این شب از دو شب قدر گذشته برتر است و از روایات بسیار استفاده می‌شود که شب قدر همین شب است و این شب، شبِ «جهنی» است یعنی شبی است که دعاها در آن اجابت می‌شود و در این شب تمام کارها بر پایه حکمت الهی مقدّر می‌گردد و برای این شب غیر از اعمالی که با «دو شب قدر گذشته» مشترک است، چند عمل دیگر است:
اوّل:
خواندن سوره «عنکبوت» و «روم» که امام صادق(علیه‌السلام) سوگند یاد کرد که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت خواهد بود.
دوم:
خواندن سوره «حم دخان».
سوم:
«هزار مرتبه» خواندن سوره «قدر».
چهارم:
محمّد بن عیسی به سند خود از امامان صالح روایت کرده که فرمودند: در شب بیست‌وسوم از ماه رمضان این دعا را چندبار بخوان، در حال سجود و قیام و قعود؛ و بر هر حالی که هستی در تمام ماه و در طول زندگی‌ات البته تا جایی که ممکن باشد و نیز هر زمانی که به یادت آید.
پس از ستایش پروردگار به بزرگواری و فرستادن صلوات بر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌گویی:
اللّٰهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ فلان بن فلان (و به جاى فلان بن فلان بگو: الحُجَّةِ بْنِ الحَسَنِ) صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلَىٰ آبائِهِ فِي هٰذِهِ السَّاعَةِ وَفي كُلِّ ساعَةٍ وَلِيّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلِيلاً وَعَيْناً حَتَّىٰ تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فِيها طَوِيلاً.
خدایا برای ولی‌ات فلان بن فلان (و به جاى فلان بن فلان بگو: حجت بن الحسن) که درودهایت بر او و پدرانش باد، در این ساعت و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و دیده‌بان باش تا او را با رغبت در زمینت سکونت دهی و زمانی طولانی بهره‌مندش سازی.
و همچنین می‌خوانی:
يَا مُدَبِّرَ الأُمُورِ، يَا باعِثَ مَنْ فِي القُبُورِ، يَا مُجْرِيَ البُحُورِ، يَا مُلَيِّنَ الحَدِيدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بِي كَذا وَكَذا. (و به جاى «کذا و کذا» حاجات خود را بخواه و بگو): اللَّيْلَة اللَّيْلَةَ
ای تدبیرگر امور، ای برانگیزنده مرده‌های در گور، ای روان کننده دریاها، ای نرم کننده آهن برای داود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و با من چنین و چنان کن. (و به جاى «چنین و چنان» حاجات خود را بخواهد و بگوید) امشب، امشب
و دست‌های خود را در وقت خواندن «مُدَبِّر الاُمُور» تا آخر به سوی آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع و سجود و ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
پنجم:
خوانده شود:
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي، وَ أَوْسِعْ لِي فِي رِزْقِي، وَ أَصِحَّ لِي جِسْمِي، وَ بَلِّغْنِي أَمَلِي، وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِيَاءِ، فَامْحُنِي مِنَ الْأَشْقِيَاءِ، وَ اكْتُبْنِي مِنَ السُّعَدَاءِ، فَإِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ، عَلَى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: ﴿يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ﴾.
خدایا عمرم را طولانی کن و روزی‌ام را وسعت بخش و بدنم را تندرست بدار و به آرزویم برسان و اگر در زمره بد فرجامان هستم، مرا از آن گروه محو کن و در گروه سعادتمندان ثبت فرما که تو در کتاب فرو فرستاده به پیامبر مرسلت (درود تو بر او و خاندانش) فرمودی: «خداوند هرچه را بخواهد محو می کند و [هرچه را بخواهد] پابرجا می سازد و «اُمُّ الکتاب» نزد اوست».
ششم:
بخوان:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ فِيمَا تُقَدِّرُ، مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ، فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ، أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ، فِي عَامِي هَذَا، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ، أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي وَ تُوَسِّعَ لِي فِي رِزْقِي.
خدایا؛ قرار ده در آنچه حکم می‌کنی و مقدّر می‌نمایی، از فرمان حتمی، در آنچه از کار حکیمانه جدا می‌سازی در شب قدر، از حکمی که بازگشت نپذیرد و تغییر نیابد، اینکه مرا در این سال از حاجیان خانه محترمت بنویسی، حاجیانی که حجّشان پذیرفته و سعی‌شان قبول افتاده و گناهانشان آمرزیده گشته و بدی‌هایشان محو شده است و قرار ده در آنچه فرمان می‌دهی و مقدّر می‌نمایی که عمرم را طولانی گردانی و روزی‌ام را وسعت بخشی.
