای پروا پذیر و شایسته آمرزش، عفوت، عفوت را خواهم؛
اللّٰهُمَّ إِنِّى عَبْدُكَ بْنُ عَبْدِكَ بْنُ أَمَتِكَ ضَعِيفٌ فَقِيرٌ إِلىٰ رَحْمَتِكَ، وَأَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنىٰ وَالْبَرَكَةِ عَلَى الْعِبادِ، قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ أَحْصَيْتَ أَعْمالَهُمْ، وَقَسَمْتَ أَرْزاقَهُمْ، وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً أَلْسِنَتُهُمْ وَأَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ، وَلَا يَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَكَ، وَلَا يَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَكَ، وَكُلُّنا فَقِيرٌ إِلىٰ رَحْمَتِكَ، فَلا تَصْرِفْ عَنِّى وَجْهَكَ، وَاجْعَلْنِى مِنْ صالِحِى خَلْقِكَ فِى الْعَمَلِ وَالْأَمَلِ وَالْقَضاءِ وَالْقَدَرِ؛
خدایا! من بنده تو، فرزند بنده تو، فرزند کنیز توأم، ناتوانم، به رحمتت نیازمندم، تو فرود آورنده دارایی و برکت بر بندگانت هستی، چیره و توانایی، کارهای بندگان را شمرده‌ای و روزی‌شان را تقسیم کرده‌ای و زبان‌ها و رنگ‌هایشان را گوناگون قرار دادی، آفرینشی از پس آفرینش دیگر، بندگان کرانه‌های دانشت را نمی‌دانند و جایگاهت را اندازه ندارند و همه ما نیازمند به رحمت توییم، روی از من برمتاب و مرا در عمل و آرزو و قضا و قدر از شایستگان بندگانت قرار ده؛
اللّٰهُمَّ أَبْقِنِى خَيْرَ الْبَقاءِ، وَأَفْنِنِى خَيْرَ الْفَناءِ عَلَىٰ مُوالاةِ أَوْلِيائِكَ، وَمُعاداةِ أَعْدائِكَ وَالرَّغْبَةِ إِلَيْكَ، وَالرَّهْبَةِ مِنْكَ، وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلِيمِ لَكَ، وَالتَّصْدِيقِ بِكِتابِكَ، وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِكَ؛
خدایا، مرا باقی بدار به بهترین بقاء و بمیران به بهترین مرگ، بر پایه دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت و شوق به سویت و ترس از حضرتت و فروتنی و وفا و تسلیم در آستانت و تصدیق به کتابت و پیروی از روش پیامبرت؛
اللّٰهُمَّ مَا كانَ فِى قَلْبِى مِنْ شَكٍّ أَوْ رِيبَةٍ أَوْ جُحُودٍ أَوْ قُنُوطٍ أَوْ فَرَحٍ أَوْ بَذَخٍ أَوْ بَطَرٍ أَوْ خُيَلاءَ أَوْ رِياءٍ أَوْ سُمْعَةٍ أَوْ شِقاقٍ أَوْ نِفاقٍ أَوْ كُفْرٍ أَوْ فُسُوقٍ أَوْ عِصْيانٍ أَوْ عَظَمَةٍ أَوْ شَىْءٍ لَاتُحِبُّ، فَأَسْأَلُكَ يَا رَبِّ أَنْ تُبَدِّلَنِى مَكانَهُ إِيماناً بِوَعْدِكَ، وَوَفاءً بِعَهْدِكَ، وَرِضاً بِقَضائِكَ، وَزُهْداً فِى الدُّنْيا، وَرَغْبَةً فِيما عِنْدَكَ، وَأَثَرَةً وَطُمَأْنِينَةً وَتَوْبَةً نَصُوحاً، أَسْأَلُكَ ذٰلِكَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ؛
خدایا، آنچه در دلم می‌باشد از شک یا تردید یا انکار یا ناامیدی یا خوشی هواپرستانه یا کبر یا سرکشی یا خودبینی یا ریا یا میل به شهرت یا نفاق‌افکنی یا دورویی یا کفر یا نافرمانی یا گناه یا فخرفروشی یا هرچه که نزد تو ناخوشایند است، پس از تو درخواست می‌کنم ای پروردگارم که آن‌ها را تبدیل کنی به ایمان به وعده‌ات و وفای به پیمانت و خشنودی به قضایت و پارسایی در دنیا و شوق به آنچه نزد توست و انتخاب نیکو و آرامش و توبه خالص، همه این‌ها را از تو می‌خواهم ای پروردگار جهانیان؛
إِلٰهِى أَنْتَ مِنْ حِلْمِكَ تُعْصىٰ فَكَأَنَّكَ لَمْ تَرَ، وَمِنْ كَرَمِكَ وَجُودِكَ تُطاعُ فَكَأَنَّكَ لَمْ تُعْصَ، وَأَنَا وَمَنْ لَمْ يَعْصِكَ سُكَّانُ أَرْضِكَ فَكُنْ عَلَيْنا بِالْفَضْلِ جَواداً، وَبِالْخَيْرِ عَوَّاداً، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ صَلاةً دائِمَةً لَاتُحْصىٰ وَلَا تُعَدُّ وَلَا يَقْدِرُ قَدْرَها غَيْرُكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
معبودم از روی بردباری‌ات نافرمانی شوی و به خاطر کرم و بخشندگی‌ات اطاعت گردی چنان‌که گویا نافرمانی نشدی و من و هر که نافرمانی‌ات نکرد، ساکنان زمین توییم، نسبت به ما با احسانت بخشنده باش و با خیر بهره رسان، ای مهربان‌ترین مهربانان و درود خدا بر محمّد و خاندانش باد، درودی همواره که به شمار و عدد در نیاید و اندازه‌اش را جز تو نداند، ای مهربان‌ترین مهربانان.
