جنبش بیداری

اولین فعالیت‌های جنبش دانشجویی ارتباط تنگاتنگی با روی کارآمدن دولت کودتا دارد. دانشجوی آگاه با مشاهده وابستگی ملی و سیطره آمریکا بر مناسبات سیاسی با درون‌زایی و تکیه بر ارزش‌های اصیل جامعه، بایستگی استقلال سیاسی و استکبار ستیزی را به گفتمان غالب تبدیل کرده و در سطح جامعه منتشر می‌کند. دیری نمی‌پذیرد که استکبار ستیزی و ضدیت با سلطه سیاسی غرب به گفتمان رایج جامعه تبدیل می‌شود.این واقعه شوم نقش به‌سزایی در بیداری اقشار و تقابل همه‌جانبه با وابستگی سیاسی شاه داشته‌است.

بیانیه‌خوانی چند دانشجو در اعتراض به بازگشایی سفارت انگلیس و سفر نیکسون آغازی می‌شود بر آشنایی جامعه با مفاهیمی که پیش از آن موضوعیت نداشته یا به صورت گنگ و نامشخصی دهان به دهان منتقل می‌شده‌است. گویی وظیفه دانشجو همین است. دانشجویی که به هرحال با مناسبات سیاسی و ملی آشنایی بیشتری دارد و بر همین اساس وظیفه‌ سنگین‌تری به عهده اوست.

در تمام دوره‌ها هر ایده‌ای که توسط نخبگان ایجاد بشود پس از مدتی در جامعه و میان عامه سرریز کرده و به گفتمان رایج تبدیل می‌شود. حال اگر دانشجوی نخبه مطالبه نکند، اگر ایده و حرف بدیع برای جامعه پدید نیاورد و خود مانند عامه دنباله‌رو باشد، به ناچار مهره‌ای از سیستم فکری‌ای خواهد شد که پیش از او نگاشته شده و با ذهنیات او و مناسبات جامعه بیگانه است.

در این جامعه‌ای که نخبه وظیفه خود را به درستی انجام نداده و خود بازیگر بازی از پیش نوشته است؛ دنباله‌روی از حرف‌های وارداتی، بی آرمانی و روی‌آوردن به نظام فکری بیگانه و تقلید کورکورانه از آن محتمل‌ترین گزینه ممکن است. در چنین شرایطی‌ست که آرمان‌ها و خواست ملی افراد که ریشه در جهان‌بینی و زیست تاریخی آنان دارد به فراموشی سپرده شده و دادوستد فرهنگی جای خود را به وادادگی فرهنگی و بازگویی ایده‌های ناسازگار با جامعه خواهد داد. گفت‌وگو و تضارب آرا بی‌اهمیت شده و تقلید بی چون و چرا گفتمان می‌شود.

حتی به فرض اگر از سیطره نظام فکری و فرهنگی بیرونی که نتیجه آن خودبیگانگی و تهی شدن جامعه از امکان زایایی فرهنگی و نهایتا نابودی مفهوم جامعه است، صرف نظر کنیم، نتیجه این وادادگی هر چه باشد، رشد خرد جمعی و حرکت به سمت اصلاح امور نخواهد بود. گفتمانی که از درون جامعه، با تکیه بر جهان‌بینی آن و در نظر گرفتن تاریخ و دیگر اقتضائات ساطع نشود، با آن سازگار نیست و منجر به بهبود اوضاع نخواهد شد.

برای ورود به کانال پیام‌رسان تلگرام «مکتوبات هیأت ‌الزهرا (س) دانشگاه شریف» کلیک کنید.