هفتم:
دعایى که در کتاب «اقبال» آمده است خوانده شود:
يَا باطِناً فِى ظُهُورِهِ، ويَا ظاهِراً فِى بُطُونِهِ، وَ يَا باطِناً لَيْسَ يَخْفَىٰ، وَ يَا ظاهِراً لَيْسَ يُرىٰ، يَا مَوْصُوفاً لَايَبْلُغُ بِكَيْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَلَا حَدٌّ مَحْدُودٌ، وَ يَا غائِباً غَيْرَ مَفْقُودٍ، وَيَا شاهِداً غَيْرَ مَشْهُودٍ، يُطْلَبُ فَيُصابُ، وَلَمْ يَخْلُ مِنْهُ السَّماواتُ وَالْأَرْضُ وَمَا بَيْنَهُما طَرْفَةَ عَيْنٍ، لَايُدْرَكُ بِكَيْفٍ، وَلَا يُؤَيَّنُ بِأَيْنٍ وَلَا بِحَيْثٍ، أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَرَبُّ الأَرْبابِ، أَحَطْتَ بِجَمِيعِ الأُمورِ، سُبحانَ مَنْ لَيْسَ كَمِثِلهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّميعُ البَصيرُ ! سبحانَ مَنْ هُوَ هكَذَا وَلَا هَكَذا غَيْرُه.
ای پنهان در حال آشکار بودنش و ای آشکار در حال پنهان بودنش و ای پنهانی که مخفی نمی‌شود، ای آشکاری که دیده نمی‌شود، ای به وصف آمده‌ای که هیچ ممکنی به حقیقتش نمی‌رسد و هیچ حدّ بسته‌ای به او احاطه پیدا نمی‌کند و ای غایب گم نشده، ای حاضری که مشهود نیست تا آنکه جستجو شود و او را بیابند، آسمان‌ها و زمین و آنچه بین آن‌هاست، به اندازه چشم برهم‌زدن از او خالی نیست، به کیفیتی معین دانسته نمی‌شود و محدود به مکان و جهت نمی‌گردد، تویی روشنایی نور، پروردگار پرورندگان، به همه امور احاطه کرده‌ای، منزّه است آنکه چیزی همانندش نیست و او شنوا و بیناست، منزّه است آنکه دارای این صفات است و برای غیر او چنین صفاتی نیست.
سپس آنچه را می‌خواهی از خدا بخواه.
هشتم:
غیر از غسل اوّل شب، غسلی هم در آخر شب انجام گیرد.
بدان که برای غسل و شب زنده‌داری این شب و «زیارت امام حسین»(علیه‌السلام) و صد رکعت نماز، برتری و مزیت بسیار روایت شده است و انجام این اعمال مورد تأکید است.
شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمود: در شبی که امید می‌رود شب قدر باشد، «صد رکعت» نماز بخوان در هر رکعت پس از سوره «حمد»، «ده مرتبه» «توحید» را قرائت کن؛ گفتم: فدایت شوم، اگر ایستاده قدرت نداشته باشم چه؟ فرمود نشسته بخوان؛ گفتم اگر نتوانم؛ فرمود: به همان حالی که در بسترت به پشت خوابیده‌ای این نماز را بخوان.
از کتاب «دعائم الاِسلام» روایت شده: که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع می‌کرد و برای عبادت کمر همّت را محکم می‌بست و در شب بیست‌وسوم اهل خود را بیدار می‌کرد و آن‌هایی را که خواب در ربوده بود، به رویشان آب می‌پاشید و حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها) در این شب اجازه نمی‌داد احدی از اهلش بخوابد و خواب آن‌ها را به کمی طعام علاج می‌فرمود و آن‌ها را با خواباندن در روز برای بیداری و احیای شب آماده می‌کرد و می‌فرمود: محروم کسی است که از خیر این شب محروم بماند.
روایت شده: که امام صادق(علیه‌السلام) به بیماری سختی دچار شده بود، وقتی شب بیست‌وسوم ماه رمضان رسید، به خدمتکارانش دستور داد او را به مسجد بردند و تا صبح در مسجد بود.
علاّمه مجلسی(رحمة‌الله‌علیه) فرموده است: هرقدر که خواندن قرآن ممکن باشد، در این شب خوانده شود و دعاهای صحیفه کامله (سجادیه) به ویژه دعای «مکارم الأخلاق» و دعای «توبه» قرائت گردد و روزهای این شب‌ها را نیز باید حرمت نهاد و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد، زیرا در احادیث معتبر آمده است که روز قدر در برتری و مزیت همانند شب قدر است.
برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.