دهم:
پس از نماز مغرب دست‌ها را بلند کند و این دعا را که از امام جواد(علیه‌السلام) وارد شده و در کتاب «اقبال» آمده بخواند:
اللّٰهُمَّ يَا مَنْ يَمْلِكُ التَّدْبِيرَ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ، يَا مَنْ يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِى الصُّدُورُ وَتُجِنُّ الضَّمِيرُ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ . اللّٰهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ نَوىٰ فَعَمِلَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِىَ فَكَسِلَ، وَلَا مِمَّنْ هُوَ عَلَىٰ غَيْرِ عَمَلٍ يَتَّكِلُ .
خدایا؛ ای آن‌که مالک تدبیر است و او بر هر کاری تواناست، ای آن‌که خیانت دیده‌ها را می‌داند و آنچه را سینه‌ها پنهان می‌کنند و خاطر و ذهن پوشیده می‌سازد و او مهربان و آگاه است. خدایا ما را از کسانی قرار ده که تصمیم گرفتند آنگاه انجام دادند و از کسانی قرار مده که تیره‌بخت شدند و در نهایت تنبلی کردند و از آنانی قرار مده که بر غیر عمل صالح تکیه زدند.
اللّٰهُمَّ صَحِّحْ أَبْدانَنا مِنَ الْعِلَلِ، وَأَعِنّا عَلَىٰ مَا افْتَرَضْتَ عَلَيْنا مِنَ الْعَمَلِ، حَتّىٰ يَنْقَضِىَ عَنَّا شَهْرُكَ هٰذَا وَقَدْ أَدَّيْنا مَفْرُوضَكَ فِيهِ عَلَيْنا . اللّٰهُمَّ أَعِنّا عَلَىٰ صِيامِهِ، وَوَفِّقْنا لِقِيامِهِ، وَنَشِّطْنا فِيهِ لِلصَّلاةِ، وَلَا تَحْجُبْنا مِنَ الْقِراءَةِ، وَسَهِّلْ لَنا فِيهِ إِيتاءَ الزَّكاةِ . اللّٰهُمَّ لَاتُسَلِّطْ عَلَيْنا وَصَباً وَلَا تَعَباً وَلَا سَقَماً وَلَا عَطَباً؛
خدایا بدن‌های ما را از بیماری‌ها سلامتی بخش و ما را بر انجام آنچه از عمل بر ما واجب کرده‌ای یاری ده تا این ماه از ما سپری گردد درحالی‌که آنچه را در این ماه بر ما واجب نموده‌ای ادا کرده باشیم. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری ده و برای شب‌زنده‌داری‌اش موفق بدار و برای نماز در این ماه، ما را شاداب گردان و از قرائت قرآن محروم مساز و پرداخت زکات را در این ماه بر ما آسان کن. خدایا درد مُزمن، خستگی، بیماری، هلاکت را بر ما چیره مکن؛
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنا الْإِفْطارَ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ . اللّٰهُمَّ سَهِّلْ لَنا فِيهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِكَ، وَيَسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِكَ، وَاجْعَلْهُ حَلالاً طَيِّباً نَقِيّاً مِنَ الْآثامِ، خالِصاً مِنَ الْآصارِ وَالْأَجْرامِ .
خدایا؛ افطار از روزی حلالت را روزی ما کن. خدایا آنچه از روزی‌ات در این ماه نصیب ما نمودی دست یافتن به آن را برای ما هموار کن و آنچه را از فرمانت برای ما تقدیر کرده‌ای آسان کن و آن را حلال و پاک و پاکیزه از گناهان و خالص از شفاف و بی‌آلایش و بزهکاری‌ها قرار ده.
اللّٰهُمَّ لَاتُطْعِمْنا إِلّا طَيِّباً غَيْرَ خَبِيثٍ وَلَا حَرامٍ، وَاجْعَلْ رِزْقَكَ لَنا حَلالاً لَايَشُوبُهُ دَنَسٌ وَلا أَسْقامٌ، يَا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ كَعِلْمِهِ بِالْأَعْلانِ، يَا مُتَفَضِّلاً عَلَىٰ عِبادِهِ بِالْإِحْسانِ، يَا مَنْ هُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ، وَبِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌ خَبِيرٌ، أَلْهِمْنا ذِكْرَكَ، وَجَنِّبْنا عُسْرَكَ، وَأَنِلْنا يُسْرَكَ، وَاهْدِنا لِلرَّشادِ، وَوَفِّقْنا لِلسَّدادِ، وَاعْصِمْنا مِنَ الْبَلايا، وَصُنَّا مِنَ الْأَوْزارِ وَالْخَطايا،
خدایا به ما مخوران جز غذای پاک که نه پلید باشد و نه حرام و روزی‌ات را برای ما حلال گردان که آلودگی‌ها و دردها با آن در نیامیزد، ای که دانایی‌اش به امور پنهان، همانند دانایی‌اش به امور آشکار است، ای بخشنده لطف و محبت بر بندگانش به سبب احسان، ای آن‌که بر هر کاری تواناست و به هر چیز دانا و آگاه است، یادت را به ما الهام کن و از سخت گرفتن به ما، ما را برکنار دار و به آسانی‌ات ما را برسان و به راستی راهنمایمان باش و به استواری توفیقمان ده و از بلا نگاهمان بدار و ما را از بارهای گران گناهان و خطاها حفظ کن،
يَا مَنْ لَايَغْفِرُ عَظِيمَ الذُّنُوبِ غَيْرُهُ، وَلا يَكْشِفُ السُّوءَ إِلّا هُوَ، يَا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ وَ أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ؛ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ الطَّيِّبِينَ، وَاجْعَلْ صِيامَنا مَقْبُولاً، وَبِالْبِرِّ وَالتَّقْوىٰ مَوْصُولاً، وَكَذٰلِكَ فَاجْعَلْ سَعْيَنا مَشْكُوراً، وَقِيامَنا مَبْرُوراً، وَقُرْآنَنا مَرْفُوعاً ، وَدُعاءَنا مَسْمُوعاً، وَاهْدِنا لِلْحُسْنىٰ ، وَجَنِّبْنا الْعُسْرىٰ، وَيَسِّرْنا لِلْيُسْرىٰ،
ای آن‌که گناهان بزرگ را جز او نیامرزد و احدی بدی را جز او برطرف ننماید، ای مهربان‌ترین مهربانان و کریم‌ترین کریمان؛ بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرست و روزه ما را پذیرفته بدار و به نیکی و تقوا پیوندش ده و همچنین کوشش ما را مورد قدردانی و شب‌زنده‌داری ما را پذیرفته و قرائتمان را بالا رفته و دعایمان را اجابت شده قرار ده و ما را به عاقبت به خیری هدایت کن و از دشواری برکنارمان بدار و ما را برای آسانی آماده ساز
وَأَعْلِ لَنَا الدَّرَجاتِ، وَضاعِفْ لَنَا الْحَسَناتِ، وَاقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَالصَّلاةَ، وَاسْمَعْ مِنَّا الدَّعَواتِ، وَاغْفِرْ لَنَا الْخَطِيئاتِ، وَتَجاوَزْ عَنَّا السَّيِّئاتِ، وَاجْعَلْنا مِنَ الْعامِلِينَ الْفَائِزِينَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ، حَتَّىٰ يَنْقَضِىَ شَهْرُ رَمَضانَ عَنَّا وَقَدْ قَبِلْتَ فِيهِ صِيامَنا وَقِيامَنا، وَزَكَّيْتَ فِيهِ أَعْمالَنا، وَغَفَرْتَ فِيهِ ذُنُوبَنا، وَأَجْزَلْتَ فِيهِ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ نَصِيبَنا، فَإِنَّكَ الْإِلٰهُ الْمُجِيبُ، وَالرَّبُّ الْقَرِيبُ ، وَأَنْتَ بِكُلِّ شَىْءٍ مُحِيطٌ.
و درجاتمان را بالا بر و کارهای خوبمان را دوچندان کن و روزه و نماز ما را بپذیر و دعاهایمان را شنوا باش، خطاهایمان را بیامرز و از گناهمان درگذر و ما را از عمل کنندگان و رستگاران قرار ده و از آنان‌که مورد خشم تواند و از گمراهان قرار مده تا ماه رمضان از ما سپری گردد چنان‌که روزه‌ها و شب‌زنده‌داری‌مان را در آن پذیرفته باشی و کردارمان را در آن پاکیزه و گناهانمان را در آن مورد آمرزش قرار داده و سهم ما را در آن از هر خیری فراوان ساخته باشی، به یقین تویی معبود اجابت‌کننده دعاها و پروردگار نزدیک به بندگان و تویی احاطه‌کننده بر هر چیز.
یازدهم:
در این شب دعای روایت شده از امام صادق(علیه‌السلام) را که در کتاب «اقبال» آمده بخواند:
اللّٰهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، مُنَزِّلَ الْقُرْآنِ، هٰذَا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِى أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ وَأَنْزَلْتَ فِيهِ آياتٍ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ . اللّٰهُمَّ ارْزُقْنا صِيامَهُ، وَأَعِنَّا عَلَىٰ قِيامِهِ .
خدایا؛ ای پروردگار ماه رمضان، ای فرستنده قرآن، این ماه رمضان است که قرآن را در آن فرستادی و در آن دلایل روشنی از هدایت و تشخیص حق از باطل فرستادی. خدایا روزه آن را نصیب ما کن و بر شب‌زنده‌داری‌اش یاری‌مان ده،
اللّٰهُمَّ سَلِّمْهُ لَنا، وَسَلِّمْنا فِيهِ، وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا فِى يُسْرٍ مِنْكَ وَمُعافاةٍ، وَاجْعَلْ فِيما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَفِيما تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِى لَايُرَدُّ وَلَا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِى مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئاتُهُمْ، وَاجْعَلْ فِيما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ لِى فِى عُمْرِى، وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ.
خدایا آن را برای ما سالم بدار و در آن به ما سلامتی ده و آن را از سوی خویش در آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیر و در آنچه حکم می‌کنی و مقدّر می‌گردانی از فرمان حتمی خویش و در آنچه جدا می‌کنی از امر حکیمانه‌ات در شب قدر، از آن حکمی که برگشت نمی‌پذیرد و دگرگون نمی‌شود، مقرّر فرما که ما را از حاجیان خانه محترمت بنویسی، آنان که حجّشان قبول و سعی‌شان پذیرفته و گناهانشان آمرزیده گشته و بدی‌هایشان نادیده گرفته شده است و در آنچه حکم می‌کنی و مقدّر می‌نمایی مقرّر فرما که عمرم را طولانی گردانی و از روزی حلالت بر من وسعت بخشی.
دوازدهم:
«دعای چهل‌وچهارم» صحیفه کامله سجادیه را بخواند.
سیزدهم:
بخواند دعای: «اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا شَهْرُ رَمَضانَ ... إلى آخره» را که سید در کتاب «اقبال» نوشته و دعایی بسیار طولانی است.
چهاردهم:
بخواند:
اللّٰهُمَّ إِنَّهُ قَدْ دَخَلَ شَهْرُ رَمَضانَ . اللّٰهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذِى أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ وَجَعَلْتَهُ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ . اللّٰهُمَّ فَبارِكْ لَنا فِى شَهْرِ رَمَضانَ، وَأَعِنَّا عَلَىٰ صِيامِهِ وَصَلَواتِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنَّا.
خدایا؛ هر آینه ماه رمضان وارد شد، ماهی که در آن قرآن را فرو فرستادی و آن را دلایل آشکاری از هدایت و تشخیص حق از باطل قرار دادی. خداوندا، در ماه رمضان به ما برکت عطا کن و بر روزه و نمازهایش یاری‌مان فرما و آن را از ما بپذیر.
روایت شده رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وقتی ماه رمضان می‌رسید این دعا را می‌خواند.
پانزدهم:
و نیز روایت شده که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در شب اول ماه رمضان این دعا را می‌خواند:
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى أَكْرَمَنا بِكَ أَيُّهَا الشَّهْرُ الْمُبارَكُ . اللّٰهُمَّ فَقَوِّنا عَلَىٰ صِيامِنا وَقِيامِنا، وَثَبِّتْ أَقْدامَنا، وَانْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ . اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْواحِدُ فَلا وَلَدَ لَكَ، وَأَنْتَ الصَّمَدُ فَلا شِبْهَ لَكَ، وَأَنْتَ الْعَزِيزُ فَلا يُعِزُّكَ شَىْءٌ، وَأَنْتَ الْغَنِىُّ وَأَنَا الْفَقِيرُ، وَأَنْتَ الْمَوْلىٰ وَأَنَا الْعَبْدُ، وَأَنْتَ الْغَفُورُ وَأَنَا الْمُذْنِبُ، وَأَنْتَ الرَّحِيمُ وَأَنَا الْمُخْطِئُ، وَأَنْتَ الْخالِقُ وَأَنَا الْمَخْلُوقُ، وَأَنْتَ الْحَىُّ وَأَنَا الْمَيِّتُ، أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ أَنْ تَغْفِرَ لِى وَتَرْحَمَنِى وَتَجاوَزَ عَنِّى إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ.
خدا را که سپاس به وسیله‌ی تو ای ماه مبارک، ما را گرامی داشت. خدایا ما را بر روزه و شب‌زنده‌داری‌مان نیرو بخش و گام‌هایمان را استوار کن و بر کافران پیروزمان گردان. خدایا تو یگانه‌ای پس برایت فرزندی نیست و تو بی‌نیازی پس شبیهی برایت نمی‌باشد و تویی توانمند و چیزی توانمندت نکند و تویی بی‌نیاز و من تهیدستم و تویی مولا و من بنده‌ام و تویی آمرزنده و من گناهکارم و تویی مهربان و من خطاکارم و تویی آفریننده و من آفریده شده و تویی زنده و من مرده‌ام، از تو درخواست می‌کنم به مهرت که مرا بیامرزی و به من رحم کنی و از من درگذری، همانا تو بر هر کار توانایی.
شانزدهم:
در باب اوّل بیان استحباب خواندن «دعای جوشن کبیر» در آغاز ماه گذشت.
هفدهم:
«دعای حج» را که در اول ماه گذشت بخواند.
هجدهم:
هنگامی‌که ماه رمضان شروع می‌شود بسیار خواندن قرآن شایسته است و روایت شده که امام صادق(علیه‌السلام) پیش از تلاوت قرآن این دعا را می‌خواند:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَشْهَدُ أَنَّ هٰذَا كِتابُكَ الْمُنْزَلُ مِنْ عِنْدِكَ عَلَىٰ رَسُولِكَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَكَلامُكَ النَّاطِقُ عَلَىٰ لِسانِ نَبِيِّكَ جَعَلْتَهُ هادِياً مِنْكَ إِلىٰ خَلْقِكَ، وَحَبْلاً مُتَّصِلاً فِيما بَيْنَكَ وَبَيْنَ عِبادِكَ .
خدایا؛ گواهی می‌دهم که این کتاب توست که از سوی تو بر رسولت محمّد بن عبدالله (درود خدا بر او و خاندانش) نازل گشته و سخن گویای توست بر زبان پیامبرت، آن را از سوی خود راهنمایی برای بندگانت قرار دادی و رشته پیوسته‌ای بین تو و بندگان توست.
اللّٰهُمَّ إِنِّى نَشَرْتُ عَهْدَكَ وَكِتابَكَ، اللّٰهُمَّ فَاجْعَلْ نَظَرِى فِيهِ عِبادَةً، وَقِراءَتِى فِيهِ فِكْراً، وَفِكْرِى فِيهِ اعْتِباراً، وَاجْعَلْنِى مِمَّنْ اتَّعَظَ بِبَيانِ مَواعِظِكَ فِيهِ، وَاجْتَنَبَ مَعاصِيَكَ، وَلَا تَطْبَعْ عِنْدَ قِراءَتِى عَلَىٰ سَمْعِى، وَلَا تَجْعَلْ عَلَىٰ بَصَرِى غِشاوَةً، وَلَا تَجْعَلْ قِراءَتِى قِراءَةً لَاتَدَ بُّرَ فِيها، بَلِ اجْعَلْنِى أَتَدَبَّرُ آياتِهِ وَأَحْكامَهُ آخِذاً بِشَرايِعِ دِينِكَ، وَلَا تَجْعَلْ نَظَرِى فِيهِ غَفْلَةً، وَلَا قِراءَتِى هَذَراً، إِنَّكَ أَنْتَ الرَّؤُوفُ الرَّحِيمُ.
خدایا پیمان و کتابت را در پیش رویم باز کرده‌ام، خدایا نگاهم را در آن عبادت و خواندنم را در آن اندیشه و اندیشه‌ام را در آن عبرت‌آموز قرار بده و مرا از کسانی قرار ده که از بیان پندهایت در قرآن اندرز گیرند و از نافرمانی‌هایت دوری نمایند و هنگام تلاوت آن بر گوشم مُهر مزن و بر دیده‌ام پرده مگذار و خواندنم را خواندن بی‌تدبّر قرار مده، بلکه آن‌چنان قرارم ده که در آیات و احکامش تدبّر کنم و برگیرنده قوانین دینت باشم و نگاهم را در آن بی‌خبری و قرائتم را بیهوده و باطل قرار مده، تویی رئوف و مهربان.
پس از قرائت قرآن مجید این دعا را می‌خواند:
اللّٰهُمَّ إِنِّى قَدْ قَرَأْتُ مَا قَضَيْتَ مِنْ كِتابِكَ الَّذِى أَنْزَلْتَهُ عَلَىٰ نَبِيِّكَ الصَّادِقِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، فَلَكَ الْحَمْدُ رَبَّنا . اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى مِمَّنْ يُحِلُّ حَلالَهُ، وَيُحَرِّمُ حَرامَهُ، وَيُؤْمِنُ بِمُحْكَمِهِ وَمُتَشابِهِهِ، وَاجْعَلْهُ لِى أُنْساً فِى قَبْرِى، وَأُنْساً فِى حَشْرِى، وَاجْعَلْنِى مِمَّنْ تُرْقِيهِ بِكُلِّ آيَةٍ قَرَأَها دَرَجَةً فِى أَعْلَىٰ عِلِّيِّينَ، آمِينَ رَبَّ الْعالَمِينَ.
خدایا آنچه را از کتابت دستور داده بودی خواندم، کتابی که بر پیامبر راستگویت (درود خدا بر او و خاندانش) نازل کردی، پس سپاس شایسته‌ی توست ای پروردگار؛ خدایا مرا از کسانی قرار ده که حلالش را حلال و حرامش را حرام می‌شمارند، به محکم و متشابهش ایمان می‌آورند و آن را مونس در قبر و قیامتم گردان و مرا از کسانی قرار ده که او را به هر آیه‌ای که می‌خواند در برترین جایگاه بهشت بالا بری، آمین ای پروردگار جهانیان.
اوّل:
غسل کردن در آب جاری و بر سر ریختن سی کف دست آب که در تمام طول سال باعث ایمنی از همه دردها و بیماری‌هاست.
دوم:
کفی از گلاب به روی خویش بزند تا از خواری و پریشانی نجات یابد و مقداری هم به سر خود بمالد تا در آن سال از سرسام [در برخی نسخه‌ها: بَرسام به معنی بیماری سینه] ایمن گردد.
سوّم:
دو رکعت «نماز اول ماه» را بخواند و صدقه بدهد.
چهارم:
دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره‌های «حَمد» و «اِنّا فَتَحنا» را و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند تا حق‌تعالی در آن سال بدی‌ها را از او دور سازد و تا سال آینده در پناه خدا باشد.
پنجم:
پس از طلوع سپیده‌دم این دعا را بخواند:
اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَيْنا صِيامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ . اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَىٰ صِيامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فِى يُسْرٍ مِنْكَ وَعافِيَةٍ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ.
خدایا، ماه رمضان وارد شد، تو روزه‌اش را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت مردم و دلایل روشنی از هدایت و تشخیص حق از باطل فرستادی. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و این ماه را از ما به سلامت دریافت کن و آن را برای ما از سوی خویش در آسانی و عافیت سالم بدار، همانا تو بر هر کاری توانایی.
ششم:
«دعای چهل‌وچهارم صحیفه کامله» را اگر در شب پیش نخوانده بخواند.
هفتم:
علاّمه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده: که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به سند صحیح روایت کرده‌اند: که حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام) فرمود:
در ماه مبارک رمضان در آغاز آن، یعنی روز اول این ماه ـ چنان‌که علما فهمیده‌اند ـ این دعا را بخوان و فرمود: هرکه این دعا را برای رضای خدا و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش زیان برساند به او نرسد و حق‌تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می‌شود حفظ می‌کند؛
و دعا این است:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِى دانَ لَهُ كُلُّ شَىْءٍ، وَبِرَحْمَتِكَ الَّتِى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِعَظَمَتِكَ الَّتِى تَواضَعَ لَها كُلُّ شَىْءٍ، وَبِعِزَّتِكَ الَّتِى قَهَرَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِقُوَّتِكَ الَّتِى خَضَعَ لَها كُلُّ شَىْءٍ، وَبِجَبَرُوتِكَ الَّتِى غَلَبَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِعِلْمِكَ الَّذِى أَحاطَ بِكُلِّ شَىْءٍ، يَا نُورُ يَا قُدُّوسُ، يَا أَوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَىْءٍ، وَيَا باقِياً بَعْدَ كُلِّ شَىْءٍ،
خدایا، از تو می‌خواهم به آن نامت که همه‌چیز در برابرش فروتن شده و به رحمتت که همه‌چیز را فرا گرفته و به عظمتت که همه‌چیز در آستانش تواضع کرده و به توانمندی‌ات که بر همه‌چیز چیره گشته و به نیرویت که همه‌چیز در برابرش خضوع یافته و به قدرت مطلق‌ات که بر همه‌چیز غالب گشته و به علمت که همه‌چیز را فرا گرفته، ای نور، ای قدوس، ای اول پیش از هر چیز، ای باقی پس از هر چیز،
يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَيِّرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَقْطَعُ الرَّجاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُدِيلُ الْأَعْداءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَرُدُّ الدُّعاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى يُسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ؛
ای خدا، ای مهربان، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و از من بیامرز گناهانی را که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازد و بیامرز گناهانی را که کینه‌ها و دشمنی‌ها را فرو می‌فرستد و بیامرز گناهانی را که امید به تو را قطع می‌کند و بیامرز گناهانی را که دشمنان را چیره می‌سازد و بیامرز گناهانی را که دعا را برمی‌گرداند و بیامرز گناهانی را که مردم به سبب آن سزاوار نزول بلا می‌شوند؛
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَحْبِسُ غَيْثَ السَّماءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَكْشِفُ الْغِطاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُعَجِّلُ الْفَناءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَهْتِكُ الْعِصَمَ، وَأَلْبِسْنِى دِرْعَكَ الْحَصِينَةَ الَّتِى لَا تُرامُ، وَعافِنِى مِنْ شَرِّ مَا أُحاذِرُ بِاللَّيْلِ وَالنَّهارِ فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ .
و بیامرز گناهانی را که بارش آسمان را باز می‌دارد و بیامرز گناهانی را که پرده‌ها را کنار می‌زند و بیامرز گناهانی را که در نابودی شتاب می‌افکند و بیامرز گناهانی را که سبب پشیمانی می‌گردد و بیامرز گناهانی که حرمت را پاره می‌کند و زره محکمت را بر من بپوشان زرهی که نفوذناپذیر است و مرا از شرّ آنچه در شب و روز و آینده این سال از آن پرهیز می‌کنم تندرستی بخش.
اللّٰهُمَّ رَبَّ السَّمَاواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ وَمَا فِيهِنَّ وَمَا بَيْنَهُنَّ وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، وَرَبَّ السَّبْعِ الْمَثانِى وَالْقُرْآنِ الْعَظِيمِ، وَرَبَّ إِسْرافِيلَ وَمِيكائِيلَ وَجَبْرَئِيلَ، وَرَبَّ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ وَخاتَِمِ النَّبِيِّينَ، أَسْأَلُكَ بِكَ وَبِما سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ يَا عَظِيمُ أَنْتَ الَّذِى تَمُنُّ بِالْعَظِيمِ؛ وَتَدْفَعُ كُلَّ مَحْذُورٍ، وَتُعْطِى كُلَّ جَزِيلٍ، وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَلِيلِ وَبِالْكَثِيرِ وَتَفْعَلُ مَا تَشاءُ،
خدایا؛ پروردگار آسمان‌های هفتگانه و پروردگار زمین‌های هفتگانه و آنچه در آن‌هاست و آنچه میان آن‌هاست و پروردگار عرش بزرگ و پروردگار سوره «حمد» و قرآن عظیم و پروردگار اسرافیل و میکاییل و جبرییل و پروردگار محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) آقای رسولان و پایان‌بخش پیامبران، از تو می‌خواهم به حق ذات پاکت و به حق آنچه خود را به آن نام نهادی، ای بزرگ تویی که به نعمت بزرگ احسان می‌کنی؛ و هر خطر و سختی را برطرف می‌کنی و هر نعمت برجسته‌ای را عطا می‌نمایی و نیکی‌ها را به کم و زیاد دوچندان می‌سازی و هرکاری که بخواهی انجام می‌دهی،
يَا قَدِيرُ يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ، وَأَلْبِسْنِى فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ سِتْرَكَ وَنَضِّرْ وَجْهِى بِنُورِكَ، وَأَحِبَّنِى بِمَحَبَّتِكَ، وَبَلِّغْنِى رِضْوانَكَ، وَشَرِيفَ كَرامَتِكَ، وَجَسِيمَ عَطِيَّتِكَ، وَأَعْطِنِى مِنْ خَيْرِ مَا عِنْدَكَ وَمِنْ خَيْرِ مَا أَنْتَ مُعْطِيهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ، وَأَلْبِسْنِى مَعَ ذٰلِكَ عافِيَتَكَ،
ای توانا، ای خدا، ای مهربان، بر محمّد و اهل‌بیتش درود فرست و در آینده‌ی این سال لباس پوشاننده عیوبم را بر من بپوشان و چهره‌ام را به نورت شاداب ساز و به دوستی‌ات دوستم بدار و مرا به خشنودی‌ات و برجستگی و برتری بخشندگی‌ات و بزرگ عطایت برسان و به من عطا کن از بهترین چیزی که نزد توست و بهترین چیزی که به بنده‌ای از بندگانت عطا می‌فرمایی و افزون بر این لباس عافیت و تندرستی بر من بپوشان،
يَا مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوىٰ، وَيَا شاهِدَ كُلِّ نَجْوىٰ، وَيَا عالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ، وَيَا دافِعَ مَا تَشاءُ مِنْ بَلِيَّةٍ، يَا كَرِيمَ الْعَفْوِ، يَا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنِى عَلَىٰ مِلَّةِ إِبْراهِيمَ وَفِطْرَتِهِ وَ عَلَى دِينِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سُنَّتِهِ وَ عَلَى خَيْرِ الْوَفَاةِ فَتَوَفَّنِي مُوَالِياً لِأَوْلِيَائِكَ وَ مُعَادِياً لِأَعْدَائِكَ؛
ای جایگاه هر شکایت، ای حاضر در هر گفتگوی پنهان، ای دانای هر نهان، ای دفع کننده بلاها آن‌گونه که خواهی، ای بزرگوار در عفو و گذشت، ای نیکو درگذر، مرا بر آیین ابراهیم و بر فطرت او و بر دین محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و روش او و بر بهترین مرگ‌ها بمیران، بمیران درحالی‌که دوستدار اولیایت و دشمن دشمنانت باشم؛
اللّٰهُمَّ وَجَنِّبْنِى فِى هٰذِهِ السَّنَةِ كُلَّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يُباعِدُنِى مِنْكَ، وَاجْلِبْنِى إِلىٰ كُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يُقَرِّبُنِى مِنْكَ فِى هٰذِهِ السَّنَةَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، وَامْنَعْنِى مِنْ كُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يَكُونُ مِنِّى أَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَأَخافُ مَقْتَكَ إِيَّاىَ عَلَيْهِ حِذارَ أَنْ تَصْرِفَ وَجْهَكَ الْكَرِيمَ عَنِّى فَأَسْتَوْجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لِى عِنْدَكَ، يَا رَؤُوفُ يَا رَحِيمُ؛
خدایا، مرا در این سال از هر کار یا گفتار یا کرداری که از تو دورم می‌کند برکنار دار و به سوی هر عمل یا گفتار یا کرداری که مرا در این سال به تو نزدیک می‌کند جلب کن، ای مهربان‌ترین مهربانان و مرا از هر عمل یا گفتار یا کرداری که از من سر می‌زند و من از سرانجام زیانبارش می‌ترسم و از خشمت به خاطر آن بر خود بیمناکم، بازدار؛ ترسم از این است که روی کریمانه‌ات را از من بگردانی در نتیجه سزاوار کاستی بهره‌ای که پیش تو دارم گردم، ای پرلطف، ای مهربان؛
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ فِى حِفْظِكَ وَفِى جِوارِكَ وَفِى كَنَفِكَ، وَجَلِّلْنِى سِتْرَ عافِيَتِكَ، وَهَبْ لِى كَرامَتَكَ، عَزَّ جارُكَ، وَجَلَّ ثَناؤُكَ، وَلَا إِلٰهَ غَيْرُكَ .
خدایا، در آینده این سال مرا در حفظ و پناه و حمایت خود قرار ده و پرده تندرستی را بر من بپوشان و از بخشندگی‌ات بر من ببخش، عزیز است پناهنده به تو و بزرگ است ثنای تو و معبودی جز تو نیست.
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى تابِعاً لِصالِحِى مَنْ مَضىٰ مِنْ أَوْلِيائِكَ، وَأَلْحِقْنِى بِهِمْ، وَاجْعَلْنِى مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَيْكَ مِنْهُمْ، وَأَعُوذُ بِكَ اللّٰهُمَّ أَنْ تُحِيطَ بِى خَطِيئَتِى وَظُلْمِى وَ إِسْرافِى عَلَىٰ نَفْسِى وَ اتِّباعِى لِهَواىَ وَاشْتِغالِى بِشَهَواتِى فَيَحُولُ ذٰلِكَ بَيْنِى وَبَيْنَ رَحْمَتِكَ وَرِضْوانِكَ فَأَكُونَ ُ مَنْسِيّاً عِنْدَكَ، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِكَ وَ نِقْمَتِكَ .
خدایا مرا پیرو شایستگان از اولیای گذشته‌ات قرار ده و به آنان ملحقم کن و تسلیم آن‌که از آنان از طرف تو راست گفت قرارم ده، خدایا به تو پناه می‌آورم از اینکه خطایم و ستمم و زیاده‌روی بر نفسم و پیروی از هواوهوسم و سرگرمی‌ام به شهوات بر من احاطه کند، در نتیجه همه این‌ها بین من و رحمت و خشنودی‌ات حائل گردد و من نزد تو فراموش شوم و در معرض خشم و کینه‌ات قرار گیرم.
اللّٰهُمَّ وَفِّقْنِى لِكُلِّ عَمَلٍ صَالِحٍ تَرْضىٰ بِهِ عَنِّى، وَقَرِّبْنِى إِلَيْكَ زُلْفىٰ . اللّٰهُمَّ كَما كَفَيْتَ نَبِيَّكَ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ، وَكَشَفْتَ غَمَّهُ ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَكَ، وَأَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَكَ؛
خدایا مرا برای هر عمل شایسته‌ای که به سبب آن از من خشنود شوی موفق بدار و مرا به مقام قربت نزدیک کن. خدایا چنان‌که از پیامبرت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) هراس از دشمنش را کفایت کردی و اندوهش را برطرف نمودی و غمش را زدودی و وعده‌ات را به او وفا کردی و پیمانت را برایش به پایان آوردی؛
اللّٰهُمَّ فَبِذٰلِكَ فَاكْفِنِى هَوْلَ هٰذِهِ السَّنَةِ وَآفاتِها وَأَسْقامَها وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها وَأَحْزانَها وَضِيقَ الْمَعاشِ فِيها، وَبَلِّغْنِى بِرَحْمَتِكَ كَمالَ الْعافِيَةِ بِتَمامِ دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدِى إِلىٰ مُنْتَهىٰ أَجَلِى، أَسْأَلُكَ سُؤالَ مَنْ أَساءَ وَظَلَمَ وَاسْتَكانَ وَاعْتَرَفَ، وَأَسْأَلُكَ أَنْ تَغْفِرَ لِى مَا مَضىٰ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِى حَصَرَتْها حَفَظَتُكَ وَأَحْصَتْها كِرامُ مَلائِكَتِكَ عَلَىَّ، وَأَنْ تَعْصِمَنِى إِلٰهِى مِنَ الذُّنُوبِ فِيما بَقِىَ مِنْ عُمْرِى إِلىٰ مُنْتَهىٰ أَجَلِى،
خدایا، به همانگونه هراس این سال و آفات و امراض و فتنه‌ها و شرور و اندوه‌ها و تنگی معیشت را در آن از من کفایت کن و به رحمتت مرا به کمال تندرستی، با کامل کردن ریزش نعمت بر من تا پایان عمرم برسان، از تو درخواست می‌کنم درخواست کسی که بد کرده و ستم روا داشته و درمانده شده و اقرار به گناه نموده است و از تو درخواست می‌کنم که مرا بیامرزی از آنچه از گناهان بر من گذشته که آن‌ها را نگهبانانت فرا گرفته‌اند و بزرگوار فرشتگانت برشمرده‌اند و اینکه خدایا در آنچه از عمرم باقی مانده تا پایان عمر مرا از گناهان نگاه داری،
يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحِيمُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَآتِنِى كُلَّ مَا سَأَلْتُكَ وَرَغِبْتُ إِلَيْكَ فِيهِ فَإِنَّكَ أَمَرْتَنِى بِالدُّعاءِ، وَتَكَفَّلْتَ لِى بِالْإِجابَةِ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، بر محمّد و اهل‌بیت محمّد درود فرست و هر آنچه از تو خواستم و در طلب آن به سوی تو مشتاق شدم به من عطا کن، به‌درستی که تو مرا به درخواست فرمان دادی و برایم عهده‌دار اجابت شدی، ای مهربان‌ترین مهربانان.
فقیر گوید: سید ابن طاووس این دعا را در «اعمال شب اوّل» ماه به حساب آورده است.
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
